Nitelikli Uykunun Hayatımızdaki ve Bedenimizdeki Önemi
Yazar Betül Çetin • 4 Eylül 2023 • Yorumlar:
Zihninizi güçlü tutmaya ve beyninizin de hayatınız boyunca bütünleşik bir şekilde gelişmesine yardımcı olacak, bilimsel olarak kanıtlanmış 7 aktiviteden biri uyku zamanıdır. Yaşadığımız modern zamanlarda, dijital göstergeler ve elektrikli ışıklar, uykuya daldıktan uzun bir zaman sonra bile zihninizi uyanık tutar. Her sabah aynı saatte uyanmamız gerektiğine göre bunun anlamı beynimizin yeterli düzeyde gelişmesi için ihtiyaç duyduğumuzdan daha az uyduğumuzdur. Bir de buna ergen beyninin uyuyup uyanma döngüsünün (geç yatmak çoğu ergen için doğaldır) yetişkinlerinkinden yahut çocuklarınkinden farklı olduğunu eklediğinizde okula gitmek için erken uyanmak, yeterince uyumamayı kronik hale getirir.
Aşağıda ki rakamları kendi uyku sağlığımız için yaklaşık rakamlar olarak düşünebilirsiniz. Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Uyku Vakfına göre gençlerin çoğu 8 ile 9 saat 15 dk, yetişkinlerin çoğu da 7 ile 9 saat arasında uykuya ihtiyaç duyar. Burada belirtilen ihtiyaç kelimesiyle şu kastedilmektedir: Yeterli düzeyde beyin gelişimi için gün içinde öğrendiklerinizin pekiştirilmesi için, zindelik maksadıyla gerekli insülin fonksiyonu ve yediklerinizin sindirilmesi için, hastalıklarla savaşmak üzere bağışıklık sistemimizin yeterli şekilde çalışması için, hayatın zorluklarıyla baş edebilmek üzere strese karşı cevap verebilmek, dikkatinizi toparlayabilmek, düşünebilmek, hatırlayabilmek, problemleri çözebilmek, duygularınızı yönetebilmek ve ilişkide olduğunuz insanlarla doğru bir şekilde bağlantı kurabilmek maksadıyla yeteneklerinizi geliştirmek üzere zihninizin gerekli bir şekilde çalışabilmesi için düşük 8-9 saat kadar uyumanız gerekir. Siz bir gecede kaç saat kesintisiz olarak uyuyorsunuz?
Yeterli uyku uyumamak bütün bu sinirsel, psikolojik ve zihinsel süreçlerin iyi bir şekilde fonksiyon göstermesini tehlikeye sokar. Yeterli sürede ve kalitede uyumamanız sonucu nedir?
-
Beyin iyi bir şekilde gelişmez, hafıza güçlendirilmez ve öğrendiklerinizi hatırlayamazsınız
-
İnsülin doğru bir şekilde çalışmaz ve obezite ihtimali ortaya çıkar.
-
Stres hormonları artar ve kendinizi berbat hissedersiniz.
-
Bağışıklık fonksiyonlarınız iyi çalışmaz, sık sık hasta olursunuz.
-
Zihninizi dikkatinizi yoğunlaştırmak, düşünmek ve problem çözmek için yeteri derecede keskin olmaz.
-
Ayrıca enerjiniz düşük olur.
-
Daha çabuk sinirlenirsiniz ve sıklıkla başka insanlardan rahatsız olursunuz. Kısacası kaprisli biri haline gelebilirsiniz ve kimse yakınınızda olmak istemez. Yani çok huysuzlaşırsınız ama bunu alışkanlıklarınızda ileri geldiğini bilmezsiniz.
İyi haber uykunuzu kontrol edebilirsiniz!
Geceleri verimli ve kaliteli uyuyabilmek için bazı pratik bilgiler:
-
Yatağa girmeden en az bir saat önce dijital nesneleri ve elektronik ekranları kapatın Bu nesneler beyninize uyanık kalması gerektiğini düşündürür.
-
Uykuya dalmakta zorlanıyorsanız yatağa girmeden yarım saat kadar önce ışıklar kısmayı deneyin.
-
Yatakta ödev yapmayın. Yatakta dinlendirici şeyler yapılmalıdır. İşle ilgili şeyler değil.
-
Meşrubat, kahve ve çaydaki kafein bazı insanların uykusunu kaçırabilir. Maalesef bu çikolata için de böyledir. Bu maddeleri geç saatte çok fazla yiyip içmemeye özen gösterin.
-
Ilık bir duş almak ılık ve süt ya da kalsiyum içeren bazı içecekler uykuya dalmayı kolaylaştırabilir.
-
Günlük tutma alışkanlığınız varsa bu harika! Günlük tutmanın bağışıklık sistemini desteklediğini ve hayatınızdaki zorlukları çözmenize yardım ettiği bazı çalışmalarda gösterilmiştir. Dijital ekran yerine klasik defter şeklinde günlük tutmanız uykuya dalmanızı kolaylaştırabilir.
-
Uykunuzun bölünmemesi önemlidir. Sabah kaçta kalkmanız gerektiği düşünerek ona göre gecenizi organize edin.
-
Yattığınız ve uyandığınız saatin olabildiğince sabit olmasına dikkat edin. Yatmadan bir saat önce fiziksel hareket temponuzu düşürün.
-
Uyuduğunuz odanın sıcaklığı, ışığı (karanlık olması melatonin hormonun salgılanması için önemlidir) yatağın rahatlığı, sesi kaliteli bir uyku için uygun olmalıdır.
-
Yatmadan bir saat önce dikkat vermeniz gereken önemli işlerin (ödev yapmak, planlama yapmak vb.) tamamının bitirilmiş olması uyku kalitenizi olumlu anlamda etkileyecektir.
-
Yeterli miktarda gün ışığı almak gece melatonin hormonunun salgılanmasına pozitif yönde etkilemektedir. Bu nedenle ne kadar fazla güneş ışığında vakit geçirirseniz uyku kaliteniz o kadar artacaktır.