Normal Doğum

Normal DoğumNormal doğum sürecini bekleyen gebenin psikolojik durumu nasıldır ? Bu durumun kontrolü nasıl sağlanır ?

38 - 41 hafta arası gebelik süreci tamamlandı. Artık doğum zamanı geldi. Hormonların etkisi ile psikolojik olarak inişli çıkışlı bir gebelik süreci geçirmiş olabilirsiniz. Gebelik başlarında düşük tehtidi geçirmiş olabilirsiniz, tarama testleri kafanızı ağrıtmış olabilir, 7.-8. aylarda erken doğum riski yaşamış ve çok korkmuş olabilirsiniz. Ama bu süreçler artık bitti. Artık sadece doğumu bekliyoruz ve dünyanın en büyük aşkı ''evladınızla'' karşılaşma anı geldi. Bu anın güzelliğini ne gebelikte yaşayadığınız problemleri düşünerek kapatın ne de doğum nasıl olacak? komplikasyon olacak mı? soruları ile kapatın. Şimdi artık bekleme zamanı. Ve bu anda sizin yapağınız zaten hiç bir şey yok. Her gün nasıl gün doğuyor ve ne olup biter ise bitsin, sonra gün batıyor ise doğumda kendiliğinden olacak. Bebeğiniz doğuma kendi yönelecektir. Doğumu başlatan yine sizin bebeğiniz. Zamanı geldiğinde bebeğinizin böbrek üstü bezinden bir hormon salgılanacak ve doğum zamanını, artık yanınıza gelme anını kendi seçecek. Karar bebeğinize ait ise size kalan bu süreçte sadece güzel duygular ile beklemek. Bilin ki bu sürecin tekrarı olmayacak. Bebeğinizde heyecanlı sizde. Bebeğiniz artık dünyaya hazırım dediğinde, doğum kanalına yönelecek. Bize kalan o kavisli kanalda bebeğimiz uyum sağlıyor mu? sıkıntı yaşayıp kalp atımları ile bize işaret veriyor mu? bunları takip etmek. Bu süreçte huzurlu bir bekleme odası olan bir hastane seçmek ve hem insani yönden hem de tıbbi yönden size güven verecek iyi bir hekim seçmek çok önemli. 

Normal doğum tanımı nedir ?

Doğum; düzenli rahim kasılmalarının başlangıcından plasentanın çıkışına kadar olan bir süreçtir. Bu süreç normal olarak gerçekleştiğinde normal doğum eylemi olarak adlandırılır.

Normal doğumun başlangıç bulguları nelerdir ? normal doğumun başladığını nasıl anlarız?

Bebeğiniz doğum kanalına girdiğinde bunu 3 şekilde anlayabiliriz. Birincisi ağrı eşiğimiz yüksektir, ağrıları algılamayız, kanama ile fark ederiz. Bu kanama 9 ay boyunca kapalı olan rahim ağzının ilk açılma kanamasıdır. Halk arasında ''loşi'' yada ''nişan'' olarak ifade edilir. Kanama olduğunda doğum yapacağımız hastaneye gitmek ve doktorumuza haber vermek gerekir. İkincisi aniden su gelişi ile doğumun başladığını farkedebiliriz. Su gelişi biraz daha acil bir durumdur. Rahim ağzı açıklığına bakmak gerekir ve NST bağlamak gerekir. Üçüncüsü ki çoğunlukla doğum başlangıcı bu şekilde daha çok farkedilir, sancılardır. Aktif sancılar başladığında doktorunuza haber vermeniz gerekir.

Normal doğum ağrısı nasıl ifade edilir?

Doğum ağrısı gebelerde farklı şekillerde ifade edilir. Epeyce zorlayan bel ağrısı, şiddetli adet ağrısı, kasık ve üst bacak ağrısı.

Normal  doğum ağrıları başlayınca hemen hastaneye gitmelimiyim ?

Ağrı, kanama yada su gelişi gibi doğumu başlatan durumlardan biri olunca doğum yapacağımız hasteneye başvurmanız gerekir. Doğum çantasını unutmayınız. Bebeğinizin bu üç bulguya cevabını NST de göreceğimiz için, hastaneye başvurmakta gecikmenizi istemiyoruz.

Normal doğum öncesi hastaneye ilk başvurmanızda neler yapılır?

Hastaneye ilk geldiğinizde tansiyon, nabız bakılır. Tam kan sayımı, kanama zamanı ve biyokimya bakılır ( son muayenede dosya hazırlanamadı ise). Nst bağlanır. Ultrasonda amnion sıvısı bakılır, doopler usg ile uterin doopler ve umblikal doopler bakılır. Pelvik muayene yapılır.

• Normal doğum evreleri nelerdir?
• Sadece su gelişi olur, ağrılar olmaz ise, ne yapılmalı ?
• Bebek doğum kanalında bekler mi ?
• Bebeğin doğum kanalında beklemesi bebeği sıkıntıya sokar mı?

Muayeneler sonucunda doğum başlangıç evresinin üç evresinden birinde olabiliriz. Birinci evre: hazırlık evresi. Bu evrede rahim ağzında önemli değişiklikler olur. Kesinlikle sedasyon ve anestezi vermemek gerekir, doğum eyleminin bu evresini tamamen durdurabilir. Muayene sonucunda bu evrede olduğumuz belli olduğunda bizi iki yol bekler. Ya bebeğimiz kanala yönlenmiş ve rahim ağzı açılma evresini başlatacaktır. Yada bu hazırlık evresinde bir kaç gün yada 1-3 hafta arası bekleyecektir. Bebeğimiz hazırlık evresinde dinlenmeyi tercih etti ise, sancılar durur ve ultrason ve NST sonrasında güvenli bir şekilde evinize dönersiniz. Fakat tek bir istisna var. Eğer su gelişi ile hazırlık evresini yakalamışsak, artık bebeğinizin suyu kalmıyacağı için hastanede kalmanız gerekir. Amnion zarı açık olduğu için herhangi bir enfeksiyon olmaması için uygun antibiyotikler başlarız. Doopler usg ile utein arter ve umblikal arter doopler yaparız. Aralıklı NST bağlarız. Bebeğiniz 24 saat içinde açılma evresini başlatacaktır. Eğer başlatmaz ise zar açık olduğu için enfeksiyon kapmamak ve bebeğinizin artık suyunun kalmadığını da görerek doğum indiksiyonu (suni sancı) başlarız. 

Normal doğum beklerken yürümelimiyim ? ne zaman yürümeliyim ?

Açılma evresi; doğum başlangıç evresinin ikincisidir. Açılmanın en hızlı olduğu evredir. Bu evrede aralıklı olarak NST bağlanır. Yer çekime uygun olması için hastamızı yürümesi için motive ederiz. Bu evrede rahim ağzı açıldığı için fetusun gelen kısmını ve pozisyonunu tanımlamak mümkündür.

Normal doğum kanalı muayenesi nasıldır ?

Hastamız litotomi masasına geçer. Derin nefes almasını isteriz. Yapacağımız muayeneyi anlatarak hastamızı rahatlarız. Sonrasında iki parmağı vajene yerleştirip fetusun gelen kısmına ulaşırız. Kafanın aldığı yönü belirleriz.Fetusun fontanelini muayene ederiz. Fetusun önde gelen kısmının ne kadar pelvise inmiş olduğunu saptarız. 

Normal doğum sürecinde sık muayene zararlı mıdır ?

Açılma evresinde ne sıklıkla muayene yapacağımızı NST' de takip ettiğimiz kasılmalar belirler. Açılma evresinde çok muayene yapmıyoruz. Sık muayeneler vajende ödeme yol açıp, yumuşak dokuyu artırarak bebeğin çıkacağı pelvisi gereksiz daraltacaktır. Doğum sonrası laserasyonları arttırıcı bir anatomiye de zemin hazırlayacaktır.

Normal doğumda bebek nasıl ilerler ?

Pelvik evre: doğum başlangıç evresinin sonuncusudur. Bebeğiniz doğum kanalına uyum sağlamak için temel fetal hareketleri bu evrede yapar. Angajman, fleksiyon, iniş, internal rotasyon, ekstansiyon ve eksternal rotasyon ( Çenesini öne yada arkaya itmesi, yüzüne kanala göre açı vermesi gibi...) Bu evrede sıklıkla NST bağlanır. Çünkü bu evrede bebeğinizin bu hareketlerden birini yapamayıp, doğum kanalına uyum sağlayamadığı durumlarda strese girecektir. Bu stres NST de kalp atımlarının düşmesi yada çok artması olarak karşımıza çıkabilir. Kalp atımlarının düşmesi yada yükselmesi rahimdeki kasılmalar ile eş zamanlı değerlendirilir. 

Açılma evresi ve pelvis evre birbiri içine geçer. Biri bitip hemen arkasından diğer evre başlamaz. Rahim ağzı bir taraftan açılırken bebeğinizde bu açılmaya uyum sağlayarak hem dahada aşağı inecek ve doğum kanalındaki yeni yerine uyum sağlamak için yeni bir hareket yapacaktır.

• Normal doğum süresi uzar mı ?
• Doğum eylemi neden yavaşlar ?
• Epidural anestezi ne zaman yapılmalıdır?
• Epidural anestezi ağrılı mıdır?
• Dışardan müdahale ile su kesesi açılmalı mı ?

Açılma evresinde ortalama 3-5 cm olana kadar kısma latent faz denir. Latent fazda yapılan uygun epidural aneljezi hem doğumu hızlandırır, hemde ağrıların hissedilmemesini sağlar. Sadece bası hissi algılanır. 3-5 cm açıklığa kadar olan latent faz önceden doğum yapmamışlarda en fazla 20 saat, önceden doğum yapmışlarda 14 saatten fazla sürmemelidir. Fazla sürmesi bebeğinizin kalp atımları düşmesede bebeğinizin doğum kanalına inişinde ve uyumunda problem olduğunu gösterir. Bu sürenin uzama nedenleri bebeğe ait de olmayabilir. Verilen aşırı epidural analjezide süreyi uzatabilir, hatta doğumu durdurabilir. Henüz yalancı eylem de olmuş olabilir. Bu fazda dışardan müdahale ile amnion zarı açılmamalıdır. Amnion zarının açılması enfeksiyon riskini arttırır ve suyun baskı etkisinden faydalamamıza engel olur.

Normal doğumda ne zaman gıda alımı sonlandırılmalıdır ?

Latent faza geçince muhakkak gıda alımı sonlandırılmalıdır ( rahim ağzı açıklığı 3 cm' e ulaşınca)

Aktif doğum eylemi nedir ? aktif doğum eylemi ne kadar sürer ? 

3-5 cm açıklıktan sonra aktif doğum eylemi başlar. Bu aktif doğum fazının daha hızlı ilerlemesini, NST de kasılmaların daha sık ve en üst düzeyde olmasını bekleriz. Bu fazda önceden doğum yapmamışlarda saatte 1.2' cm den fazla açılma ve 1 'cm den daha fazla inme bekleriz. Önceden doğum yapmışlarda saatte 1,5 cm' den fazla açılma, 2 cm' den fazla inme bekleriz. İlerlerme istediğimiz kadar değil ise ( daha yavaş ise) aşırı verilen epidural analjezi nedeni olabilir. Yeniden bebeğinizin baş ve doğum kanalı uyumu değerlendirilir ve beklenir. Tamamen ilerleme durdu ise kesinlikle bebeğinizin baş ve doğum kanalı uyumu tekrar değerlendirilir ve problem yok ise oksitosin desteği verilebilir ( NST' ağrı düzeyine değerlendirilecek). 

Normal doğumda bebek ne kadar sürede doğar ?

Doğum eylemin ikinci evresi; artık fetusun doğması. Bu evre servikal açılma 10 cm tamamlanınca başlar ve fetusun doğumu ile sonlanır. Önceden doğum yapmışlarda ortalama 20 dakika, önceden doğum yapmamışlarda ortalama 50 dakikadır.

Normal doğum nasıldır ?

Her kasılma ile birlikte perinenin gerilmesi artar. Bunun öncesinde bebeğin gelen ksımına bası uygulamaması için mesane boşaltılmalıdır. Vajinal açıklık fetal baş tarafından daha fazla genişletilir. Başın doğumu sırasında gebemize ıkınmaması söylenilerek doğum yırtıkları azalatılabilir. Gebenin bir bacağı diğer bacaktan yüksekte olmamalıdır. Gereksiz yırtıklara yol açabilir. Bir elle üstten perine desteklenerek, diğer elle fetusun çenesine yukarı doğru basınç uygulayarak bebeğin kafasının en küçük çapı ile doğumu sağlanır. Bebek sonrasında kafasınını annesinin uyluk kemiklerinden birine döner. Ön omuz doğar, sonrasında arka omuz. Bebeğin geri kalan kısmı genellikle zorlanmadan omuzları izleyerek doğar.

Normal doğumda plasenta ne zaman ayrılır ?

Bebek doğduktan sonra uterus fundus büyüklüğü ve kıvamı değerlendirilir. Bebeğin doğumdan ortalama 1-5 dakika sonra plasenta ayrılması başlayacaktır. Bu süreçte asla kuvvet uygulanmamalıdır, kordon çekilmemelidir. Kuvvet uygulama ve kordon çekilmesi tüm rahmin dışarı çıkmasına neden olabilir. Rahime masaj yapmak yeterlidir. 

Plasenta çıktıktan sonra uterus masajı yapılarak rahmin kasılması sağlanır. Rahim kasılarak rahimde ağzı açık olan damarların kapanması sağlanır ve fazla kanamayı önler. Fazla kanama durumunda rahim masajı arttırılır ve gerekir ise rahim kasılmasını sağlayan serumlar verilebilir. 

• Normal doğumda bebeğimi ne zaman görebilirim ?
• Normal doğum sonrası hemen ayağa kalkabilir miyim ?
• Doğum sonrası ağrı olur mu?

Bebek doğar, plasenta ayrılır, rahim toparlanır. Sonrasında Rahim ağzı, vajen ve vulva laserasyonlar ( yırtıklar) açısından kontrol edilir. Bu esnada anne bebek teması sağlanır. Yeni annemiz yürütülerek odasına alınır. Normal doğum sonrası ortalama 8-12 saat süren, adet sancısı şiddetinde rahmin toplamasına bağlı kasılma hissedilir. Bu kasılma 40 gün daha devam eder, fakat ağrı olarak hissedilmez.

Normal doğumda bebeğin sıkıntıda olduğunu nasıl anlarız ?

Sonuç olarak; rahim kasılmaları başlar. Bu az ve nadir kasılmalar gebelerde süresi değişken olacak şekilde rahim ağzını olgunlaştırır. Olgunlaşma bittikten sonra sancılar sıklaşır ve kuvvetlenir. Rahim ağzı bu sancılara cevap olarak açılmaya başlar ve bebek bu açılma ile inmeye ve indiği yeni yere uygun hareketler yapmaya başlar. Sonra tamamen kendi başlattığı süreç ile hekimin kontrolü ile doğar. Doğumun tüm evrelerinde son evredeki kadar sık ve kuvvetli ağrılar yoktur. Bebeğin tamamen kendi ilerlettiği bu yolda tek yapmamız gereken doğum kanalında ilerlemesini takip etmek. Zaten gidişte herhangi bir aksilik rahim ağzı açıklığında yavaşlama, durma yada NST de kalp atımlarının değişmesi ile belli olacaktır. Yanlışlıkla doğumu hızlandırmak; tüm evreleri bozacaktır.

 

Normal doğum öncesi neden bebeğin doğum kanalına uygunsuzluğunu anlayamıyoruz ?

38-41 haftalar arası yapılan doğum kanalı muayenesi sadece çatının uygunluğuna bakmak içindir. Bebeğinizin kafası ile doğum kanalı arasındaki uyum açılma evresi başladıkça ortaya çıkacaktır. Ve bu uyum evre ilerledikçe değişkendir. O nedenle halk arasında söylenen '' doğumdan önce, doktor bebeğin kafa ile kanal uyumsuzluğunu anlamadı mı? '' sorusunun cevabı budur. Bu sürekli değişken bir süreçtir.

Normal doğumu nerde yapacağıma nasıl karar vermeliyim ?

Rahim kasılmaları, bebeğinizin doğru yerde doğru hareket yapması ve doğum kanalına uyumu o kadar kompleks bir süreçtir ki; elbette aksilikler olacaktır. Elbette zor doğumlar, zor doğum öyküleri duyacaksınız.,

Bebeğiniz ile karşılaştığınız an için bu süreçi iyi yönetecek seçimler yapmak en doğrusu olacaktır.