Obezite Beslenme

Obezite ,Dünya sağlık örgütü tanımı ile vücutta sağlığı bozacak ölçüde aşırı yağ birikmesidir. Sağlığı olumsuz etkileyen kompleks ve multifaktöriyel bir hastalık olarak kabul edilen obezite, günümüzde önlenebilir ölümlerin sigaradan sonra gelen ikinci en önemli nedenidir.

Yaşam tarzının hızla değişmesi sonucunda obezite, halk sağlığını önemli ölçüde tehdit eden ve sıklığı giderek artan bir sorun haline gelmiştir. Obezite prevalansındaki artışın başlıca nedenleri; özellikle ulaşım, eğlence, üretim ve tarım sektörlerinde gelişen teknoloji ile birlikte, yaşam biçiminin kolaylaşmasına sekonder olarak fiziksel aktivitenin azalması ve beslenme alışkanlıklarının hızla değişmesi sonucunda enerji alımının artmasıdır. Ayaküstü (fast-food) hızlı yenen sağlıksız besinler rafine karbonhidratlardan zengin, bitkisel liflerden fakir, aşırı yağlı, enerji-yoğun beslenme tarzı obeziteye yol açan en önemli faktörlerden birisidir. Yaşamın ilk yıllarındaki beslenmenin, özellikle anne sütü ile beslenememenin de ileride obezite gelişmesine zemin hazırladığı ileri sürülmüştür. Ayrıca boş zamanları kolaylıkla dolduran ileri teknolojik araçların (akıllı cep telefonları, televizyon, bilgisayar, tablet, ev sineması vb) kullamının yaygınlaşması obezitenin artmasına önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır.

OBEZİTENİN SAPTANMASINDA KULLANILAN YÖNTEMLER

1.BKI (BEDEN KİTLE İNDEKSİ)

Boy uzunluğu ve vücut ağırlığına dayalı bir indeks olan beden kütle indeksi (BKİ), toplum düzeyinde şişmanlığı ve şişmanlık riskini tanımlamaktadır. BKİ’nin hesaplanabilmesi için vücut ağırlığı ve boy uzunluğu tekniğine göre ölçülür. Vücut ağırlığının (kg cinsinden) boy uzunluğunun (metre cinsinden) karesine bölünmesiyle hesaplanır [BKİ: Vücut ağırlığı (kg) / boy uzunluğu (m)2 ].

 

BKI değerleri (kg/m2)                                   Sınıflama

 

<18.5                            Zayıf

≥18.5 - <24.9                        Normal

≥25.0 - <29.9                        Toplu, hafif şişman, fazla kilolu

≥30.0 - < 39.9                        Şişman (Obez)

≥ 40.0                            Aşırı şişman (Morbid)

 

2.BEL ÇEVRESİ

 

Bel çevresi değeri abdominal yağ dokusunu yani organların yağlanmasını yansıtır. Ölçümü alınacak kişi ayakta iken sağ tarafında en alt kaburga kemiği bulunur ve işaret konulur. Kalçada ise kalça kemik çıkıntısı (iliyak) bulunur ve işaretlenir. İki işaretin arası orta nokta bulunur ve bulunan noktadan geçen bel çevresi ölçümü yapılır. Bu ölçümden elde edilen değer yüksek ise sağlık riskleri de artar.

 

BEL ÇEVRESİ (CM)                    VÜCUT AĞIRLIĞI İLE İLİŞKİLİ SAĞLIK RİSKİ

 

Erkek<94                        

                            Vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık riski düşük

 

Kadın<80

 

Erkek<94-102

                            Vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık riski yüksek

 

Kadın<80-88

 

Erkek<102

 

                            Vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık  riski çok yüksek

Kadın<88

 

3.DERİ KIVRIM KALINLIĞI

 

Deri kıvrım kalınlığı ölçümleri ,deri altı yağ deposunun büyüklüğünü belirlemek ve bu değerden toplam vücut yağını hesaplamak için uygulanan bir yöntemdir. Deri kıvrım kalınlığı vücudun farklı bölgelerinden ölçülebilmektedir. Bunların başlıcaları, triseps, biseps,subskapula ve suprailyak ölçümlerdir.

 

4.BİOELEKTRİKSEL İMPEDANS ANALİZİ (BİA)

 

Yöntem;yağsız doku kitlesi ile yağın elektriksel geçirgenlik farkına dayalıdır.Yöntemde zayıf elektriksel akım impedansı ölçülür.Elden ayağa,ayaktan ayağa ve elde ele vb.çeşitli ölçümler yapan BIA’lar bulunmaktadır.BIA ile vücut yağ miktarı ,yağsız vücut kitlesi ,vücut su miktarı ve diğer birçok veri elde edilebilmektedir.

 

OBEZİTE KAYNAKLI HASTALIKLAR

 

Maalesef obezite tek başına ele alınacak bir rahatsızlık değildir.Vücutta yağ oranının aşırı artması birçok sekonder rahatsızlığın gelişmesine neden olmaktadır.Bunlardan başlıcaları ;

 

*Metabolik sendrom ve prediyabet

 

*Tip 2 diabetes mellitus

 

*Hiperlipidemi (kan yağı artışı)

 

*Hipertansiyon

 

*Kardiyovasküler hastalıklar

 

*Nonalkolik Yağlı Karaciğer hastalığı

 

*Polikistik over sendromu

 

*İnfertilite (kısırlık)

 

*Uyku apnesi/astım

 

*Osteoartrit

 

*Gastrointestinal sorunlar (reflü ,gastrit vb.)