Obezite Sadece Kozmetik Bir Sorun Değildir

En basit tanımı ile obezite, vücutta aşırı yağ birikimidir. Hemen hemen tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de sıklığı giderek artarak önemli bir sağlık problemi haline gelmiştir. Ülkemizde yaklaşık 20 milyon obez kişi bulunmaktadır. Bursa, obezite sıklığının ülkemizde en çok görüldüğü şehirlerden biridir. Obezitenin gelişimine bazı genetik ve hormonal hastalıklar neden olabilir. Ancak, genel olarak obezitenin başlıca nedenleri hareketsizlik ve sağlıksız beslenmedir. Alınan kalori günlük aktivite ile harcanan kaloriden fazla ise, vücut bu fazla kaloriyi yağ olarak depolar. Obezite tanısında kullanılan vücut kitle indeksi, kilogram cinsinden vücut ağırlığının metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Eğer vücut kitle indeksi 25 kg/m2 ve üzerinde ise kişi aşırı kilolu, 30kg/m2 ve üzerinde ise obez olarak tanımlanır. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Pınar Şişman konu hakkında bilgi verdi.

Obez kişilerde tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, metabolik sendrom, kalp hastalığı, inme ve bazı kanser tiplerinin gelişme riski daha yüksektir. Safra kesesi rahatsızlıkları, yağlı karaciğer hastalığı, kısırlık, solunum bozuklukları, varis ve kemik eklem problemleri görülebilir. Obezite, neden olduğu tüm bu sorunların yanında depresyon, cinsel sorunlar, utanç ve suçluluk hissine yol açarak yaşam kalitesini düşürebilir. Sonuç olarak kişide düşük iş başarısı ve sosyal hayattan kopma gelişebilir.

Obezitenin tedavisinde diyet, egzersiz, davranış değişiklikleri, ilaçlar ve cerrahi tedaviler bulunmaktadır. Tedavinin olmazsa olmazı yeme alışkanlıklarında ve fiziksel aktivitede yapılacak uygun düzenlemedir. Diyet programları, kişinin yaşına, fiziksel aktivitesine ve yaşam tarzına uygun olmalı, beslenme alışkanlıklarını uzun dönemde de değiştirecek şekilde planlanmalıdır. Çok masraf ve hazırlık gerektiren, kişinin damak tadına uygun olmayan diyet programlarından kaçınılmalıdır. Fiziksel aktivite, kişiye göre planlanarak kademeli şekilde arttırılmalıdır. Hızlı tempolu yürüme, bisiklete binme ve yüzme en çok önerilen egzersizlerdir.

Diyet ve egzersiz önerilerine ek olarak, kişinin kilosu, yaşı, ek hastalıkları ve obezitenin yaratacağı riskler göz önüne alınarak, gerektiğinde ilaç tedavileri etkin olarak kullanılmaktadır. Bu ilaçların beyinde iştah merkezi üzerine etki ederek iştahı baskılayıcı ya da barsaklardan yağ emilimini azaltıcı etkileri mevcuttur. Ancak mutlaka bu konuda eğitimli uzman hekimler tarafından başlanmalı ve takip edilmelidir. Sağlık bakanlığı onayı bulunmayan ve içerikleri tam olarak bilinmeyen ilaçların, bitkisel ürünlerin ve zayıflama çaylarının ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği bilinmelidir.

Vücut kitle indeksi 40 kg/m2 ve üzerinde ya da 35 kg/m2 ve üzerinde olup tip 2 diyabet, ciddi hipertansiyon gibi obezite ile ilişkili hastalıkları olan kişilerde cerrahi tedavi düşünülebilir. Ameliyat planlanan hastalarda, ameliyat öncesi obezitenin genetik ya da hormonal hastalıklara bağlı olup olmadığı araştırılmalıdır. Operasyon sonrası hızlı kilo kaybı vitamin, mineral eksikliklerine yol açabilir. Diyabet, yüksek tansiyon, kolesterol yüksekliği gibi ek hastalıkların varlığında ilaç dozlarının azaltılması veya kesilmesi gerekebilir. Ameliyat sonrası sağlık problemlerinin yaşanmaması ve kilo geri alımının önlenmesi açısından mutlaka endokrinoloji takibi yapılmalıdır.