Obezite Tedavisi

Tüm sağlık sorunlarında olduğu gibi obezite de de öncelikli olarak koruyucu sağlık hizmetleri ve problem gelişmeden önce alınacak tedbirler çok önemlidir. Geliştikten sonra obezite tedavisinin amacı sağlıklı kiloya ulaşmak ve bu kiloda kalmaktır. Bu genel sağlık durumunun düzelmesini sağlar ve obezite ile ilgili komplikasyon gelişme riskini azaltır.
Genel olarak obezite tedavisi medikal tedavi ve cerrahi tedavi olmak üzere iki başlık altında incelenebilir:

MEDİKAL TEDAVİ
Medikal tedavi diyet değişiklikleri, egzersiz ve aktivite artışı ve ilaç tedavilerini kapsamaktadır. Tüm kilo verme programları, yeme alışkanlıklarında değişiklik ve fiziksel aktivite artışı gerektirir. Bunlar öncelikle uygulanması gereken tedaviler olmakla beraber obezite tedavisinde sıklıkla yetersiz kalabilmektedir.  Ancak sizin için en doğru olan tedavi yöntemi planlansa da, sonuç obezitenizin ciddiyetine, genel sağlığınıza ve kilo verme planınıza katılma isteğinize bağlıdır. Tedavi başlangıcında %5-10 gibi mütevazı bir kilo kaybını hedeflemek daha akılcı olur.

Diyet değişiklikleri
Alınana kaloriyi azaltmak ve daha sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek, obezite tedavisi için hayati önem taşır. Herkes için geçerli sihirli bir diyet yoktur. Sizin için işe yarayacağını düşündüğünüz sağlıklı yiyecekleri içeren bir diyet planı yapılmalıdır. Obeziteyi tedavi etmek için diyet değişiklikleri şunları içerir:

⦁ Kalori miktarını azaltmak. Kilo vermenin anahtarı, aldığınız kaloriyi azaltmaktır. İlk adım, normalde ne kadar kalori tükettiğinizi ve nereden azaltabileceğinizi görmek için tipik yeme ve içme alışkanlıklarınızı gözden geçirmektir. Kilo vermek için her gün ne kadar kalori almanız gerektiğine siz ve doktorunuz karar verebilirsiniz, ancak tipik bir miktar kadınlar için 1.200 ila 1.500 kalori ve erkekler için 1.500 ila 1.800 kaloridir.
⦁ Daha azıyla tok hissetmek. Tatlılar, şekerler, yağlar ve işlenmiş gıdalar gibi bazı yiyecekler küçük bir porsiyonda bile çok fazla kalori içerir. Buna karşılık, meyve ve sebzeler daha az kalori ile daha büyük porsiyon boyutu sağlar. Daha az kalorili yiyecekleri daha büyük porsiyonlarda yiyerek, açlık hissi azaltılabilir.
⦁ Daha sağlıklı seçimler yapmak. Genel diyetinizi daha sağlıklı hale getirmek için meyve, sebze ve kepekli tahıllar gibi daha fazla bitki bazlı yiyecekler tercih edilmelidir. 
⦁ Zararlı yiyecekleri kısıtlamak Yüksek karbonhidratlı veya tam yağlı gıdalar gibi belirli bir gıda grubunun miktarını sınırlamak veya tamamen ortadan kaldırmak faydalı olur.
⦁ Yemek ikameleri. Bu planlar, bir veya iki öğünü düşük kalorili içecekler veya yiyeceklerle değiştirmeyi, sağlıklı atıştırmalıklar ile yağ ve kalorisi düşük, sağlıklı, dengeli bir üçüncü öğün yemeyi sağlar. 
Kısa vadede, bu tür diyet düzenlemeleri kilo vermenize yardımcı olabilir. Ancak genel yaşam tarzınızda da değişiklik yapmak durumundasınız. Diyet yoluyla hızlı verilen kilolar hızlıca da geri alınabilir. Hızlı ve kolay kilo vermeyi vaat eden popüler diyetler cazip olabilir, ancak unutulmamalıdır ki, sihirli yiyecekler veya diyet yoktur. Bu tip diyetlerin de uzun vadeli sonuçlar diğer diyetlerden çok farklı değildir. Kilo vermek ve bunu kalıcı kılmak için sürdürülebilir sağlıklı beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzını benimsemeniz gerekir.

Egzersiz ve aktivite
Fiziksel aktiviteyi arttırmak ve düzenli egzersiz obezite tedavisinin önemli bir parçasıdır:
⦁ Egzersiz yapmak. Obezitesi olan kişiler, daha fazla kilo alımını önlemek veya makul miktarda kilo kaybını sürdürmek için haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta fiziksel aktivite yapmalıdır. Dayanıklılığınız ve zindeliğiniz geliştikçe muhtemelen egzersiz miktarınızı kademeli olarak artırmanız gerekecektir.
⦁ Hareket et. Kalori yakmanın ve fazla kilolardan kurtulmanın en etkili yolu düzenli aerobik egzersiz olsa da, herhangi bir ekstra hareket kalori yakmaya yardımcı olur. Mağaza girişlerinden uzağa park edip, asansör yerine merdivenleri kullanmak, adımsayarla bir gün boyunca kaç adım attığınızı takip etmek faydalıdır. Günde 10.000 adım hedefine ulaşmak için günlük olarak attığınız adım sayısını kademeli olarak artırın.

Davranış değişiklikleri
Bir davranış değiştirme programı, yaşam tarzı değişiklikleri yapmanıza, kilo vermenize ve sürdürmenize yardımcı olabilir. Yapılması gereken adımlar arasında, obeziteye hangi faktörlerin, streslerin veya durumların katkıda bulunduğunu bulmak için mevcut alışkanlıklarınızı incelemeniz yer alır.
⦁ Danışmanlık. Bir ruh sağlığı uzmanıyla konuşmak, yemek yemeyle ilgili duygusal ve davranışsal sorunları ele almanıza yardımcı olabilir. Terapi, neden fazla yediğinizi anlamanıza ve kaygıyla başa çıkmanın sağlıklı yollarını öğrenmenize yardımcı olabilir. Ayrıca diyetinizi ve aktivitenizi nasıl izleyeceğinizi, yeme tetikleyicilerini nasıl anlayacağınızı ve iştahınız ile nasıl başa çıkacağınızı da öğrenebilirsiniz. Danışmanlık bire bir veya grup halinde olabilir.
⦁ Destek grupları. Başka insanların yaşadıklarını ve duygularını paylaştıkları, benzer zorlukları yaşayanlarla etkileşimde bulanacağınız destek grupları da faydalı olabilir.

İlaç tedavileri
Kilo verme ilaçları, diyet, egzersiz ve davranış değişiklikleri ile birlikte kullanılmalıdır. Kişiye uygun ilaç seçilmeden önce sağlık geçmişi ve olası yan etkileri dikkate alınmalıdır..
Obezite tedavisi için ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan en yaygın kullanılan ilaçlar şunlardır:
⦁ Bupropion-naltrekson (Kontrave)
⦁ Liraglutid (Saxenda)
⦁ Orlistat (Alli, Xenical)
⦁ Fentermin-topiramat (Qsymia)

CERRAHİ TEDAVİLER
  Bariatrik cerrahi olarak da bilinen kilo verme cerrahisi, rahatça yiyebileceğiniz yiyecek miktarını sınırlar veya yiyecek ve kalorilerin emilimini azaltır. Ancak bu ameliyatlar aynı zamanda beslenme ve vitamin eksikliklerine de neden olabilir.
Kullanılan cerrahi tedavileri 3 ana başlıkta toplamak mümkündür:
1- Alımı Kısıtlayıcı Cerrahiler (hacim küçültücü): Mide hacmini küçültüp gıda alımını azaltarak kilo kaybı sağlayan ameliyatlardır. İnce barsağın emilim fonksiyonunda değişiklik olmaz. Tipik örnekleri geçmişte sık uygulanan ayarlanabilir mide bandı (kelepçe) ve günümüzde daha sık uygulanan tüp mide (sleeve gastrektomi) ameliyatlarıdır. Bu ameliyatlarda temel hedef hastanın aldığı günlük gıda hacmini ve böylece kalori girişini azaltmaktır.   Bu ameliyatlarda sindirim sisteminin yolu ve fizyolojisi değiştirilmediği için kişinin yaşayacağı vitamin mineral eksiklikleri hafif ve genellikle geçici süreli olmaktadır.
Ayarlanabilir mide bandı (kelepçe) ameliyatı. Bu ameliyatta şişirilebilir bir bant mideyi iki kesime ayırır. Cerrah, iki bölge arasında küçük bir kanal oluşturmak için bandı bir kemer gibi sıkıca çeker. Bant, açıklığın genişlemesini önler ve genellikle kalıcı olarak yerinde kalacak şekilde tasarlanmıştır. Band ameliyatları, bandın neden olduğu problemler nedeni ile neredeyse tamamen terk edilmiştir. Onun yerini tüm dünyada yaygın olarak yapılan tüp mide ameliyatı almıştır.
Tüp mide (sleeve gastrektomi) ameliyatı. Tüp mide ameliyatında midenin yaklaşık 2/3’ü çıkarılarak mideye tüp şekli verilir ve yiyecek için daha küçük bir rezervuar oluşturulur.

TÜP MİDE (SLEEVE GASTREKTOMİ) AMELİYATI

2- Emilim Bozucu Cerrahiler: Emilimin yapıldığı ince barsak uzunluğunu kısaltarak veya emilim yapılan alanın (ince barsağın önemli bir kısmının) atlanarak (bypass edilerek) ve/veya emilimde rol oynayan safra ve pankreas salgılarıyla karşılaştığı süreyi kısaltarak kilo kaybına yol açan ameliyatlardır. Tipik örneği, Bariatrik cerrahinin öncü ameliyatlarından olan jejunoileal by-pass ameliyatıdır. Bu ameliyatlarda alınan gıdanın mide çıkışından sonraki ince barsağa geçiş yeri değiştirilir.
Alınan gıdaların emilebilmesi için mideden çıktıktan sonra pankreas ve safra salgıları ile karşılaşması ve ileriye doğru birlikte hareket etmeleri gereklidir.
Bu ameliyatlarla alınan gıdaların safra ve pankreas salgıları ile karşılaştığı süre ve alan kısaltılacak şekilde gıdanın mideden sonra ince barsağa geçiş yeri daha uzağa değiştirilir. Belirgin kilo kaybı sağlasalar da bu ameliyatların ciddi diyare, sıvı ve elektrolit dengesizlikleri ve beslenme bozuklukları gibi ciddi komplikasyonları vardır. Daha da önemlisi %10’a varan oranlarda ölüm riski de taşımaktadırlar. Bu sakıncaları azaltmak amacıyla yapılan tüm modifikasyonlara rağmen komplikasyonların devam etmesi nedeniyle giderek daha az yapılmaktadır ve yerini daha az sorun yaratan ameliyatlara bırakmıştır.
3-Kombine Cerrahiler: Bu iki cerrahi tipinin kombine edilmesiyle geliştirilen yöntemlerdir.  
Mide by-pass ameliyatı (Roux-en-Y).  Bariatrik cerrahide dönüm noktası olan ilk kombine yöntemdir. Mide by-pass ameliyatında, midenin üst kısmında küçük bir cep oluşturulur (20-30mL) ve midenin kalan kısmından ayrılır, ancak mide çıkarılmaz.
Jejunumun (üst ince barsak) başlangıcından 30-50 cm uzaktan kesilerek ayrılır. Alt taraftaki serbest jejunum ucu yukarıda oluşturulan küçük mide poşuna anostomoz (bağlantı) yapılır. Diğer taraftan bu bağlantıdan itibaren yaklaşık 100-150 cm mesafedeki ince barsak segmentine diğer kesik jejunum ucu anastomoz yapılarak işlem tamamlanır.
Gıda alımını takiben, besinler yemek borusundan küçük mide cebine gelirler ve daha sonra direkt olarak ince barsağa geçerler (büyük mide, duedonum ve jejenumun ilk kısmına uğramazlar). Böylece gıdaların tamamı barsaklarda emilimin en çok yapıldığı bölgelere uğramadığından, emilemeden direkt olarak ince barsağın alt kısımlarına geçiş yapmış olur. Diğer taraftan devre dışı bırakılan bölgelerden gelen salgılar (mide sıvısı, safra ve pankreas sıvısı) ince barsak ile bağlantı yapılan yerden besinlere karışarak ortak yola geçiş yapmış olurlar. 

Mide by-pass ameliyatı (Roux-en-Y)’na benzeyen ama daha az anastomoz (bağlantı) içermesi, komplikasyonlarının daha az olması nedeniyle birçok merkez tarafından son yıllarda giderek artan sıklıkta kullanılmakta olan bir yöntemdir.
Kısıtlayıcı ve emilim bozucu kombine bir teknik olan MGB, loop gastrik bypass olarak da adlandırılır. Mide by-pass ameliyatında olduğu gibi midenin üst kısmında küçük bir cep oluşturulur. Ancak farklı olarak jejunum kesilmeden bu mide cebine tek anastomozla (loop olarak) bağlanır.

Biliyopankreatik diversiyon (BPD) ve BPD ile birlikte duodenal yer değiştirme (duodenal switch-DS). BPD, duodenal yer değiştirme ile birlikte veya tek başına yapılabilir.
Biliyopankreatik diversiyonda midenin alt kısmı çıkarılır ve ince barsağın (jejunum) üst kısmı (Roux bacağı=alimenter bacak) ile kalan mide cebine bağlanır. Safra ve pankreas salgısını taşıyan ince barsak ise (biliyopankreatik bacak) ince barsakların alt Biliyopankreatik diversiyon kısmına kısa bir ortak kanal oluşturulacak şekilde bağlanır.

Biliyopankreatik diversiyon

Duodenal yer değiştirme ile birlikte biliyopankreatik diversiyon ameliyatında ise öncelikle tüp mide, sonra mide çıkımındaki kapakçık korunarak duodenal yer değiştirme yapılır. Biliyopankreatik diversiyondan farkı çıkarılan mide miktarı ve mide çıkımındaki kapakçığın korunmasıdır.
Ayrıca tüp mide ve duedonal yer değiştirmenin  Bu ameliyatların temel amacı alınan besinlerle safra ve pankreas salgıların temasının en aza indirilerek emilimin azalmasını sağlamaktır. Tüp mide ile alınan gıda miktarı da azaltılır.