Obezite ve Beslenme

Obezite Diyeti
Obezite; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından en riskli 10 hastalıktan biri olarak kabul edilmiştir. Son araştırmalarda kanserle yakın ilgisi olduğu da belirlenmiştir. Obezite diyeti temelinde sağlıklı ve dengeli beslenme vardır.

OBEZİTE
Obezite, vücuda besinler ile alınan enerjinin, harcanan enerjiden fazla olmasından kaynaklanan ve vücut yağ kitlesinin, yağsız vücut kitlesine oranla artması ile karakterize olan obezite, kronik bir hastalıktır.

Obezite, başta kardiovasküler ve endokrin sistem olmak üzere vücudun tüm organ ve sistemlerini etkileyerek çeşitli bozukluklara ve hatta ölümlere yol açabilen önemli bir sağlık problemidir.

Obezite Nedenleri
Fazla enerji alımı
Yetersiz enerji tüketimi
Genetik yatkınlık (Obez anne babalarının çocuklarının obezite riskine yakalanma ihtimali %80 iken bu risk normal anne babaların çocuklarında %15’tir.)
Düşük yağ oksidasyonu
Azalmış sempatik aktivite
Psikolojik stres (duygusal gerginlik  obezite ve aşırı yeme ile ilişkilidir.)
Sosyoekonomik düzey düşüklüğü de yer almaktadır.
Obezite diyeti kişinin ihtiyaçlarının ve sorunlarının belirlenip, nedenlerini ortadan kaldırmaya yönelik planlanmalıdır.

 Obezite Komplikasyonları
Kalp hastalığı
Tip 2 diabetesmellitus
Hipertansiyon
İnme
Belirli tipte kanserler (endometrial, meme, prostat, kolon, vb),
Dislipidemi
Safra kesesi hastalıkları
Uyku apnesi
Osteoartrit gibi hastalıklar
Fertilitede azalma, duygusal gerginlik ve toplum tarafında damgalanma gibi çeşitli fiziksel ve psikolojik komplikasyonlara yol açmaktadır.
Obezite Diyeti Tedavisi
Obezite diyeti amaç; ya enerji girdisini azaltmak veya enerji çıktısını arttırmak ya da her ikisini uygulayarak sistemin enerji dengesini düzeltmek olmalıdır.

Tedavide genel amaçlar;

Vücut ağırlığının azaltılması
Uzun dönemde vücut ağırlığının daha aşağı düzeyde tutulması
Daha fazla kilo alınmasının önüne geçilmesi
Kilo alınmasıyla ortaya çıkabilecek diğer hastalık risk faktörlerinin kontrolüdür.
Hastanın tedavisine yönelik etkin tıbbi yaklaşımlar; diyet düzenlemesi, fiziksel aktivitelerin arttırılması, davranışçı tedavi, farmakolojik tedavi ile bunların kombine şekilde uygulanması ve son çare olarak da cerrahi tedaviyi içine alır.

Düşük kalorili diyet, fiziksel aktivitelerin arttırılması ve davranış terapisini içeren kombine bir tedavi, kilo verme ve kilonun korunmasına yönelik en etkin yöntemdir.

Obezite Hatalı Davranış İşaretleri
Hatalı beslenme davranışları bireyleri obeziteye götüren ana nedenlerdir.

Obeziteye neden olabilen hatalı yeme davranışlarının en önemlileri şunlardır :

Normalin üstünde besin tüketimi,
Özellikle çalışan kişilerde sağlıklı besinler yerine yenmeye hazır, enerji yoğunluğu yüksek besinleri çok tüketmesi.
Akşam eve geldikten sonra yemek zamanına kadar atıştırmak ve sonra tekrar yemek yemek.
Hızlı yemek, büyük lokmalar almak, az çiğnemek, çatalı kaşığı elinden hiç bırakmamak,
Öğün atlamak, öğün aralarında sürekli bir şeyler atıştırmak,
Yemek yerken başka aktivitelerle uğraşmak (sohbet etmek, TV seyretmek, okumak vb.)
Uzun süre sofrada kalmak,
Sıkıntılı, stresli ve öfkeli durumlarda aşırı yemek,
Ziyaret ve davetlere sık sık katılmak ve ikramları reddedememek
Akşam yemeğinden sonra yatıncaya kadar sürekli yemek,
Gece uykudan uyanıp yemek yemek,
Su içmemek veya az içmek, yerine yüksek enerjili içecekleri tercih etmek.
Obezite Diyeti Önerileri
Zayıflamaya yönelik beslenme programı uygulayan obez bireylere, olumlu yeme davranışı alışkanlığı kazandırmak için alternatif yöntemler geliştirilmiştir.

Her birey için farklılıklar gösterebilecek obezite tedavi önerileri aşağıda sıralanmıştır:

Alışverişe yönelik öneriler
Besin alışverişini tok karnına yapmak
Yenmemesi/az yenmesi gereken besinleri satın almamak,
Alışverişe bir listeyle çıkmak ve gereksinme dışı besinleri almamak,
Yanına yapılan listeye yetecek kadar para almak, mümkünse kredi kartı kullanmamak,
Yenmeye hazır besinleri satın almamak,
Özellikle unlu ve tatlı yiyecekler açısından düşük enerjili besin (light besin) tuzağına düşmemek.
Planlı olmaya yönelik öneriler
Besin tüketimini sınırlamak için ne yiyeceğini önceden planlamak,
Sabah kalkınca, her öğün öncesi, sırası ve sonrasında 1 bardak su içmek,
Önerilen yiyecekleri planlanan zamanlarda yemek (5-6 öğün şeklinde), öğün atlamamak.
İkramları kabul etmemek, bunu kabalık olarak nitelendirmemek.
Her hafta, sabah aç karnına, aynı kıyafetlerle tartılmak ve ağırlığı kaydetmek.
Yemekle ilgili öneriler
Göz önünde yiyecek bulundurmamak,
Yüksek enerjili ve yenilmemesi gereken besinleri evde bulundurmamak,
Yemekte küçük, salatada büyük tabak kullanmak,
Yemek biter bitmez sofradan kalkmak,
Mümkün olduğunca iyi çiğneyerek yavaş yemek,
Yemek yerken başka aktiviteler (TV seyretmek, gazete-dergi okumak vb.) yapmamak,
Alkol, zengin soslar ve süslemelerden kaçınmak.
Özel günlere yönelik öneriler
Kalorisiz veya düşük kalorili içecekleri tercih etmek
Davetlere çok aç iken gitmemek,
Davete katılmadan bir saat önce düşük enerjili salata, meyve gibi besinler atıştırarak iştahı baskılamak,
İkramları reddetmeye hazırlanmak, aksilikler karşısında cesaretini kırmamak.
Eğer fazla yenilirse sonraki öğünü sadece salata ve biraz peynirle geçiştirmek.