Obezite

Günümüzde obezitesadece gelişmiş ülkelerin değil, ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerin de önemli bir sağlık sorunudur.Gelir seviyelerinin artması, batı tipi yaşam tarzının yerleşmesi, fast-food tipi ve ayakta atıştırarak beslenmenin yaygınlaşması, ve fazla kalorili ve yağlı beslenmeninobeziteoranının artmasında büyük rolü vardır.Beslenmeile aşırı kalori alıp, fazla kalori harcanmaması obeziteyi tetiklemektedir. Günümüz insanı fiziksel aktiviteden kaçmakta, bilgisayar, televizyon, telefonun başında saatlerce hareketsiz kalmakta, bu arada da sürekli kalorisi yüksek atıştırmalıklarla beslenmektedi. Ulaşım araçlarının artmasıyla insanlar daha az yürümekte, teknolojik araçların yaşamımıza daha çok girmesiyle daha az çalışmaktadır. Toplum olarak spor yapma alışkanlığının çok az olmasının da bu artışta rolü büyüktür.

Nedir?

Obezite vücutta aşırıyağ birikimiolarak tanımlanır. WHO ( Dünya Sağlık Örgütü) ise obeziteyi '' Vücutta hastalıklara neden olacak biçim ve oranda anormal, fazla miktarda yağ birikmesi'' olarak tanımlanmaktadır.
Morbid Obezite ise ortaya çıkardığı ölümcül sorunlar nedeniyle yaşamı ciddi olarak tehdit eden ileri derecede şişmanlık olarak olarak tanımlanır. Vücut Kitle İndeksi (VKİ) 40'ın üstünde olanlarmorbid obezo larak kabul edilir.
Vücutta yağ oranı ortalama olarak kadınlarda %25-30, erkeklerde %20'dir.

Obezitenin tehlikeleri

Obezitevücutta tüm sistemlerde bozukluğa yol açar. Obez kişiler yaşıtlarına göre 12-15 yıl daha az yaşarlar.Obezitenin yolaçtığınhastalıklar; tip 2 diabetes mellitus (Şeker hastalığı), hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları, yağ metabolizması bozuklukları, uyku apnesi, reflü, cinsel bozukluklar, kemik ve eklem sorunları, solunum sistemi bozukluklarıdır.

Obezhastaların dış görünümleri bozulduğu için bu hastaların sosyal yaşam ve ruh sağlığı da bozulmakta, depresyon gibi birçok sorunlar ortaya çıkmaktadır. Obez hastalarda meme ve kalın barsak kanserleri gibi bazı kanser türleri daha çok görülmektedir.

Obezite tedavisi

Obezite tedavisinde

1. Diyet

2. Egzersiz

3. İlaç tedavisi

4. Cerrahi tedavi seçenekleri vardır.

Tedavide diyet ve egzersizin büyük rolü vardır. Öncelikle hastalar yaşam tarzını değiştirmelidir. Hastalar iyi bir beslenme eğitimi almalı, bu konudaki yanlışları öğrenmelidir. Egzersiz mutlaka hayatın içinde yer almalıdır. Tüm bunlar yetersiz kaldığında belli grup hastalarda ilaçlar denenebilir. Ancak bunların da çoğunun ciddi yan etkileri tespit edilmiş olup, günümüzde hala çok etkili, yan etkisi az bir ilaç yoktur.
Yapılan çalışmalar göstermiştir kimorbid obezite tedavisinde cerrahi dışı yöntemlerle kalıcıkilo vermeoranı %2 civarındadır. Günümüzde morbid obezitenin kalıcı ve etkin tedavisi cerrahidir.
Obezite tedavisi tamamen bir ekip işidir.Endokrinoloji,genel cerrahi, psikiyatri,beslenme ve diyet uzmanlarından oluşan bir ekip hastayı değerlendirmeli, tedavi yöntemini belirlemelidir.

Hangi obez hastalara cerrahi tedavi?

VKİ=40 kg /m2 ve üzeri olanmorbid obezhastalarda ek bir yandaş hastalık olmasa bile,
VKİ=35-40 kg/m2 arasındakiobezhastalarda hipertansiyon, kalb ve damar hastalıkları, tip 2 DM, hiperlipidemi, uyku apne sendromu vb. hastalıklardan en az birinin varlığında cerrahi tedavi endikasyonu vardır.

Hangi cerrahi teknik?

A) Kısıtlayıcı ameliyatlar:

1) Ayarlanabilir mide bandı:Halk arasında mide kelepçesi olarak da biliniyor. Komplikasyonlarının fazla olması ve aşırı sıvı kalorili yiyecek alındığında etkinliğiniyitirmesinden dolayı artık pek kullanılmıyor.

2) Sleeve gastrektomi (Tüp mide):Mide uzunlamasına kesilerek tüp haline getirilerek daraltılır. Fizyolojik bir ameliyattır ve ileride başka bir yönteme çevrilebilir. Bu nedenle son dönemin en popüler ameliyatıdır.Tüp midehem yemeyi kısıtlar hem de iştah azalmış olur.
3) Mide katlama:Son yıllarda gündemde olan bir ameliyattır. Mide yukarıdan aşağı dikişlerle daraltılır. Komplikasyonları az, ancak açlık hissi devam ettiği için etkisi kısıtlıdır.

4) Mide Balonu: Ameliyat değildir.Endoskopi ile mideye bir balon yerleştirilir ve şişirilir. Midede sürekli bir tokluk hissi yaratır. Tek başına bir zayıflama metodu değildir. Ancak süper morbid obezlerde yani çok aşırı kilolularda, bir miktar kilo verdirip ameliyatı kolaylaştırmak için ya da diğer tedavilere destek amacıyla kullanılır. Ortalama 6 ayda çıkarılması gerekir. Delinme, mideye zarar verme, barsak tıkanıklığına neden olma gibi yan etkileri vardır.

B) Emilim bozucu ameliyatlar:

1) Gastik By-pass:Dünyada en çok yapılan ameliyattır. Hem mide küçültülür, hem de mide çok aşağıdaki ince barsaklara bağlanır, dolayısıyle emilim yapılan ince barsak mesafesi azaltılmış olur. Böylece hasta biraz fazla yese bile bu gıdalar sindirilmeden atılır. Yaşam boyu vitamin ve mineral desteği şarttır.

2) Mini gastrik Bypass:Normal by passa göre daha kolay gerçekleştirilir. Yaklaşık 2 m ince barsak, emilimde devre dışı kalır.

3) Duodenal Switch ameliyatı:Oldukça etkili ancak yapılması zor bir ameliyattır. Mide önce tüp haline getirilir, sonra çok aşağı seviyedeki bir ince barsağa bağlanır. Yaşam boyu mineral ve vitamin desteği gerekir.

4)Duodenal by pass/ sleeve gastrektomi:Bir önceki ameliyata benzer, yine yaşam boyu mineral ve vitamin desteği gerekir.

Ameliyat sonrası

Hasta; mutlaka yeni bir yaşam tarzı benimsenmeli, diyet ve spora devam etmeli, vitamin ile mineral takviyelerini unutmamalıdır. Kontrollerini aksatmadan gerçekleştirmelidir.