OBEZİTE

Obezite, besinler ile alınan enerjinin, harcanan enerjiden fazla olmasından kaynaklanan ve vücutta sağlığı bozacak şekilde anormal yağ artışı ile karakterize olan bir hastalıktır. Vücut yağ dokusunun yetişkin erkekte %25, yetişkin kadında ise %30’un üzerine çıkması durumunda obeziteden bahsedilir. OBEZİTE NASIL SAPTANIR 1. Beden Kitle İndeksi: Dünyada en çok kullanılan yöntemdir.Kişinin boy ve ağırlık değerleri kullanılarak hesaplanır. Beden Kitle İndeksi(BKİ)=Ağırlık(kg)/Boy²(m²) BKİ? 18,5 Zayıf BKİ= 1,8-24,9 Normal BKİ= 25-29,9 Fazla Kilolu BKİ= 30-40 OBEZİTE BKİ= 40-50 MORBİD OBEZİTE BKİ? 50 SÜPER OBEZİTE ÖRNEK: 32 yaşında 160 cm boyunda ve 108 kg ağırlıgında bir erkek obez midir? BKİ=108 kg/(1,6)²m² =108/2,56=42,1kg/m²= MORBİD OBEZİTE 2. Bel çevresi(cm ) / Kalça çevresi(cm) Oranı Kadınlarda 0,85 Erkeklerde 1,0’dan fazla ise obezite söz konusu. 3. Bel Çevresi Ölçümü (cm): Riskli Yüksek Riskli ERKEK ? 94 ? 102 KADIN ? 80 ? 88 OBEZİTEYE NEDEN OLAN FAKTÖRLER NELERDİR ? 1.İyatrojenik nedenler: •İlaçlar ve hormonlar •Hipotalamus cerrahisi 2. Diyete bağlı obezite: •Bebek dönemde yeme bozukluğu •Sık yemek yeme •Yüksek yağ içeren yemekler •Aşırı yemek yeme 3.Nöroendokrinobezite •Hipotalamik sendrom •Cushing sendromu •Hipotiroidizm •Hipogonadizm •Polikistikover sendromu •GH (Büyüme hormonu) yetmezliği •Psödohipoparatiroidizm •Gece yeme sendromu 4.Sosyal ve davranışlara bağlı: •Sosyo-ekonomik faktörler •Psikolojik faktörler •Mevsimsel yeme bozuklukları 5.Genetik obezite: •Otozomal resesif •Otozomal dominant •Kromozom anormallikleri 6.Sedanter yaşam 7.Ameliyat sonrası hareketsizlik 8.Yaşlılık OBEZİTENİN RİSKLERİ NELERDİR ? METABOLİK ETKİLERİ Hipertansiyon Diyabetes Mellitus Tip 2 ( İnsülin bağımlı olmayan şeker hastalığı) Hiperkolesterolemi Hipertrigliseridemi Karaciğer Yağlanması Safra kesesi taşı Pankreatit İnfertilite Uyku apnesi Pıhtılaşma bozuklukları MEKANİK VE ANATOMİK ETKİLERİ Obstrüktif (tıkayıcı) uyku apnesi Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) Astım Üriner inkontinans (idrar kaçırma) Venöz staz Derin ven trombozu(DVT) Deride mantar enfeksiyonları Dekübit ülserleri DEJENERETİF ETKİLERİ Kalp-damar hastalıkları Şeker hastalığına bağlı komplikasyonlar Vertebral disk hastalığı Alkol bağımlı olmayan karaciğer hastalığı(NASH) KANSER RİSKİNİ ARTIRIR Meme kanseri Yumurtalık (Over) kanseri Rahim (Endometirum) kanseri Prostat kanseri Kalın bağırsak ve rektum (Kolorektal) kanserleri Böbrek (Renalcell) kanserleri Lenf kanseleri (NHL) Yemek borusu (Özofagus) kanseri Mide kanseri Pankreas kanseri PSİKOLOJİK ETKİLERİ Anksiyete bozukluğu Depresyon Yeme bozuklukları OBEZİTE TEDAVİSİNDE NELER YAPILIR ? Nedene yönelik tedavi planlanmalıdır. Obeziteye yol açan metabolik bir neden varsa öncelikle bunun tedavi edilmesi gerekir. Hastaya uygun diyet tedavisi, egzersiz tedavisi, ilaç tedavisi, psikolojik destek ve diğer tedavi yöntemleri planlanmalıdır. •Diyet Tedavisi: Hastanın diyetteki yağ miktarının azaltılması değil aldığı toplam kalori azaltılmalıdır. Aksi takdirde diyette başırılı olunamaz. Diyetin yaklaşık %50 oranı karbonhidratlar, %30 oranı proteinler ve geriye kalan %20 oranı ise yağlar oluşturmalıdır. Morbid obez sınıfındaki hastalar için yapılan diyetin başarısı %1 civarındadır. •Davranış tedavisi: Klinik dışı kilo verme programlarının çoğunun temeli davranış tedavisidir. Değiştirilecek ilk davranış, yemedir. Yeme hızını düşürmek için çaba harcanır. Bundan sonra, göreceli uzak olanlardan, daha yakın olanlara kadar yemenin öncüllerini değiştirmek için çaba harcanır. Üçüncü adım, bu davranışların pekiştirilmesidir. •Egzersiz: Yetişkinlerde düzenli fiziksel aktivite, yağsız vücut ağırlığında artış yağlı dokuda azalmaya neden olur. Egzersiz programlarının ilk döneminde vücut ağırlığında fazla bir değişiklik olmamasının nedeni budur. Üç ay gibi bir süre sonra yağsız vücut ağırlığı sabitleşir ve kilo kaybı hızlanır. Obezlerde yağ oksidasyonunu artırmak için egzersiz şiddetinin süre ve sıklığının belirlenmesine yönelik çalışmalara göre; 30 dakikadan fazla süren, maksimal %65 oksijen harcama kapasitesini sağlayan ve haftada en az beş gün sıklığında yapılan egzersizler en verimli olanıdır. Egzersizle sağlanan performans kalıcı değildir. En fazla iki hafta içinde kazanç düzeyi düşmeye başlar.Bu durum egzersizlerin yaşam boyu sürdürülmesi gerekliliğini açıklar •İlaç tedavisi: Obezite tedavisinde kullanılan ilaçlar 3 ana guruba ayrılmaktadır: 1. Gıda alımını azaltan ilaçlar 2. Metabolizmayı değiştiren ilaçlar 3. Termogenezisi artıran ilaçlar Hafif veya orta derecede kilo fazlalığı olanlarda ilaç tedavisi uygun değildir. BMI >30 kg/m2 olan hastalarda ilaç tedavisi düşünülebilir. OBEZİTENİN CERRAH TEDAVİSİ Cerrahi tedaviye şu durumlarda başvurulur: •Cerrahi tedavi: Cerrahi yöntemlere başvurmadan önce hasta detaylı analizlerden geçirilmeli ve obezitenin herhangi bir genetik, endokrin, nörolojik (hipotalamik fonksiyon bozukluğu gibi) patolojiden veya ilaç kullanımından kaynaklanmadığı ortaya konmalıdır. Aksi halde nedene yönelik tedavi tercih edilmelidir. o Vücut kitle indeksi 40’ın üzerinde olan o 18-60 yaş arası bireylerde o Obezitenin en az 3 yıldır var olması durumunda o Hormonal hastalıkların bulunmaması halinde İlaç ve diyet tedavisine rağmen, en az 1 yıldır kilo veremeyenlerde ; o Alkol ve ilaç bağımlısı olmayanlarda o Hastanın uygulanacak yöntemi anlaması ve ameliyattan sonra uyum sağlayabilecek durumda olması durumunda o Kabul edilebilir ameliyat riski bulunanlarda.