Obsesif Kompulsif Bozukluk

Obsesyon, bireyin isteği dışında aniden gelen ve yoğun bir etki bırakan, mantıklı olmadığını bildiği halde engel olamadığı, rahatsız edici duygu ve düşüncelerdir.

Kompulsiyon ise bahsi geçen rahatsız edici duygu ve düşüncelerin yarattığı kaygıyı azaltmak için tekrarlayan davranışlardır. Bu tekrarlayan davranışlar bireyi sürekli endişe veren ve sonunu bir türlü getiremediği bir kısır döngüye sokar.

Bu kısır döngü bireyin sosyal, toplumsal ve iş hayatını sürdürmesine engel olmaya başladıysa birey OKB (obsesif-kompülsif bozukluk) olabilir.

Obsesyon 4 ana belirti kümesine sahiptir. Bunlar; bulaşma, kuşku/emin olamama, cinsel/saldırgan eylem düşünceleri ve simetri/kuralcılıktır.

Bahsedildiği gibi obsesyonların içerikli birbirinden çok farklı olabilir. Ve bir hasta birden fazla sayıda obsesyona sahip olabilir.

Obsesyonların yani takıntıların içerikleri oldukça çeşitli olabilir. Yaygın olarak görülen obsesyonların ve karşılığında başvurulan kompulsiyonların bazıları şunlardır:

Mikrop ya da hastalık bulaşacağı korkusuyla sürekli bedenini temizleme isteği ve davranışı,

Dışarıda dolaşırken ya da eve biri geldiğinde sürekli mikrop kapma korkusuyla el yıkamak.

Doğru yapıp yapmadığından sürekli süphe duyarak tekrarlayan kontrol davranışı,

Evden çıkarken defalarca kapıyı, pencereyi, ocağı kapatıp kapatmadığını kontrol etmek.

Topluma ters düşen ve varlığından üzüntü duyduğu cinsel içerikli düşünceler,

Hem cinslerine karşı ilgi duyduğunu hissetmek ve hayaller kurmak. Bu düşüncelerden rahatsız olsa bile zihninden uzaklaştıramamak.

Dini içerikli rahatsız eden düşünceler,

Çok dindar birinin Allah’ın varlığından şüphe duymak gibi dini inanışlarına ters düşen şeyler düşünmesi.

Simetri/düzen takıntısı ile milimetrik düzenlemeler yapmak,

Duvardaki tabloyu sürekli düzeltmek ya da sofra hazırlarken sofra düzenine saatler ayırmak.

Adımları, eşyaları ya da söylediklerini belirli sayılara uygun bir düzende saymak,

10 defa besmele çekmeden yemeğe başlayamamak.

Zarar verme-zarar görme obsesyonları, Birine cinsel olarak saldıracağı, öldüreceği, kendini atacağı gibi obsesyonlara kapılır

Aşırıya kaçan para ya da gereksiz eşya biriktirme,

Aynı kıyafetten ya da eşyadan 10 tane almak, evde bebek olmasa bile bir gün lazım olur düşüncesiyle bebek eşyaları alıp saklamak.

Batıl inanışlar, uğurlu sayı ve renklerin olması,

Kültürün getirdiği batıl inanışlara sıkı sıkıya bağlı olmak. Terlik ters dönmüşse evden çıkamamak, kara kedi görmekten korkmak örnek olarak verilebilir.

Her takıntılı düşünce ya da tekrarlayan davranış OKB belirtisi değildir!

Çok düzenli olmak, temizliğe diğer insanlara göre biraz daha önem vermek, güvende hissetmek için birkaç defa kapıyı kontrol etmek ya da yukarda saydığımız belirti ve özelliklerden birkaçına sahip olmak, birine OKB tanısı koymak için yeterli değildir.

OKB li bireyin davranışları hayatını yaşamasına engel olmaya başlamıştır. Normal bir birey evden çıkmadan önce ocağı ya da fırını 2-3 kez kontrol ederken OKB ‘li birey bu davranışı o kadar çok yapar ki sonunda evden çıkmaktan vazgeçecek noktaya gelebilir.

OKB’li birey endişelerini görmezden gelemez, görmezden gelmeye çalışmak ona acı verir ve ciddi bir gerginlik hissi yaşar. Evden çıkarken kontrol etmediği herhangi bir şey için ağlama nöbetleri yaşayabilir.

OKB’den Şüpheleniyorsanız Ne Yapmalı?

Kaygı ve davranışlarınızın OKB’den kaynaklı olduğunu düşünüyorsanız yapacağınız en iyi şey bir uzmana başvurmaktır. “OKB’li miyim?” şüphesinden kurtulmak için bir uzmanla birlikte kaygı ve davranışlarınızın incelenmesi gerekir. Ardından şüpheler artıyorsa uygun tedavi için yönlendirme talep edebilirsiniz.

Siz ya da sevdiklerinizde gerçeği yansıtan bir OKB şüphesi var ise yardım almak için harekete geçin. Doğru destek ve düzenli terapötik çalışma ile OKB’den kurtulmak ya da belirtileri en aza indirmek mümkün.