Obsesif Kompulsif Bozukluk (Vesvese-Evham-Temizlik-Takıntı Hastalığı)

İstemsiz olarak saçma veya doğru olmadığını bildiğimiz halde bizi rahatsız eden düşüncelerin gelmesi(obsesyon) ve bu düşüncelerin gitmesi için yapılan davranışlar(kompulsiyon)la giden ve psikiyatride sık görülen bir hastalıktır.

n      OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN TANI KRİTERLERİ

n           A. Obsesyonlar ya da kompulsiyonlar vardır:

    Obsesyonlar aşağıdakilerden (1), (2), (3), (4) ile tanımlanır:

n      (1) Bu bozukluk sırasında kimi zaman istenmeden gelen ve uygunsuz olarak yaşanan ve belirgin anksiyete ya da sıkıntıya neden olan, yineleyici ve sürekli düşünceler, dürtüler ya da düşlemler

n      (2) Düşünceler, dürtüler ya da düşlemler sadece gerçek yaşam sorunları hakkında duyulan aşırı üzüntüler değildir.

n      (3) Kişi, bu düşünceleri, dürtüleri ya da düşlemlerine önem vermemeye ya da bunları baskılamaya çalışır ya da başka bir düşünce ya da eylemle bunları etkisizleştirmeye çalışır.

n      (4) Kişi, obsesyonel düşüncelerini, dürtülerini ya da düşlemlerini kendi zihninin bir ürünü olarak görür (düşünce sokulmasında olduğu gibi değildir).

n      Kompulsiyonlar aşağıdakilerden (1) ve (2) ile tanımlanır:

n      (1)Kişinin, obsesyona bir tepki olarak ya da katı bir biçimde uygulanması gereken kurallarına göre kendini yapmaktan alıkoyamadığı yineleyici davranışlar (örn. El yıkama, düzene koyma, kontrol etme) ya da zihinsel eylemler (örn. Dua etme, sayı sayma, bir takım sözcükleri sessiz bir biçimde söyleyip durma)

n      (2)Davranışlar ya da zihinsel eylemler, sıkıntıdan kurtulmaya ya da var olan sıkıntıyı azaltmaya ya da korku yaratan olay ya da durumdan korunmaya yöneliktir; ancak bu davranışlar ya da zihinsel eylemler ya etkisizleştirilmesi ya da korunulması tasarlanan şeylerle gerçekçi bir biçimde ilişkili değildir ya da açıkça çok aşırı bir düzeydedir

-          En sık görülen durum kontaminasyon (kirlenme) obsesyonları (elinin veya vücudunun mikrop, pislik, kan, meni, idrar ile kirlendiği düşüncesi) ve bunu izleyen yıkama ve temizleme obsesyonları ve kontamine olunan nesneden kompulsif kaçınmadır.

-          İkinci sıklıkta görülen durum şüphe obsesyonları (ocağın altını kapattım mı?, kapıyı kilitledim mi?) ve bunu izleyen kontrol etme kompulsiyonlarıdır (ocağı, elektrik düğmelerini veya kilitleri defalarca kontrol etmek hatta bunun için eve geri dönmek ).

        Örnek : Kapı koluna dokundum- 5 kere el yıkamam lazım, bardakları sıralı koymazsam çocuğumun başına kaza gelecek, bıçakla ekmek kesersem yakınlarıma zarar veririm onun için bıçak kullanmamalıyım, abdestim olmadı kirli su sıçradı düşüncesi ile defalarca abdest alma  veya 3 saat süren gusül abdesti alma gibi……

       Bazı insanlar bu benim alışkanlığım normal diyebiliyor ancak vaktimizin çoğunu alıyorsa, günlük işleri aksatıyorsa, insan ilişkilerini bozuyorsa artık hastalık diyoruz.

       Etiyoloji : Genetik - yetişme tarzı (2 yaş civarı katı disiplin, tuvalet eğitimi) ve beyinin bir bölgesinde serotonin mekanizması bozulmasıdır. Beyin istem dışı vesvese üretmektedir.

      Tedavi: Psikoterapi ve ilaç tedavisi. Tek taraflı tedavi olmaz. Sadece terapi ile kimyasal bozukluk, sadece ilaç ile de alışılmış davranışlar bozulmaz.

       Her iki tedavinin uzman hekimlerce, profosyenelce yapılması gerekir. Uzun süreli bir tedavidir. Ortalama 2 yıl gibi . Ancak hastada istekli ise düzelme ileri düzeyde olabilmektedir.