Öfke İle Yaşam

Öfke literatürde “doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen duygusal bir tepki” olarak tanımlanır. Öfke yaşamımızda var olan birçok duygu gibi bize eşlik eder ve öfke bilinenin aksine sağlıklı duygulardan bir tanesidir. Fakat öfke kontrolden çıkıp, yıkıcı hale gelmeye başladığında, günlük rutinde, kişisel ilişkilerde, iş yaşamında, ve hayatınızın genel niteliğinde problemlere sebep olabilir. Burada temel alacağımız bazı temel meseleler vardır. Bunlar;

Öfke denetlenebildiği sürece sağlıklıdır ve işe yarar.

Öfke bir problem çözme aracı değildir. Öfke duygusal bir tepkidir.

Öfke birçok toplumda ve kişiler arası ilişkide bir sorun olarak gözükse de biz de doğal olarak gelişir. Aslında beden için bir alarm sistemidir. Öfkeyi anlamak gereklidir. Öfkelenmeyen birisini tanıyor musunuz? Bu, pek mümkün değil. Her insan öfkelenir. Ancak, öfkesini bastıran ve kontrol altına alamayan saldırganlaşır. Bizim kişilere kazandırmak istediğimiz şey öfkeyi kontrol altına almak ve sağlıklı bir şekilde dışa vurmasını, aktarılmasını sağlamak. Sağlıklı öfke kontrolü sayesinde kişinin bedensel ve zihinsel olarak kendisini rahatlamış olarak hissetmesi oldukça önemlidir. Rahatlama duygusu stresi azaltır. Yani amaç, öfkeyi yok etmek değil. Hiçbir zaman da öfkeyi yok etmek amacımız olamaz.

NELERE ÖFKELENİRİZ?

 Bu kişinin yaşadığı ortama, yetiştirilme tarzına vb. faktörlere göre değişkenlik gösterir. Her durum herkeste aynı duyguya sebep olmayabilir aynı durum herkes için öfke yaratmayabilir. Öfke bizim olaylara nasıl anlam verdiğimizle de alakalıdır. Fakat genel olarak öfke dediğimizde kişinin karşılaştığı durum karşısında istemedik tepki almasıyla o alarm sistemi devreye girer ve kişi öfke duymaya başlar. Öfke, yaşam boyunca bize eşlik eder ve farklı şekillerde adeta kılık değiştirerek de karşımıza çıkabilir. Öfke dediğimizde ilk aklımıza gelenler çoğunlukla bağırma, bir şeylere zarar verme olarak aklımıza gelse de öfke karşımıza sessizlik şeklinde de çıkabilir. Yani her insan öfkesini aynı şekilde dışa vurmayabilir. Yani susan bir insan da öfkeli olabilir ve kişi bunun farkında da olmayabilir. Öfkenin farkındalığı da bizler için oldukça önemlidir. Öfke farkındalığından sonra ki husus öfke sebebine inilmeli ve çözülmeye çalışılmalıdır.

ÖFKELİ ÇOCUK AİLELERİ NE YAPMALI ?

Burada çocukların gelişimde en temel ve etkin kişiler olan anne babalar önce kendi öfkeleri üzerinde çalışmalıdırlar ki çocuklarına da bu konuda öncülük edebilsinler. Kendi sürekli öfkelenen ve öfkesini sağlıksız bir biçimde dışa vuran, öfke yönetimini sağlayamayan ebeveynlerin çocuklarının da sağlıklı bir öfke denetimi oldukça güçtür. Çocuklarda öfke, ve yönetimi konusunu daha detaylı biçimde bir sonraki yazılarımda değineceğim.

ÖFKENİN KAYNAĞI NEDİR?

 Öfkenin altında yatan sebepleri anlamak, öfkeyi çözmek için gereklidir. Öfkenin belirli bir kaynağı yoktur, her şey öfke sebebi olabilir fakat aynı olay her insanda öfke oluşturmayabilir. Bu durum karşısında ben neden sinirlendim sorusunu kişi kendisine sormalı ve aldığı yanıt doğrultusunda çözüme gitmelidir. Öfkesini paylaşabilen insanlar olmak oldukça değerlidir. Asıl amaç bunu sağlamaktır. Özdeki öfke anlaşılmalı .Ne yapacağı konusunda bilinçli olarak öfkeyi yönetmeli.

ÖFKE ANINDA NELER OLUR ?

 Kişide yoğun şekilde stres ve gerginlik başlar. Kişi, öfkelenmeden önceki halinde değildir artık. Çoğu insandan da sinirliyken duyduğumuz sözdür .’ O an kendimi kaybetmişim adeta o ben, ben değildim sanki. Evet öfke sırasında bir çok kişinin de telaffuz ettiği üzere kişinin beynine adeta kan sıçrar ve öfkeyle ne söylediğini, ne yaptığını bilmeyebilir. Öfke anında bedenimizde ;

Sindirim yavaşlar.

Şah damarları; özellikle yüz ve alındaki bölümleri genişler.

Kasların gerginliği ve titremesi artar.

Tükürük bezinin salgısının azalması nedeniyle boğaz kurur.

Terleme artar, deri direnci azalır.

Seste bir aksaklık ve çatlaklık başlar.

Beden öne doğru eğilerek saldırıya hazırlanır.

Gözler kararır, solunum hızlanır, ağız kapanarak dişler sıkıldığı için solunum burun delikleri açılarak sağlanır.

Toparlamak gerekirse , öfke bizim engellemek, yok etmek istediğimiz bir duygu olmanın aksine bu duyguyu kişi yaşamasını istediğimiz bir şey fakat sağlıklı bir şekilde dışa vurumu sağlanmalıdır. Aynı zamanda öfke uygun biçimde ifade edilmediği takdirde bazı somatik (bedensel) olarak bazı rahatsızlıklara sebebiyet vererek kendini gösterir. Bunlara örnek olarak kalp rahatsızlıkları, hipertansiyon, depresyon, sindirim sistemi örnek verilebilir.

 Öfke saldırgan bir şekilde dışarı vurulmamalı. Öfkelenen kişi karşısındakinin sınırlarını ihlal etmeden, onu duygusal ve fiziksel olarak zedelemeden, saygılı bir şekilde dışa vurulmalı. Öfke anında konuşmak yerine olaydan bir süre sonra rahatsız olunan nokta üzerine karşılıklı konuşulması iletişim için daha sağlıklı olacaktır

Öfke duygusu bizi ele geçirmeden bizim öfkeyi kontrol altına almamız gereklidir. Öfke duygusunun kontrolden çıktığını adeta başa çıkılmaz bir hal aldığını düşünen kişiler mutlaka bir ruh sağlığı personeline başvurmalıdır.