Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır?

ÖFKE NEDİR ?

Öfke hayatımızın içerisinde olan bir duygudur. Duyguları tanımak ve doğru yönlendirmek için kişinin duygularına dair farkındalığı olmalıdır. Öfkenin de fizyolojik ve biyolojik etkileri bulunmaktadır. Öfkelendiğimizde kan basıncımız artar ve kalp atışımız hızlanır. Adrenalin ve noradrenalin seviyelerimiz de yükselir.

Öfkenin sebepleri arasında içsel ve dışsal sebepleri de olabilir. Çevresel etmenler olduğu gibi kişinin içsel süreçlerinden kaynaklı da öfke yaşayabilir. Bu durumda kişi öncelikle öfkesini tanımalı ve kaynağını bilmelidir. Öfkeyi ifade etme şekli kişiden kişiye değişebilir fakat içgüsel olarak agresif tepkiler olarak ortaya çıkabilir. Öfke kendimizi savunmamız için belirli miktarda gereklidir.Kişinin öfkesini kontrol etmesi ve doğru yönde yansıtabilmesi için kendisini tanımalıdır. Öfke kontrol problemi kişilik özelliği veya huy değildir. Her kişinin yansıtma şekli farklı olabilir fakat kişinin kendisine veya çevreye zarar verdiği noktada kontrol edilmesi gereklidir. Öfkenin oluşma noktalarına baktığımızda kişinin istekleri gerçekleşmediğinde, haksızlığa uğradığında engellendiğinde, hayal kırıklığına uğradığında, sınırları ihlal edilidiğinde, yetersizlik, yalnızlık hissettiğinde öfke oluşabilir. Bu durumla baş edebilmek için kişi öfkesinin kaynağını bilmeli ve içsel süreçlerinin farkında olmalıdır.Öfkenin kaynağı bilindiğinde baş edebilmek için doğru yollara ulaşmak da daha kolay olacaktır. Dışarı atılmayan öfke kişide suçluluk, depresyon, kendisine yöneltilmiş öfke olarak yansıyabilir.

Öfke ile baş edebilmek için savunma mekanizmaları da kullanılabilinir. Bastırma, yok sayma, yansıtma olarak ortaya çıkabilir. Savunma mekanizmalarını kullanan kişi daha sonra farklı durumlarda daha yıkıcı olarak öfkesini aktarabilir. Bu durumda kişi öfkesini kontrol etmede güçlük yaşayacaktır. Uygun ifade edilmeyen öfke bedensel semptomlara sebep olabilir, baş ağrısı bedensel yakınmalar olarak ortaya çıkar. Bazen de öfke bedensel yakınmalara dönüştüğünde, anksiyete bozuklukları, depresyon, pasif agresif davranışlar, uyku problemleri gibi sebeplere de dönüşür.

ÖFKE KONTROLÜ NEDİR?

Öfke düzeyi hafif orta ve şiddetli olarak ortaya çıkar. Öfkenin duygu ve düşüncelere yansıtılacak şekilde ifade edilmesi daha kontrollü şekilde olacaktır. Diğer bir yol ise öfkenin bastırılıp başka yöne yansıtılması veya kendine dönmesi olarak daha ağır sonuçlar verebilir. Öfke davranışsal olarak dışarı da çıkabileceği gibi kişinin kendine yönelik, nefes alıp vermede zorluk kalp krizi gibi sonuçlara da sebep olabilir. Yıkıcı olarak gerçekleşen öfke ise kişinin sözel ve davranışsal olarak hem kendine hem karşısındakine zarar verici şekilde çıkmasıdır. Bun durumda kişide öfke kontrol problemi ortaya çıkabilir.

Öfke kontrolü çocukken öğrenilen ve ileri yaşlarda geliştirilebilinir. Beynin ön bölgesinin işleyişidir. Çocukluk çağında yaşanan travmalar, yanlış tutumlar öfke kontrolünün önüne geçebilir.Ergenlikte ve yetişkinlikte yaşanan travmalar kişinin dış dünyaya ya da kendisine yönelik öfke olarak ortaya çıkacaktır. Öfke kontrol bozukluğu yaşayan kişiler, öfkesini dışarı yıkıcı şekilde davranış olarak çıkaran ve öfke nöbetleri geçiren kişiler olduğu gibi, yaşadığı sıkıntı, stres öfke gibi durumları içine atan dışarı yansıtmayan ve tetikleyici bir etmenle karşılaştığında kontrolsüz şekilde dışarı çıkan öfke olarak tanımlayabiliriz.

ÖFKE KONTROL BOZUKLUĞU İLE NASIL BAŞ EDİLİR?

Öfke duygusu ile baş edebilmek öfkeyi yok saymak değildir. Yaşanılan şey bir duygudur ve bu duygunun kaynağı nedir onu bilerek başlanabilinir. Öfkenin asıl kaynağını öğrendikten sonra kişinin bu sorunla nasıl baş edebileceğidir. Duyguları ayrıştırmak da önemli bir unsurdur; öfke olarak dışarı çıkan duygunun arkasında, üzüntü, suçluluk, pişmanlık olabilir. Bu duyguları bastırmak için öfke dışarı çıkacaktır. Kişi yaşadığı olumsuz duyguları kabul etmeli ve fark etmelidir.Öfkeli anlarda düşünerek konuşmak, yalnız kalmak kişinin duygularını anlaması ve doğru şekilde yansıtabilmesi için gereklidir. Öfke kontrolünü tek başına yapamayan kişiler bir uzman desteği alarak bu süreci daha kontrollü bir şekilde yönetebilirler.