Öfke Nasıl Kontrol Edilir?

Öfke; yaşadığımız herhangi bir olay karşısında aniden ortaya çıkarak yıkıcı, kırıcı ya da şiddet içeren tutum ve davranışlara bizi yönlendirebilen olumsuz bir duygudur. Öfkelendiğiniz durumlar karşısında verdiğiniz cevapların hızını hiç düşündünüz mü? Öfkenizin hem kendinize hem de ilişkilerimize zarar veren yıkıcı bir duygu olduğunuz hiç düşündünüz mü?

Beklenmedik olaylar karşısında ve tehlike anında beynimizdeki üç cevap merkezinden yanıt gelir.

Bunlardan birincisi gerçek bir tehlike ile karşı karşıya kaldığımız zamanlarda, beynimizin en ilkel bölgesi olan, sürüngen beyinden verdiğimiz kaçma, donup kalma ya da mücadele etme cevaplarıdır. Örneğin bir yangın tehlikesi olduğunda ya yangını söndürmek için çaba sarf ederiz, ya kaçarız ya da ne yapacağımızı bilemeden donup kalırız.  

Beynin ikinci cevap merkezi; duygu hafızasıdır. (limbik beyin) Bu hafıza yıllar içerisinde yaşamış olduğunuz olumsuz olaylar, durumlar, ilişkilerin size hissettirdiği duygular ve bıraktığı izleri kodlayan bir hafıza alanıdır. Bu alan bilinç dışı olup, bu alanda sakladığımız duygu ve düşünceleri günlük yaşamımızda fark edemeyiz. 

Beynin üçüncü cevabı ise; bilinç düzeyinden yapılan, yani düşünerek yanıt verme kısmıdır. Beynin bu kısmına gelişmiş beyin ya da neokorteks bölgesi denir. 

Gün içinde, gerçek bir tehlike kaynağı olmasa da, sizin için beklenmedik ve olumsuz bir durumla karşılaştığınızda beyninizin ilk ve en hızlı cevabı duygusal hafıza dediğimiz bölgeden gelir. Bu cevap adeta otomatik bir yanıt gibidir ve dürtüseldir.  

Şöyle düşünün, beyniniz bir ışık kaynağı olsun ve beyninizin bilinçli bölgesi de bir jeneratör gibi çalışsın. Gün içinde yaşadığınız olumsuz bir olay karşısında aniden elektrikleriniz kesilir ve jeneratörün devreye girmesi yaklaşık 7 saniye sürer. İşte, beynin bilinçle cevap veren kısmı devreye girmeden önce, karanlıkta kaldığınız 7 saniyelik bir süre geçirirsiniz.  Bu 7 saniyelik karanlık anında ise, otomatik olarak duygu hafızası devreye girer. Duygu hafızanızdan gelen yanıtlar, o güne kadar bu hafızanızda birikmiş olan olumsuz duygu ve düşüncelerden kaynağını alır ve zamanında ifade edilememiş duygu ve çözümlenmemiş düşüncelerin dışa vurum biçimidir. Eğer yanıt olarak öfke hissediyorsanız, duygu hafızanızdaki duygu ve düşünce kayıtları kendisini öfke olarak, size belli etmeye çalışıyordur. Dolasıyla öfke ikincil bir duygu olup, birincil ve gerçek duygular duygu hafızanızın kayıtlarında saklıdır. Yani her öfkenin altında çözümlenmemiş bir olay ve bu olayın sizde bıraktığı duygusal izler vardır. 

Yaşadığınız bir olay karşısında öfkenizi kontrol etmek için, cevabınızı vermeden önce beyninizin düşünen bilinçli kısmının devreye girmesi için 7 saniye beklemeniz gerekir. Bu süre içinde derin nefes alıp verebilirsiniz.  7 saniye sonra bilinçli beyniniz yani jeneratörünüz devreye girdikten sonra zihniniz yeniden aydınlanacak ve vereceğiniz yanıt tepkisel değil, akılcı olacaktır.

Bununla birlikte; öfke duygusundan ve onun yıkıcı sonuçlarınızdan ömür boyu kurtulmanız için, kendi iç dünyanıza ait duygu hafızanızın keşif yolculuğu olan psikoterapi desteğine de başvurabilirsiniz.