Öfke
Yazar Tuğba Doğan • Psikolog • 25 Ocak 2021 • Yorumlar:
Evrensel bir duygu olmasına rağmen, öfkeyi ifade ediyor olmak kişiye özgüdür. Herkes öfkesini aynı şekilde ifade etmez. Bizler genellikle öfkeyi nasıl ifade edeceğinizi öğreniriz.
Surat asmak ,saldırgan davranmak ,küsmek öfkeyi ifade etme sekillerine örnektir. Öfkeyi bu örneklerdeki gibi ifade etmeyi öğrenmiş olabiliriz.
Bazen İfade etmemeyi de öğrenmiş olabiliriz. Şöyle ki öfkenin işlevsel bir tarafı var. Öfke duygusu olmadan insanların problemleri tanımada, onları kendi çıkarları doğrultusunda düzenlemede ve kendilerini korumada başarısız olacağına dair duyguları vardır. Öfke bu yüzden kişinin kendini koruması için önemli bir duygudur.
Her zaman dediğimiz gibi her duygunun organizma için bir anlamı vardır.
Öfke haksızlığa ugradıgımızda, sınırlarımız ihlal edildiginde duyabileceğimiz ve sınırlarımızı korumak ,hakkımızı aramak için de güçlü bir duygudur.
Diyelimki zam beklediğiniz bir ay içerisindesiniz ve beklediğiniz gibi zam gelmedi, burda yaşayacağınız duygu ‘öfke’ ve buna haksızlığa uğradığınıza dair bir düşünce de eşlik edebilir.
Burada Gestalt’ın söylediği bir öfke döngüsü var;
Fark etmek ihtiyacın, belirlenmesi ,pazarlık ve uzlaşı. Duygunun anlaşılması için öncelikle o duygunun yaşamasına müsaade etmek gerekiyor. Öfkeyi yok saymamak ve o duyguyla ne yapacağımıza bakabilmek gerekiyor.
Peki örn burda ne yapmak gerekiyor? Haksızlığa uğradığınızı düşünüyorsanız burada bunun muhatabı kimdir? Kimden ne talep edeceksiniz? Talebinizle ilgili nasıl bir diyalog oluşturacaksınız?
Tüm bunların belirlenmesi gerekir. Verdiklerine razı olacak mısınız, kendi istediğinizle ilgili bir alternatif mi sunacaksınız? Bir yerde uzlaşabilecek misiniz veya koşullar sizin için uygun olmazsa ordan ayrılabilecek misiniz? Bunların her biri aslında alternatifler.
Ve bunun sonucunda kararınız her neyse kendi içinizde uzlaşı sağlanmış olur.
Bir diğer nokta da diyalog oluşturabilmek için öfkelendiğimizde dahi durup dinleyebilmek, karşıdakini gerçekten duymak gerekir. Karşıdaki bunun dışında neyi ima ediyor olabilir? Bunu düşünmek diyaloğu daha şeffaf hale getirebilir. Olduğu gibi gerçekten duymak, onun konuşmasına müsaade etmek, dinlemeye gönüllü olmak gerekmektedir. Bu şekilde olduğunda öfke gercekten işlevsel bir hale gelir. kişinin hem kendini koruması hem de isteklerinin oluşabilmesi için önemli bir rehber olur. Bu yüzden de yok saymak, ortadan kaldırmak yerine anlamaya çalışmak gerekmektedir.