ÖĞRENME MOTİVASYONU

Prototip teorisi, kavramların bir kategorinin merkez eğiliminin örnek temsillerinin olduğunu tartışır .Örneğin, bir nesnenin içinde olduğu (telefon) kategorinin şekli,boyutu,işlevi hakkında bilgileri içeren bir temsilimiz var ve bu temsil belirli bir telefonu değil kategorinin bütün temsillerinin özetini belirtir.Örnek teorisi ise bazı genel temsillerin yaratıldığını inkar eder.Aksine eğer bir telefon temsili yapacaksak bu genel bilgi değil geçmişte bildiğimiz telefon hafızamız sayesinde oluşur.

Geleneksel kategori öğrenme deneyinde örnek modellerinin kapsamlı avantajına rağmen birçok araştırma bu tür modele uyum sağlayamamıştır. Henüz bilişsel gelişimde hemen hemen bütün araştırmalar bir kategorinin özel temsilini varsayıyormuş gibi gözükür.

Kavramlar çalışmasında büyük bir ilerleme de kavramın alanındaki daha genel bilgi ile kavramsal bilgiyi birleştirmektir. Öğrenilmiş bilginin bu kullanımı sadece kategori öğrenmede değil, tümevarım ,kavramsal kombinasyonda ve diğer kavramsal işlemlerde de bulunur.

Sayısız kanıt önceden edinilen bilginin kavramsal işlemleri etkilediğini gösterir. Problem soyut, anlamsız kategorilerle bulunan etkilerin sıklıkla bulunmaması veya kategoriler anlamlıyken bile tersyüz olmasıdır.Kısacası gerçek dünya bilgisini kullanmanın gösterimlerinin deney doğasının bütün olarak yön değiştirmesinin aksine iki paralel araştırma izi yaratır.Biri soyut kategorilerde yapısal etkileri inceleme diğeri anlamlı kategorilerde bilginin etkisini keşfetmedir.

Yetişkin ve çocuk çalışmaları arasında ki iki olası yorum ise çocukların öğrenme kategorilerine az maruz kalması gereken çok akıllı yaratıklar olduğu ve çalışma türlerinden birinin kategori yapısıyla ilgili sanılan gerçekle uyuşmadığı için doğru olmadığıdır.Daha iyimser olanı ise ikisinin de yanlış olduğudur.

Açık kavram yapısının problemine gelirsek birinin herhangi bir şeyi oluşturması ve bunu kavram diye adlandırması, bununla ilgili özneleri test etmesi sonra sonuçları kavramlar teorilerini değerlendirmek için kullanmasıdır. Bu kavramlar teorilerini ayırmak için kullanılan kategorilerin yapısına yol açabilir.Ama bir teori belirli bir alanda davranışın yanındaysa farklı bir alandaki insan davranışı bunun yeterli bir testi olmayabilir.

Kapasiteye karşı performans modelleri davranışın iki farklı bileşenini ayırmayı içerir. Örneğin, dilbecerisi ya da hafıza kapasitesine çalıştığımızda genel bir şekilde insanların bilgisini karakterize etmeye kalkışıyor olabiliriz.

Niçin bilişsel kapasiteleri anlamaya çalışmamız gerektiği üzerine yapılan tartışmalar vardır. Diğer bir kısım da ayrıntılı birşekilde kavramların performans modeline neden ihtiyacımız olduğunu tartışır. Fakat biz insanların nasıl algıladıkları ve nasıl davrandıkları üzerine bir teori istersek, onların kapasiteleri hakkında veriler tarafından çok fazla engellenmemeliyiz.

Kavramlar psikolojisinin temel soruları ilk teorilerden türetilmekten ziyade günlük aktivitelerden doğar. Kavramlar hiyerarşik olarak organize edilir.Yapılmak istenen asıl tartışma,kavramlar teorilerinin temel meselelerden önce olgulara yol göstermesidir.

Gerçek kategorileri nasıl öğrendiğimizi anlamak için gerçek kategorilerin ne olduğuna dair fikre sahip olunmalıdır. Diğer bir konu araştırmaların da gösterdiği gibi bilgi mevcut olduğunda öğrenmenin daha hızlı olduğudur.

Buraya kadarki tartışmadan kavramsal psikolojinin steril ve sade bir ortamda geniş çapta kategori öğrenmeye çalıştığını görmekteyiz.

Özellik listelemeleri, doğal kategorilerin özellik listelerini toplamadır. Örneğin birine, köpeğimizi yürüyüşe çıkardığımızı söylediğimizde köpeği bir bütün olarak karaciğeri olan,kürklü,et yiyen bir varlık olarak biliriz.Aynı zaman da söz öbekleri ve tek kelimeler de kolay bir şekilde ifade edilen özellikleri listeler.Kedigiller gibi. İnsanların listelediği özellikler kategorinin en çok tipik ve betimleyici özellikleridir. Hatta bu durum önyargıya yol açabilir.Özellik listelemeleri ile ilgili ciddi bir problem de çevresel yapının nesnel ölçümdense ,insanların çevre hakkında yorumlamalarıdır.

Kavramlar araştırmalarının en önemlilerinden biri de kavramlar hakkında kültürel bilginin etkileridir. Bu araştırmalar, şöyle özetlenebilir:İnsanlar tipik birşekilde ençok etkileşim içinde oldukları kategoriler hakkında öğrenilmiş bilgiye sahiptirler ve ilkel yargılama görünür birşekilde bilindik yüklemlere sahip bilgi odaklı kategoriler için olana göre anlamsız yüklemlere sahip kategoriler için olandan farklıdır.

Araştırmacıların üzerinde durduğu bir konu da kategoriler ve onların isimlendirilmesidir. Yiyeceklerin, günlük isimlerin nasıl adlandırılıp cisimlendirilmesi üzerinde durulmuştur.