Öksürük Birçok Hastalığın Habercisi Olabilir

Öksürük hastaların en sık hekime başvuru nedeni olmakla birlikte en ihmal edilen yakınmadır.Öksürük aslında havayollarını yabancı uyarılardan koruyan önemli bir koruyucu mekanizmadır o nedenle de ne zaman yararlı ve ne zaman da hastalık belirtisi olabileceği konusu çok önemlidir.

Ciddi hastalık belirtisi olabilir

Tek başına öksürükle seyreden ciddi hastalıklar söz konusudur.Akciğer kanseri,tüberküloz,yabancı cisim aspirasyonu,alerjik durumlar,akciğer dokusunu tutan hastalıklar-sarkoidoz gibi.Önceden var olan öksürüğün nitelik değiştirmesi-şiddetinin artması,balgam eklenmesi,balgam miktarı ve renk değişikliği,balgamla birlikte kan varlığı kişiyi uyarmalı ve bir uzmana baş vurmayı sağlamalıdır.

SİGARA SORGULANMALI

Sigara öyküsü,halen içilip içilmediği,kaç paket ve yıl içildiği,bırakılmışsa süresi,pasif içicilik derecesi,altta yatan bir hastalık olup olmadığı öksürüğü değerlendirmek açısından çok önem taşır. Kişinin çalıştığı iş yeri koşulları, çevresel ve ev içi alerjenlerle temas öyküsü,evcil hayvan varlığı da sigara kadar öksürük oluşturmada etkilidir.Unutulmamalıdır ki anne-baba sigara içen ailelerde çocukların yaklaşık %50 sinde öksürük görülmektedir.

KISA SÜREN ÖKSÜRÜK

3 haftadan kısa süreli öksürüktür.Üst solunum yolu enfeksiyonları,soğuk algınlığı,akut sinüs enfeksiyonu,saman nezlesi,astım nedeniyle olabilir.Ateş,soluk darlığı,göğüs ağrısı,kilo kaybı veya ağızdan kan gelmesi ile birlikteyse acilen akciğer filmi çekilmeli ve diğer tanı yöntemlerine başvurmalıdır.

UZUN SÜREN ÖKSÜRÜK

8 haftadan uzun süren öksürük kronikleşmiştir.Sigara içmeyen ve ACE inhibitörü içeren tansiyon ilacı gibi öksürüğe yol açabilecek ilaç öyküsü bulunmayan  hastalarda en sık öksürük nedeni hastalıklar astım, nezle ve sinüzit gibi patolojiler ve mide reflüsüdür. Bu sorunlar tek başına veya bir arada bulunabilir.Ayrıca akut ve kronik bronşit,bronşiolit, bronşektazi gibi havayollarının enfeksiyonla seyreden hastalıkları uzun süreli öksürüğe yol açabilir. 

NEDENİ AÇIKLANAMAYAN ÖKSÜRÜK

Tüm araştırma ve tetkiklere rağmen öksürüğe neden olabilecek bir durum bulunmayabilir.Seyrek rastlanan nedenler dışlandıktan ve olası tedaviler uygulandıktan sonra ancak bu sonuca varılmalıdır.

TİK ÖKSÜRÜK NEDİR?

Öksürük psikolojik nedenli,alışkanlık veya tik bozukluk sonucu olabilir.Ancak bu tanılara varmak ancak uzun bir araştırma sonucu mümkün olur.Tedavisi uzman kontrolünde mümkündür. 

ASTIM ÖKSÜRÜKLE SEYREDEBİLİR

Astım tipik olarak nefes darlığı ve hırıltılı solunumla seyreder.Ancak bazı astımlı hastalarda yalnızca uzun süren,kuru ve rahatsız eden öksürükler olur.Genellikle öksürük nöbetlerini uyaran bir alerjik zemin söz konusudur..Uzman hekim astımdan şüpheleniyorsa hastanın solunum fonksiyonlarını spirometre ile değerlendirir.Bu testin uygulaması çok kolaydır;hasta derin nefes alıp verirken cihaz yardımıyla havayollarının kapasitesi ölçülür.Bu test  astım tanısını az bir yanılgı ile koyar ve uygun tedavi ile hasta ortama 1 ay içinde öksürükten kurtulur ve devamında astımlı hasta gibi düzenli uzman kontrolünde olmalıdır.

1. GRİP SONRASI ÖKSÜRÜK

Grip sonrası birçok hasta uzun süren ve rahatsız edici öksürük nöbetlerinden yakınır.Bu olaya grip virüsünün hava yollarında aşırı duyarlılığa yol açması sonucu ortaya çıkan astım benzeri bir mekanizma yol açar. 

KRONİK ÖKSÜRÜK TANISI NASIL KONUR?

Hastanın ayrıntılı öyküsü, muayene bulguları, göğüs radyografisi, solunum fonksiyonlarının değerlendirmesi, kan tetkikleri, sinüs filmi, yemek borusuna  yönelik yöntemler ne derece gerekli olduğuna göre tanı koydurucudur.

HASTALAR NEDEN ÖKSÜRÜKTEN KURTULAMIYOR?

Uzun süreli öksürüğün bir türlü geçmemesinin değişik nedenleri olabilir.Genellikle tanı yanlış ve dolayısıyla tedavi uygun değildir.Öksürüğün birden çok nedeni olduğu göz ardı ediliyordur.Astım öksürük nedeni olarak düşünülmemiştir ve gene öksürük tedavisinin haftalar ve bazen de aylar boyu sürmesi gerekliliği hastaya ifade edilmemiştir.Hasta hekimin önerdiği ilaçları düzgün kullanmamıştır. Nedeni olduğu halde öksürük psikolojiktir yorumu yapılmış olabilir.

NEZLE TEDAVİSİ

Nezlede geniz ve burun akıntısı,sık boğaz temizleme ihtiyacı olur.Kulak burun boğaz uzmanı boğaz muayenesinde  tipik görüntü ile tanı koyar.Alerjik veya alerjik olmayan nedenler nezleye yol açabilir. Alerji ilaçları /tıkanıklık gidericiler ile  tedavi yarar sağlar.Ancak nezle tekrarlayabilir veya müzminleşebilir .

REFLÜ YALNIZ ÖKSÜRÜKLE SEYREDEBİLİR

Reflü mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu ortaya çıkar.Aslında bu olay her sağlıklı kişide yemek yeme esnasında ve sonrası oluşan fizyolojik bir olaydır.Ancak  doku hasarı sonucu gelişmesi reflü hastalığına ve yutma güçlüğü,göğüste yanma,yenenlerin ağza geri gelmesi yakınmalarına yol açar. Reflü yakınmaları uyku esnasında azalır,ayakta iken,yemek sonrası ve konuşma gülme ile şiddetlenir.Şişmanlık da reflüyü arttıran bir sorundur.

Tanıda güçlük oluşturan şeklinde hiçbir mide yakınması yok ancak kuru öksürük,ses kısıklığı gibi yakınmalar ön plandadır.%5 ile %40 arasında geniş bir yelpazede kuru ve uzun süreli öksürüğe reflü yol açmaktadır. Reflü tedavisinde kişinin alabileceği önlemler önem taşımaktadır:kilo vermek,sigarayı bırakmak ve alkol içmemek,yemek yeme düzenini değiştirmek-akşam yatmadan 2-3 saat öncesi bir şey yememek gibi. 
 

İLAÇLAR ÖKSÜRÜĞE YOL AÇABİLİR Mİ?

Özellikle hipertansiyon tedavisinde kullanılan ACE inhibitörü ilaçlar kuru ve tahriş edici öksürüğe yol açabilir ve ilaç bırakıldıktan 1-4 hafta bazen de 3 ay içinde hasta öksürükten kurtulabilir.Hekim kontrolünde farklı bir grup tansiyon ilacı reçete edilmelidir.

3. ÖKSÜRÜK KESİCİ VE BALGAM SÖKTÜRÜCÜ İLAÇLAR RASTGELE KULLANILMAMALI

Öksürük ve balgam çıkarma birçok hastalığın süreç ve iyileşmesinde kaçınılmaz olaylardır.O nedenle de gereksiz ilaçlar ile engellenmemeli ve baskılanmamalıdır.

Özellikle de merkezi sinir sistemi üzerinden etkili öksürük kesicileri KOAH gibi solunum yolu hastalıklarında kullanmak son derece tehlikeli sonuçlar doğurabilir.