Omurilik Kaynaklı Ependimomlar (Spinal Ependimomlar)
Spinal ependimomlar, spinal kordun içerisinde veya yakınındaki ependimal hücrelerden kaynaklanan tümörlerdir.
Genellikle iyi huylu tümörlerdir, ancak nadir durumlarda kötü huylu (kötü dereceli) olabilirler. Beyinomurilik sıvısına temas eden yüzeylerde oluştuğu için tohumlanarak yayılma özelliği vardır (seeding metastaz). Beyin ve omurilikte birden çok odakta ependimom ortaya çıkabilir.
Beyinden omuriliğe veya tersine omurilikten beyine yayılan ependimom vakaları nedeniyle takiplerinde tüm beyin ve omurilik bölgelerinin taranması gerekir. Kimlerde Görülür: Spinal ependimomlar her yaşta görülebilir, ancak genellikle orta yaşlı yetişkinlerde ortaya çıkar. Çocukluk döneminde de nadir olarak görülebilir.
Sebep: Spinal ependimomların kesin nedeni bilinmemektedir. Genetik faktörlerin ve bazı kalıtsal sendromların rol oynayabileceği düşünülmektedir.
Belirtiler: Spinal ependimomların belirtileri tümörün büyüklüğüne, yerleşim yerine ve sinir dokularına olan etkisine bağlı olarak değişir.
- Yaygın belirtiler şunlar olabilir:
- Sırt ve boyun ağrısı
- Kol veya bacaklarda güçsüzlük
- Uyuşma veya karıncalanma hissi
- Koordinasyon problemleri
- Mesane veya bağırsak kontrolünde sorunlar
Teşhis: Spinal ependimomların teşhisinde önceklikle hastanın şikayeti değerlendirilir ve nörolojik kayıp olup olmadığı değerlendirilir. Beyin cerrahisinde bu hastaya cerrahi müdahele gerekip gerekmeceği kararını verirken önemlidir.
Daha sonra görüntüleme yapılarak Nörolojik muayene: Doktor, hastanın nörolojik fonksiyonlarını ve belirtilerini değerlendir ve omurganın hangi seviyesinde sorun olduğu belirlenerek buna yönelik görüntüleme istenir.
Görüntüleme testleri: Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) en yaygın kullanılan yöntemdir. MRG, tümörün boyutunu, yerleşim yerini ve sinir dokularına olan etkisini gösterir. Röntgen ve tomografi ile kemik yapılarda olabilecek değişiklikler ve cerrahi planlama yapılabilir. Görüntüleme ile genellikle kesin teşhis koyulamaz.
Omurilik içinde veya çevresinde hastanın sıkıntılarına neden olan bir kitlesel lezyon saptanır ve genellikle menengiom, ependimom ve shcwannom(nörinom) arasında ayırıcı tanı düşünülür. Ayırıcı tanı ancak cerrahi müdahale sonrası tümör dokusu çıkarılıp patoloji laboratuarında kesin teşhis bildirilince kesinleşir.
Patoloji: Cerrahi müdahale sonrası alınan biyopsi dokusu patoloji laboratuarında çalışır ve hem tümörün kesin teşhisi ortaya konur hem de bu tümörün habis mi selim mi olduğu bildirilir. Habis ependimomlar yaklaşık tüm ependimomlar arasında tekrar riskleri yüksektir.
Tedavi: Spinal ependimomların tedavi yöntemleri tümörün büyüklüğüne, derecesine, semptomlara ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Omurilikte kitle saptandığı zaman ilk tedavi seçeneği cerrahidir. Cerrahi Cerrahiyle çıkarılan biopsi numunesiyle ependimom teşhisi kesinleşir. Tümörün tamamen çıkarılması amacıyla cerrahi müdahale yapılır. Cerrahide amaç semptomları kontrol altına almak ve tümörün nüks riskini azaltmaktır. Özellikle ependimomların etrafa hücre bulaşı olmadan tamamen çıkarılması için önemlidir. Çünkü ependimomların kalıntı veya cerrahi alana bulaşan hücrelerden tekrar etmeye meyilleri vardır.
Radyoterapi: Cerrahi müdahale sonrası veya cerrahiye uygun olmayan durumlarda radyoterapi kullanılabilir. Radyoterapi, cerrahi sonrası kalan tümörün büyük oranda kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Kemoterapi: Ependimomlar kemoterapiye çok duyarlı tümörlerdir ve çocuk vakaların çoğunda kalıntı tümörlerin büyümesi engellenebilir.
İzlem: Tedavi sonrası hastanın düzenli takibi gerekir. 6-12 ay aralıklarla tüm beyin ve omurilik bölgelerinin kontrastlı MR görüntüleme ile taranması gerekir. Ependimom vakalarının takibi muhakkak nöroşirurjienler, onkologlar ve radyasyon onkologlarını içeren multidisipliner ekipler tarafından birlikte yapılmalıdır.