OMUZ AĞRILARINDA TEDAVİ İLKELERİ

Omuz hastalıklarının hem tanısında hem de tedavisinde yöntemlerden herhangi birini tercih ederken önceliklerin sıralanması gerekir. Buna ALGORİTİM denilir. Tedavide genel ilke; hastanın tanısının doğruluğunu yeniden gözden geçirmek ve bundan kesinlikle emin olmaktır. Tıbbın babası olarak kabul edilen Hipokrat’ın tedavi için karar verirken “Hastaya tedavi yaparken öncelikle zarar verilmemelidir“ ilkesi hiçbir zaman unutulmamalıdır.Tedaviler hastanın sosyo-ekonomik durumu göz önünde tutularak seçilmelidir. Tedavi sonuçları iyi gözlenmeli başarısızlık nedenleri üzerinde durulmalıdır. Burada hastanın doktorun önerilerini tam olarak yerine getirmemesi, önerilen tedavinin yetersizliği, hastada ayrıca başka bir hastalığın daha oluşu, kullanılan ilaçların doktora bildirilmemesi, ilaçların yan tesirleri, ters etkileşimleri, hastalığın ilerleyici ve yıkıcı özelliğinin oluşu hatta konulan tanının yanlış olmasına kadar her şey yeni baştan gözden geçirilmelidir. Çağdaş tıp ilkelerine göre hastalığın her aşamasında çeşitli değerlendirme ölçütleri kullanılır. Günlük yaşamla ilgili sorunlar ve ona uyumu yansıtan parametreler için çeşitli anket formları doldurulur. Böylece hastalarda hastalığın seyri dikkatle olarak izlenmiş olur. İLAÇ TEDAVİSİ Omuz ağrılarında çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçları şu şekilde sıralayabiliriz. Ağrı kesiciler, enflamasyon giderici romatizmal ilaçlar, adale gevşeticiler ilk sıralarda yer alır. Bunların başlanması, bırakılması, dozların ayarlanması, yan tesirlerinin izlenmesi hekim takibinde olması gereken hususlardır. Gelişigüzel ilaç kullanımı son derece yanlıştır. Hastalara ilaç vermenin çeşitli yolları vardır. İlaçlar ağızdan, fitil veya kalçadan enjeksiyon olarak kullanılabileceği gibi dışarıdan sürülerek hatta ekleme lokal enjeksiyon yöntemiyle uygulanabilmektedir. Omuz ağrılarının tedavisinde lokal enjeksiyonlar önemli yer işgal eder. Doğru yere, doğru miktar ve aralıklarla yapılmaları gerekir. Omuz eklemine lokal enjeksiyon olarak kortizon, kıkırdak yenileyiciler ve lokal anestezikler kullanılmaktadır. Omuza enjeksiyon ön kısımdan girilirse eklemin içine omuzun dış yanından girilirse bu sefer tendon içine veya omuzda bulunan küçük bir kesecik içine yapılmış olur. Tendon içine yapılma sıklığı daha fazladır. Genelde eklem dışı romatizmalarda bu yöntem tercih edilir. FİZİK TEDAVİ Omuz ağrılı hastaların tedavisinde oldukça etkili tedavi yöntemlerinden biri de "fizik tedavi" uygulamalarıdır. Fizik tedavi yöntemlerinden hangisinin tercih edileceği hastalığın evrelerine göre değişiklikler gösterebilir. Akut evrede; ağrı kesici akımlar ve soğuk uygulamalar tercih edilirken sonraki dönemlerde derin bölgelere etki edebilen derin ısıtıcı olarak isimlendirilen uygulamalar ön plandadır. Derin ısıtıcılar kısa dalga diyatermi veya radar, ultrason gibi uygulamaları içerir. Yapışıklıkların meydana geldiği omuz sorunlarında ultrason uygulamalarında harika sonuçlar alınabilir. Ayrıca omuz eklemini hareketlendirmek amacıyla bazı rehabilitasyon araçları da kullanılır. Bunlar omuz çarkı, tırmanma merdiveni, makaralı kaldıraç gibi rehabilitasyon araçlarıdır. CERRAHİ GİRİŞİM Omuz ağrısı çekenlerde ameliyatsız tedavi seçenekleri tükendiğinde omuz için cerrahi girişimler gündeme gelir. Ameliyata karar verilen hastalara yapılacak operasyonla ilgili ayrıntılı bilgi verilmesi gerekir. Ameliyat sonrası beklentileri yüksek olan hastalar, beklentilerinin altında kalan sonuçlarla karşılaştıkları an hayal kırıklığına uğrayabilirler. Bu gibi durumlar olmaması için operasyon öncesi sorunu tüm açıklığıyla ortaya koyacak görüşmelerin mutlaka yapılması şarttır. Operasyondan alınan sonucun pekiştirilmesi için ameliyat sonrasında daha sonraki dönemler için yeniden bilgilendirmeler yapılması gerekir. Hareket alanı giderek arttırılan egzersizler yapılırsa günlük yaşam kolaylaşmış olur. Ameliyatsız tedavilerden alınan sonuçların yeterliliğine karar vermek için en fazla 1 yıl beklenmelidir. Bazen bu süre daha kısa olup 3 ay sonra operasyon kararı alınabilir. Ameliyata erken karar verilmesinin başlıca nedenleri şunlardır. Omuz sorunu olan kişilerin nispeten genç yaşta, aktif kol gücü kullanan meslek grubunda olmaları ameliyat kararını almayı kolaylaştırır. Ayrıca, genel sağlık sorunu olmayan, hekim önerilerine harfiyen uyan ve operasyon sonrası yapılması gereken egzersizleri yılmadan seve seve yapan kişiler ameliyata daha erkenden davet edilebilir. Ameliyat öncesinde kapalı veya kansız ameliyat olarak da isimlendirilen artroskopik girişimlerden bazen olumlu ve yeterli sonuçlar alınabilir. Bu işlem sırasında omuz eklemi ayrıntılı olarak görülebilir ve tanı kesinleştirilir. Aynı anda yapılacak küçük cerrahi girişimler birinci basamak sorunların kolayca çözülmesini sağlayabilir. Ekleme yapılacak açık operasyonlarda sorunlu bölgenin kesilmesi, sıkışmış bir tendonun kurtarılması, yırtılan bir kısmın onarılması, yapışık bir alanın rahatlatılması gibi işlemler yapılabilir. Nadiren omuz ekleminin yerine suni mafsal takılması söz konusu olabilir. Bunlardan hangisinin yapılacağı kararı verilirken hastanın durumu, yaşı, hastalığın evresi gibi faktörler ön plana çıkacaktır. Kuşkusuz operasyon son seçenektir. ALTERNATİF TEDAVİLER Omuz sorunları olanlarda yoga kısaca tüm vücudu gevşetmek boyun, omuz ağrılarında önemli yararlar verebilir. Bu tedavi yöntemleri uzun süre yapıldığında ancak sonuç verebileceği ise unutulmamalıdır. Omuz ağrısı olanların başta yüzme olmak üzere hafif tip sporlardan olumlu katkılar elde edebilir. Denizin yanı sıra güneş de omuz sorunlarında yararlıdır. Öte yandan kaplıca ve şifalı çamurların da omuz hastalıklarını tedavi edici özellikleri vardır. Yalnız tedaviye girenlerin hastalığın akut evresinde olmamaları gerekir. Kaplıcanın etkili ve kalıcı sonuçlar verebilmesi için mevsiminde ve yeterli sayılarda yapılması gerekir. İdeal sayı 21 banyo olmakla beraber sınırlı zamanı olanlarda bu, ilk hafta günde bir defa, ikinci hafta ise günde 2 defa olmak üzere iki haftaya sıkıştırılabilir. Hasta Okulları "Hasta Okulları" hastaların kendi hastalıkları ile ilgili her konuda bilgilendirildiği yerlerdir. Hastalığa ait küçük bir detayın bilinmemesi mevcut sorunları daha da artıracağı unutulmamalıdır. Hekimin sadece muayene sırasında hasta ile olan ilişkisi tek başına yeterli olamayacağı muhakkaktır. Bunun için hastalara daha uzun zamanın ayrılacağı hasta okulları gerekmektedir. Bu kurslarda; haftada bir defa olmak üzere 4 ders verilmektedir. 1.Ders: Omuz ağrılarının nedenleri, omuzun anatomisi, omuz hastalıklarında tanı yöntemleri 2.Ders: Omuz hastalıklarında tedavi yöntemleri, günlük yaşam sorunları ve çözümleri 3.Ders: Omuz egzersizleri 4.Ders: Anlatılanların tekrar özetlenmesi, sembolik sınav yapılması ve katılım belgelerinin verilmesi Daha sonraki egzersiz derslerine gelemeyecek hastalara egzersiz broşürü veya CD’si verilebilir. Elbette daha iyisi hastaların bu egzersizlere düzenli olarak gelmesidir. Böylece aynı sorunu yaşayan hastaların birbirlerine olumlu olarak etkileyebileceklerdir. Sağlanan takım ruhu ve motivasyon iyileşme hızını kamçılar. Daha sonraki zaman aralıklarında kurslara katılanlar yeniden çağrılarak bilgiler tazelenmeli ve egzersizler pekiştirilmelidir.