ORGANİK VE İNORGANİK BESİNLER NELERDİR?

Besin;yenebilen ve yenildiğinde yaşam için gerekli olan besin öğelerinden oluşan bitki ve hayvan dokularıdır. Besinler sindirim başladıktan sonra besin öğelerine ayrılırlar ve vücutta bu şekilde kullanılırlar.

Besin öğeleri,yaşam için elzem olan organik ve inorganik besinler olarak iki gruba ayrılırlar.​

Organik Besinler

• Karbonhidratlar
• Yağlar
• Vitaminler

İnorganik Besinler

• Mineraller
• Su

Organik besinler:

1) Karbonhidratlar:Günlük enerjinin %55-60 ‘ı karbonhidratlardan karşılanmaktadır.En kolay sindirilebilen ve enerjiye dönüştürülebilen besin gruplarıdır.basit ve kompleks karbonhidratlar olmak üzere 2’ye ayrılırlar.
Basit karbonhidratlar daha çabuk kana karışır ve kan şekerinin hızlı yükselmesine neden olurlar.

1gr.karbonhidrat 4 kkal enerji verir.

• Ekmek ve tahıl grubu
• Baklagiller
• Meyveler ve bazı sebzeler
• Unlu mamüller en iyi kaynaklarıdır.

2) Proteinler: Vücudun büyümesi ve gelişmesi için gerekli besin öğeleridir.Hücrelerin temel yapıtaşıdır.günlük enerjinin %12-15’i proteinlerden karşılanmaktadır.1gr protein 4 kkal enerji verir.Hem bitkisel hem de hayvansal kaynaklı besinler protein içerir.

• Yumurta (hayvansal kaynaklı)
• Et,tavuk ,balık ve süt ürünleri(hayvansal kaynaklı)
• Kurubaklagiller (bitkisel kaynaklı) kaliteli protein kaynaklarıdır.

3)Yağlar: Lezzet vericidirler. 1gram yağ 9 kkal enerji verir.Yağlar ,yağda eriyen vitaminlerin(ADEK) vücut tarafından daha etkin kullanılmalarını sağlarlar.
Günlük enerjinin %25-30 ‘u yağlardan karşılanmaktadır.Doymuş ve doymamış yağlar olarak ikiye ayrılırlar.

• Hayvansal kaynaklı yağlar doymuş yağlar olarak adlandırılır

(Süt ve süt ürünleri,tereyağı,kaymak,et,tavuk ve yumurta bu grupta yer alırlar.)

• Bitkisel kaynaklı yağlar doymamış yağlar olarak adlandırılırlar.

(Zeytin ve zeytinyağı (omega 9),fındık-ceviz-badem(omega3) ve mısırözü-soya-ayçiçekyağı (omega 6) bu gruba dahildirler.)

Sadece balık ve balıkyağı(omega 3) hayvansal kaynaklı olmasına rağmen doymamış yağlar grubunda olan besinlerdir.

4)Vitaminler:yaşam için gerekli olan ve vücutta metabolik olayların devam edebilmesi için gereklidirler.lif içeriği yüksektir.Yağda ve suda eriyen vitaminler vücut tarafından yapılamaz,besinlerle dışarıdan alınırlar.Antioksidan içeriği yüksektir.

• İnorganik besinler:

1)Mineraller:Enerji içermezler,vücutta birçok metabolik olayda katalizör olarak görev yaparlar.
En önemli mineraller;kalsiyum,fosfor,demir,sodyum,magnezyum,iyot ve çinkodur.Eksikliğinde birçok hastalık gelişebilir.
Hem bitkisel hem de hayvansal kaynaklı besinlerden yeterli mineral ihtiyacı karşılanmaktadır.

2)Su: İnsan vücudunda en az oksijen kadar önemlidir.Besinlerin sindirilmesinde, emiliminde ve taşınmasında önemli rol oynar.Vücut ısısının denetiminde önemlidir.

Yetişkinlerde ortalama 1.5 -2 litre su içilmesi gerekmektedir.

Her çeşit besinin içinde değişik miktarlarda organik ve inorganik besin molekülleri bulunur.Her bireyin sağlıklı olarak yaşamını sürdürebilmesi için yeterli miktarlarda besin öğesine gereksinim vardır.

Kaliteli beslenmek ve sağlığımızı korumak için;

• Omega 3 tüketimini arttırmak ve omega 6 tüketimini azaltmak
• Rafine şeker ve beyaz un tüketimini azaltmak
• Probiyotiklerden zengin gıdaları tüketmek (kefir,ev yoğurdu gibi)
• Tam tahıl un ve ekmek tüketmek
• Renkli sebze ve meyve tüketmek
• Omega 3 içeren yumurta veya köy yumurtası tüketmek
• Doymuş yağı (hayvansal yağlar) azaltmak ve doymamış yağların(bitkisel yağlar)tüketimini arttırmak

Son yıllarda beslenmemizde meydana gelen değişiklikler

Doğal beslenme yöntemleri​

• Tam tahıl ekmeği
• Katkısız gıdalar
• Özgür dolaşan hayvanların gıdaları
• Rafine şekerden uzak gıdalar
• Taze meyve ve sebzeler
• Vitamin-mineralden zengin gıdalar
• Fermente süt

Modern Beslenme Yöntemleri

• Beyaz ekmek
• Gıda katkı maddeleri
• Suni yemle beslenen hayvanların gıdaları
• Rafine şekerden zengin gıdalar
• Zamanında yetişmemiş meyve ve sebzeler
• Vitamin-mineralden fakir gıdalar
• Uzun ömürlü süt