Ortodonti Acil Durumlar
Yazar Çiğdem Paşalı Uçkan • Diş Hekimi • 9 Aralık 2017 • Yorumlar:
Sabit Ortodontik Tedavi
Dişlerin üzerine yapıştırılan “braket” denilen küçük kuvvet aktarıcılarla yapılan tedaviye sabit ortodontik tedavi denir. Adından da anlaşılacağı gibi braketler dişin üzerine ortodontist tarafından yapıştırılarak sabitlenir ve tedavi boyunca hasta tarafından çıkarılamaz. Braketler temel olarak metal ve seramik (porselen) olmak üzere iki gruba ayrılırlar. İki braket türünün de kendine göre avantajları olmakla birlikte her iki braket türü de erişkin ve çocuklarda etkin biçimde kullanılabilir. Braketler dişler üzerine yapıştırıldıkatan sonra “ark teli” ile birbirine bağlanırlar. Nikel ve titanyumun karışımından ileri teknoloji ile üretilen “şekil hafızalı” ark telleri dişleri istenilen şekle doğru getirmeye çalışır. Braketler dişlere uygulandıktan ve teller yerleştirildikten sonra dişler hareket etmeye başlarlar. İlk 72 saat dişlerde sıkışma, baskı, uyuşma, üst üste basamama gibi hisler olacaktır, bu hisler dişlerimizde ilk hareketin habercisidir. Bu dönemde yanaklarda ve dudaklarda küçük tahrişler izlenebilir. Ağız dokuları kısa zamanda teller ve braketlere alışacak ve rahatsızlıklarınız ilk hafta sonunda tamamen geçecektir.
Hareketli Apareyler
Akrilik damak kısmıyla ağızda tutunmayı sağlayan tellerden oluşan hasta tarafından takılıp çıkartılabilen apareylerdir. Bu apareyler basit diş hareketlerinin yapılmasında, çocuklarda dar çenelerin genişletilmesinde, bazı vakalarda sabit tedavi öncesinde tedaviye hazırlık veya tedavi sonrasında pekiştirme amacıyla kullanılırlar. Hareketli apareylerin takılma süreleri ortodontistiniz tarafından belirlenecektir.
Fonksiyonel Apareyler
Alt ve üst çenenin birbirine göre bozulan ilişkilerini (iskeletsel problemler) düzeltmek amacıyla ergenlik dönemi öncesinde küçük yaşlarda çoğunlukla hastaların kendilerinin takıp çıkarabildiği özel apareylerdir. Özellikle alt veya üst çenenin geride veya önde olduğu vakalarda sabit ortodontik apareyler ile birlikte kullanılır.
Ortognatik Cerrahi (Ortodonti+Cerrahi)
Ortodontik veya ortopedik tedavi ile düzeltilemeyecek vakalarda ortodontik tedaviye ek olarak cerrahi düzeltmelere başvurulur. Çene ve yüzde oluşan bozukluklar doğuştan olabileceği gibi, kaza ve hastalıklara bağlı olarak sonradan da ortaya çıkabilir. Çenelerin birbirine ve yüze göre uyumsuzluğu, hastalarda hem estetik hem fonksiyonel hem de psikolojik rahatsızlıklara yol açmaktadır. Gelişen teknolojik uygulamalar ve plastik cerrrahi uygulamalar ile bu bozuklukların düzeltilmesi sağlanır.
Ortognatik Cerrahi (Ortodonti+Cerrahi)
Ortodontik veya ortopedik te
Ortodontik problemlerin birçoğu evde kendiniz tarafından çözülebilir. Sıklıkla karşılaşılan problemleri ve çözümlerini şöyle sıralamak mümkündür
Ağrı
İlk randevunuzda hasta koltuğunuzda oturduğunuz süreç içerisinde canınızı yakacak herhangi bir işlem yapılmayacaktır. Ancak braketler takıldıktan sonra en fazla 1 hafta devam eden hafif ağrılar olabilir.
Ağrının şiddeti ve süresi sizin vücudunuzun tepkisine ve ağrı eşiğinize göre değişir. Bu ağrılar bir aylık kontrollerin yapıldığı gün daha kısa süreli ve daha az olmak üzere tekrarlanabilir. İlk seansta ve sonraki kontrollerde ağrınız olursa ağrıyı geçirmek için bir ağrı kesici alabilirsiniz.Tuzlu su ile de yapılan ılık gargara da rahatlatıcı olur. Bunun için bir çay bardağına çay kaşığının ucuyla konacak bir miktar tuz yeterli olacaktır.
Braket ya da tüplerin batması:
Braketlerin ya da dişlerinize yapıştırdığımız diğer aparatların yanağınıza, dilinize ya da dudağınıza batması söz konusu olabilir. Bu duruma alışmanız biraz zaman alır. Genellikle ilk haftanın sonunda ağzınızda hiçbir şey yokmuş gibi hissedersiniz.
Bu bir aylık alışma periyodunu daha konforlu geçirmeniz amacıyla doktorunuz tarafından size ortodontik mum denilen sakız benzeri bir madde verilecektir. Bu mumdan elinizle mercimek büyüklüğünde bir parça koparıp, batan bölgeye denk gelen brakete yapıştırın.
Böyle bir uygulama sonucunda braketin köşeli olan kısımları yuvarlaklaşmış olacak ve batma hissi azalmış olacaktır. Ancak bu mumları tedavinin sonuna kadar kullanamazsınız. Dudak ve yanağınızın bu duruma alışması gereklidir. Yanınızda mumun olmadığı durumlarda bir sakız parçasıyla da aynı işlemi yapabilirsiniz.
İğne gibi batan bir yer olduğu takdirde doktorunuzu arayınız.
Kopan band ya da braket:
Eğer kopan braket hala ark teline bağlı durumda ise onu yerinden çıkartmak için çaba sarf etmeyin. Bir sonraki kontrolde doktorunuz eğer gerekli görürse braketi tekrar yapıştırır.
Ark telinin batması
Ark telinin çıkması ya da uzaması sonucunda yanağa ya da dudağa batması söz konusu olabilir. Ark teli en arkadaki dişin tüpünden çıkmışsa çıkan teli tekrar aynı yere yerleştirmeye çalışın. Teli tekrar aynı yerine takamıyorsanız o zaman temiz bir tırnak makası ile kesin ya da mum yapıştırın.
Bazen ark telini braketlere tutturduğumuz küçük tellerin uçları fırçalama esnasında yön değiştirerek yanağa ya da dudağa batar. Batmayı engellemek için bir kalemin ucundaki silgiyle teli ittirmeniz yeterli olacaktır. Ya da bu bölgeye yine mum koyabilirsiniz.
Dişlerde sallanma
Ortodontik tedavi ile kuvvete maruz kalmış tüm dişlerde tedavinin ilerleyen zamanlarında sallanma görülür. Bu normaldir. Tedavi bittikten sonra bu durum zamanla geçer.