Ortodonti Nedir?
Yazar Selin Koşar • Ortodontist • 15 Temmuz 2019 • Yorumlar:
Ortodonti; dişler ve yüzdeki düzensizliklerin (maloklüzyon) teşhisi, önlenmesi ve tedavisiyle ilgilenen diş hekimliği dalıdır. Kelime anlamı olarak düzgün diş anlamına gelse de ortodonti, yüz ve çenelerin gelişim bozukluklarının düzeltilmesini de amaçlar.
Ortodontik tedavinin ana amacı iyi bir kapanıştır. Bu da düzgün olarak sıralanmış dişlerin karşı çenedeki dişlerle uyumlu olmasıdır. İyi bir kapanış; ısırma, çiğneme ve konuşmayı kolaylaştırır.
Çapraşık dişler aynı zamanda görünüşünüzü de etkiler. Ortodontik tedavi ile daha sağlıklı bir ağıza, daha etkileyici bir görünüme ve daha uzun süre ağzınızda kalacak dişlere sahip olabilirsiniz.
Neden ortodontik tedavi görülmelidir?
Çapraşık dişlerin temizlenmesi zordur. Kötü kapanış diş yüzeylerinde aşınmalara, çiğneme, konuşma gibi fonksiyonlarda zorluklara ve dişleri destekleyen kemik ve diş eti yapılarında aşırı strese sebep olabilir. Tedavi edilmediğinde, bir çok problem zamanla daha ciddi hale dönüşerek ileri zamanda daha komplike tedavi gereksinimi doğurabilir.
Ortodontik tedavinin yaşı var mıdır?
Sadece dişlerde görülen çapraşıklıkların tedavisinin yaşı yoktur. Her yaşta tedavi edilir. Ancak çenelerin önde ya da geride olması dediğimiz iskeletsel bozuklukların tedavisi 12 yaş öncesi yapılmalıdır. İleri yaşlarda bu tedavi çok daha zor olmaktadır. Yine de hastalarımıza 7 yaşından önce bir ortodontik muayene olmasını öneriyoruz.
Dişler neden çapraşık olur ve nasıl tedavi edilir?
Ortodontik Tedavi| Diş büyüklükleri, çene büyüklüğü ile uyumlu olmadığı zaman dişler çeneye yerleşmek için çapraşık ya da aralıklı dizilir. Bu gibi dişsel ve iskeletsel bozukluklarda dişleri tekrar olmaları gereken dizime getirmek için ortodontik tedavi uygulanır.
Kimler ortodontik tedavi görebilir?
Geçmişte ortodontik tedavinin sadece çocuklar için olduğu görüşü hakimdi. Günümüzde ise ortodontik hastaların yaklaşık yüzde otuzu erişkin bireylerden oluşmaktadır. Sağlıklı bir kapanış, 16 yaşında olduğu kadar 60 yaşında da aynı öneme sahiptir. Yaş, ortodontik tedavi için değerlendirilecek bir kriter değildir. Sağlıklı dişler her yaşta hareket ettirilebilir.
Neden çapraşıklık oluyor?
Ortodontik bozuklukların nedenlerinde kalıtımsal faktörlerin rolü olduğu gibi etken daha çok çevresel faktörlerdir. Çapraşıklıklar kalıtımsal gerçek yer darlıklarına bağlı olabildikleri gibi tamamen çevresel faktörler sebebiyle de olabilirler. Ağız hijyeninin aksatılması sebebiyle süt dişlerinde oluşan çürükler ve erken süt dişi kayıplarına bağlı oluşan yer kayıpları sebebiyle dişler sürmesi gereken yerleren farklı yerlerde sürer. Bu sebeple de çapraşıklık ve kapanış bozuklukları oluşur.
Ayrıca ağız solunumu yapmak, parmak emmek, dudak veya dil emmek, tırnak ısırmak, kalem ısırmak, uzun süre biberon ve emzik kullanmak gibi alışkanlıkların uzun süreler devam etmesi de kalıcı iskeletsel problemlere yol açar. Bununla beraber çocuklarda sık görülen bademcik, geniz eti sorunları da zamanında müdahale edilmezse çene yüz sisteminde kalıcı bozukluklara neden olmaktadır.
Ortodontik Tedavi Çeşitleri Nelerdir?
Diş teli uygulamalarında kullanılabilecek farklı malzemeler bulunur. Bunlar metal braketler, seramik braketler ve şeffaf plaklardır.
Metal braketler için pek çok alternatif mevcuttur.
Seramik braketler, diş yüzeyi ile neredeyse aynı renkte olurlar. Braket seçimi yapılırken diş yüzeyinde nasıl görüneceğinden daha çok, nasıl bir performans vereceği değerlendirilir. Ancak ön yüzey kullanımlarında, gülümseme sırasında gözüken ön dişlerde seramik kullanılmasını genellikle erişkin hastalar tercih eder.
Dişlerin arka yüzeyine uygulanan braketlere ise lingual braket adı verilir. Halk arasında gizli diş teli olarak da adlandırılan bu tedavi, hastanın dış görünümü etkilemeden ihtiyaç duyduğu tedaviyi almasını sağlar. Ancak bu tedavinin uygulanabilmesi için hastanın durumunun uygun olması ve doktorun bu tedaviyi önermesi gerekir. Lingual braket uygulamalarında braketlerin konumu, dişlerin arka yüzeyidir ve bu nedenle konuşma sırasında dilin tellere temas etme ihtimali çok daha yüksektir. Bu nedenle tedavinin başlarında hastalar rahatsızlık hissedebilir.
Telsiz Ortodonti Tedavileri
Telsiz ortodonti tedavileri, diş teli uygulaması yapılmadan dişlerin doğru yerlerine yerleşmesini sağlar. Şeffaf plak gibi yöntemler, tedavinin günün belirli saatlerinde uygulanmasını ve istenildiği zaman plağın çıkartılabilmesini sağlar.
Diş teli uygulamalarından farklı olarak telsiz tedaviler, diş yüzeyine sabitlenmez. Bu nedenle takılıp çıkartılması kolaydır. Görsel açıdan rahatsızlık vermeyen bu uygulamalar sayesinde hastaların dış görünüşlerinin etkilenmesi de engellenebilir.
Her hasta için özel olarak tasarlanan şeffaf plaklar, tedavinin başlangıcından sonuna kadar yaklaşık 15 günde bir değiştirilir. Her bir plak, dişlerin belirli bir oranda hareket etmesini sağlar ve kendisinden sonra kullanılacak olan plağa hazırlık aşaması olarak görev alır. Hastanın durumuna göre değişebilse de, şeffaf plakların günde 20 saat civarında takılı tutulması önerilir.
Bu yaştan sonra dişlerim düzelir mi? Erişkinlerde ortodontik tedavi olabilir mi?
Erişkinlerde rahatlıkla tedavi olabilir. Sanılanın tersine sağlıklı bir diş eti ile her yaşta dişleri hareket ettirmek mümkündür. Ancak erken teşhis edilen anomalilerin tedavi opsiyonları daha fazla olduğu için mutlaka bir ortodontist tarafından erken yaşta kapanışın değerlendirilmesi gerekmektedir.
Ortodontik tedavim ne kadar sürer?
Aktif tedavi ortalama 1,5-2 yıl sürer. Ancak zaman tedavinin şekline, hastanın yaşına, kooperasyonuna göre değişir. Daha kısa olduğu gibi daha uzun da olabilir.
Randevularım uzun sürer mi? Ne sıklıkla geleceğim?
Kayıtlarınızın alınacağı ve braketlerinizin takılacağı ilk bir iki randevu bir saat kadar sürebilir. Daha sonraki randevularınız 3 -4 haftada bir olacaktır ve braket kopması veya tel kırılması olmadığı sürece 15 dk ile yarım saat arasında sürer.
ŞEFFAF PLAKLAR
Metal diş tellerine alternatif bir tedavi olan şeffaf plaklar; hastalar için kişiye özel üretilen sıralı plaklardır. Dışardan görülmezler, kolayca takıp çıkarılabilirler. Böylece kimse fark etmeden ortodonti tedaviniz bitmiş olur.
Şeffaf plaklar için doktorunuz öncelikle bir ölçü alır. Bu ölçü laboratuvara gönderilerek bilgisayar ortamında kişiye özel plaklar hazırlanır. Plaklarınız hazır olduğunda doktorunuz size her randevunuzda plağınızı teslim eder. Her plak 15 gün gibi bir süre zarfında doktorunuz tarafından yenisi verilerek değiştirilir. Tedavi süresi dişlere bağlı olarak değişebilir. Plakları yemek yerken çıkarıp takabilirsiniz.