Otizm Tedavisi
Yazar Barış Ekici • Çocuk Nöroloji Uzmanı • 21 Haziran 2017 • Yorumlar:
Otizm tedavi edilebilir bir durum mudur?
Otizm tek bir hastalıktan ziyade bir çok hastalığın yol açtığı bir son tablodur. Otizm tablosunun ciddiyetini hafif-orta ve ağır olarak sınıflandırıyoruz. Otizm tedavisine çocuğun vereceği yanıtı belirleyen en önemli iki faktör hastalığın ciddiyeti ve çocuğun yaşıdır. Küçük yaşta yakalanan ve hafif-orta olarak sınıflandırdığımız gruplarda doğru yaklaşımla önemli derecede başarı elde etmek mümkündür.
Otizm tedavisi nasıl bir uygulamadır?
Otizm tedavisi eğitim ve ilaç tedavilerinin birleşiminden oluşur. Her çocukta farklı protokoller izlemek gerekir.
Otizm tedavisinde eğitim almak şart mıdır?
Otizmde tedavi edici özelliği bulunan en etkin yöntemlerden biri özel eğitimdir. Bu özel eğitimin illa ki bir kurumda uygulanmasında gerek yoktur. Özellikle küçük yaşta ve hafif ciddiyette olgularda ev odaklı oyun terapileri çok başarılı olabilmektedir. Eğer aile uyumu sağlanırsa oyun terapisiyle çocuklarda 6-9 ay içinde otizm tablosu ortadan kaldırılabilir. Daha ağır gruplarda yoğun eğitim ve davranışsal yöntemler faydalı olmaktadır.
Otizmde tedaviye başlamak için en ideal yaş nedir.Geç kalanlar için neler yapılabilir?
Otizmli çocukların 2.5 yaşından önce tanınıp otizm tedavisine alınması başarı oranlarını çok yükseltmektedir. Eğer geç kalındıysa ikinci sınır 6 yaştır. Bu yaştan önce özellikle immün-modülasyon yöntemleri bazen dramatik sonuçlar vermektedir. Çok geç kalınan olgularda, daha doğrusu uygulanan yöntemlere rağmen başarı elde edememiş olgular kliniğimize başvurduğunda farmakoterapiye yön verecek bir ip ucu yakalamak başarı şansı doğurabilir.
Otizmli çocuğun tedavisinde yardımcı ipuçları nelerdir?
Çocuğun otizm tablosunda neden girdiğini anlamamıza yardımcı olan bulgulara ipuçları diyoruz. Örneğin baş çevresi…
- Baş çevresi büyük olan ile küçük olan iki çocukta farklı nedenler düşünmek gerekir.
- Geçirilmiş nöbet hikayesi…
- Otistik gerileme hikayesi…
- Barsak sorunları ve allerji geçmişi…
- Ailede benzer olguların olması…
- Babanın çocukluğundaki gelişimsel özellikleri…
Baş çevresi neden bu kadar üzerinde durulan bir konu?
Otizm tedavisinde öncelikle neyin ters gittiğini anlamaya çalışmak gerekiyor. Baş çevresi büyük olan bir çocukta mTOR aktivitesinde artış düşünürken, küçük baş çevresi olan bir olguda beyin gelişimsel faktörü, BDNF, eksikliği akla gelmelidir.
Genetik hastalıkların varlığı otizm tedavisini nasıl etkiliyor?
Genetik hastalıklara bağlı otizmde çocuğun morfolojik başka özellikleri dikkat çekmelidir. Bu olgularda otizm tedavisinin mental kapasiteyi artırmaya yönelik olarak planlanması gerekir.
Barsak problemleri otizmin nedeni olabilir mi? Tedavide bunu göz önüne almak gerekiyor mu?
Otizmli bazı olgularda özellikle GAPS tarzı diyetlerin davranışsal iyileşmeye yol açtığını fark ediyoruz. Hastalarımız bu diyet tedavilerinden fayda görüyorlar. Her olgu için geçerli bir durum olarak kabul edilmemeli. Otizmli çocukların barsak florasında sorunlar olduğunu biliyoruz. Bu bozulmuş floranın epigenetik ve nörotransmitter düzeyinde etkileri oluyor. Fakat sadece diyetle otizmin tedavi edildiği hastamız olmadı.
Ağır metallerin atılması otizm tedavisinde uygulanabilir mi?
Ağır metallere gebelikte maruziyetin otizmle ilişkilendirildiğini biliyoruz. Fakat 2 yaşından sonra bu ağır metallerin atılmasının etkili olduğuna dair bir kanıt yok. Zaten son zamanlarda ağır metal modasının geçtiğini fark ediyoruz. Daha az hastamız şelasyon tedavisi uygulanmış olarak başvuruyor.
İmmun-Modülasyon tedavisi ile otizm tedavisi nedir?
Bilimsel kanıtlar otizmin beynin iltihabi bir durumu olabileceğini desteklemeye devam ediyor. Özellikle mikroglia denilen beyindeki iltihap hücrelerinin aşırı aktivitesi bilinen bir durum. Otizm kadar artan bir diğer hastalığın da allerjik rahatsızlıklar olduğu da bir diğer gerçek. Fakat her olgu için bunu iddia etmek yanlış olur. Yeterli ipucu olan olgularda çok faydalı olabiliyor.
Otizm tedavisinde EEG’nin yeri var mıdır?
EEG yi bir ipucu gibi düşünmek lazım . Eğer bir çocuğun EEG’sinde bulgu saptarsanız bir çok tedavi seçeneği şansı doğuyor.
Otizm tedavisini nereden öğreniyorsunuz?
Otizm tedavisinin her yönünü anlatan bir kitap maalesef yok. Her yazar kendi bakış açısıyla olaya yaklaşıyor. Her hekim farklı tedaviler uyguluyor. Kendi pratiğimin dahi her geçen gün farklılaştığını hissediyorum. Şu an en önemli rehberimiz ve motivasyon faktörümüz fayda ettiğimiz hastalarımız.