OTOSKLEROZ

• Kulak Kireçlenmesi

Otoskleroz, orta kulak ve iç kulakta anormal kemik yapımı sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu yeni kemik oluşumu sesin asıl işitme organı olan iç kulağa iletimini engeller ve hastada işitme kaybı ortaya çıkar.

• Nasıl İşitiriz?

Orta kulak, ses titreşimlerini zardan iç kulağa güçlendirerek iletmekle görevlidir. Bu işlev orta kulakta bulunan 3 kemikçik yardımı ile gerçekleştirilir:

1. Malleus (çekiç) en dışta, kulak zarına yapışık olarak yer alır.
2. İnkus (örs) ortada yer alır.
3. Stapes (üzengi) inkustan gelen titreşimleri iç kulağa iletir. 

Ses dalgaları önce zarı sonra çekiç ve örs, en son üzengiyi titreştirir. Stapes(üzengi)  kemikçiği tarafından iç kulak sıvılarına iletilen ses titreşimleri iç kulakta işitme alıcıları tarafından algılanıp bilgiler beyne iletilir. Bu sinyaller beyinde değerlendirildiğinde işitme gerçekleşmiş olur.

• Nasıl İşitme Kaybına Yol Açar?

Otoskleroz hastalarında yeni kemik oluşumu sıklıkla stapes (üzengi) kemikçiğinin tabanına yerleşip onun hareket etmesini engeller ve iç kulağa ses iletiminde kayıp yapar. Bazen de iç kulak duvarında yerleşir. Her iki durumda da hastada  işitme kaybı gelişir. 

• Nedeni Nedir?

Otoskleroz hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Hastaların bir kısmında ailesel (kalıtsal) geçiş söz konusudur. 

• Belirtileri Nelerdir?

Hastaların çoğunda yakınma yıllar içinde artan tek veya iki taraflı işitme kaybıdır. Kayıp yavaş gelişir ve hasta başlarda sadece hafif sesleri (fısıltı gibi) işitemediğini fark eder. Hastaların bir kısmı gürültülü ortamlarda karşılıklı konuşmaları daha iyi işittiğini ifade eder. Kulakta çınlama-uğultu diğer yakınmadır. Nadiren baş dönmesi veya hafif dengesizlik yakınmaları olabilir. Yakınmalar ergenlik, hamilelik gibi dönemler sonrası başlar ya da artış gösterir. Yavaş ilerlediğinden başlangıçta tek taraflı olan işitme kaybı tolere edilir. Hastalık içi kulağı tuttuğunda yakınmalar rahatsız edici ya da belirgin olur. Kadınlarda erkeklere göre daha sıktır.

• Tanısı Nasıl Konur?

Hastanın bir Kulak Burun Boğaz hekimince yapılan muayenesinde kulak zarları genellikle normal görünümdedir.

Diapozon adı verilen bir muayene aleti veya odyometri adı verilen ve özel cihazlarla, sesten yalıtılmış kabinlerde yapılan işitme ölçümleri tanının konulmasına yardımcı olur. Odyogram adı verilen işitme ölçüm sonucu ile hastalığın ameliyatla düzelecek safhaya gelip gelmediği de değerlendirilir. Timpanometri testi de tanıda yardımcıdır.

• Tedavisi Nasıl Yapılır? 

Otoskleroz hastalığında işitme kaybı belirli bir düzeye ulaşmışsa ameliyat etkili bir tedavi yöntemi halini alır. Otoskleroz hastalığı tedavisi için uygulanan ameliyata ‘stapedektomi' ameliyatı denir. Genellikle ‘teflon piston' diye bilinen bir protez, hareketsiz durumdaki üzengi kemikçiğinin yerine yerleştirilir. Özel beceri isteyen bu ameliyat, gelişmiş ameliyat mikroskopları kullanılarak bazen tercihe göre lazer yardımıyla yapılır. Operasyon genel anestezi veya lokal şartlarda yapılabilir. Operatörün tercihine göre genelde dikiş gerektirmeyen bir ameliyattır. Kendi uyguladığım yöntemde tüm operasyonu kulak kanalından kesi gerektirmeden yapmaktayım. Teknik olarak oldukça zor ama ehil ellerde o derece de başarılı bir operasyondur.

İşitme kaybı hafifse, hasta ameliyatı kabul etmiyorsa, ya da çeşitli nedenlerle ameliyat için uygun değilse, ameliyat dışı tedavi seçeneği gündeme gelecektir. Bu durumda sesi yükselterek kulak kanalına ileten işitme cihazları yararlı olabilir. Ameliyat edilmeden izlenen hastalarda ilaç tedavisi uygulanabilir. Bu ilaçla hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı düşünülmektedir. Ama sık tercih edilmez. Hastalığın belli dönemlerinde sadece izlem de yeterlidir.

• Ameliyat Sonrası Seyir Nasıldır?

Ameliyat sonrası sorunsuz geçebilir. Baş dönmeleri olabilir. Eğer varsa gittikçe azalarak 7-10 gün kadar sürebilir. Bazen bulantı ve kusma da baş dönmesine eşlik eder. Ağrı nadiren olur ve hafiftir. İlk günlerde hasta yürürken yakınlarından destek alma gereksinimi duyabilir, araba kullanmak genellikle 2. haftadan sonra ve baş hareketleri ile oluşan baş dönmesinin tamamen düzelmesinin ardından düşünülmelidir.
Uzun süren baş dönmeleri ve işitme sorunları olduğunda tekrar operasyonlar gerekebilir.

Hastalara 2 ay kadar bir süre ağır bedensel iş yapmamaları, ağır yük kaldırmamaları, ıkınmamaları, basınç değişikliklerine maruz kalacakları uçak veya kara yolculukları yapmamaları öğütlenir. 
Tampon çıkartıldıktan sonra işitmede tam düzelme 2 ayı bulabilir. Başarılı bir ameliyatla işitmenin normal ve normale yakın olma olasılığı yüksektir. Bu 2 aylık dönem içinde hasta kulakta çıtırtı benzeri sesler duyabilme, sesler bozuk hoparlörden geliyor gibi metalik olarak algılanabilir. Yüksek seslerden duyulan rahatsızlık da ilk haftalarda hastaların sık dile getirdiği yakınmalardandır.

Çoğu hasta 7-10 günden sonra işinin başına dönebilir.

• Ameliyatın Riskleri Nelerdir?

Bir tedavi yönteminin istenmeyen, olumsuz sonuçlarına ‘komplikasyon' adı verilir. Stapedektomi ameliyatının da oldukça nadir de olsa bazı komplikasyonları vardır. 

İhtimal sırasıyla dilde tat değişiklikleri oluşması, işitmenin düzelmemesi, kulak zarında delik oluşması, işitmenin daha kötüye gitmesi, baş dönmesi bu komplikasyonlar arasında sıralanabilir. Görülme oranları  %0,3-6 arasında olup oldukça düşük sıklıktadır.  

Sonuç olarak vücudun en küçük orta kulak kemikçiğinde mikroskobik düzeyde kireçlenme sonucu gittikçe artan öncelikle tek taraflı işitme kaybıyla ortaya çıkan bu hastalığın tedavisi kesisiz bir operasyonla mevcut olup yüz güldürücü sonuçlar rahatlıkla alınabilmektedir.
Sağlıklı günler…