Over Kisti
Yazar Arzu Değirmenci Akar • Kadın Hastalıkları Ve Doğum Uzmanı • 30 Ocak 2019 • Yorumlar:
İçi sıvı dolu kesecik anlamına gelen kistler insan ve hayvan türlerinin hemen hemen hepsinde görülebilmektedir. Kısıtlanmış bir bölümde yer almaları ve kist duvarı ile sınırlı olmalarından dolayı kist duvarları ile kaplanarak bu isimi almışlardır.
Over sözcüğü ise yuımurtalığı simgelemektedir. Halk arasında yanlış telafuzdan kaynaklı olarak kirst olarak da bilinmektedir. Kistler iyi huylu ve kanseröz yani neoplastik olmak üzere iki sınıfa ayrılmaktadır.
Over Kistlerin Tespit Edilmesi
Pek çok kadın hayatının bir bölümünde yumurtalık kist problemi ile karşılaşmaktadır. Yumurtalıkta yer alan kistler genel olarak hiç bir belirti vermemektedir. Pek çok kez rutin jinekolojik kontrollerde tesadüfen bulunmaktadır. Çoğu kez masum olduklarını ve her hangi bir tedaviye ihtiyaç duymadıklarını söylemek mümkündür. Halk arasında yanlış bir bilgi olarak kanser habercisi oldukları inanışı yaygınlaşmıştır.
Over Kistleri Diğer Organlarda Yer Alan Kistlerden Ayıran Farklar
İnsan vücudunda en farklı hücre çeşitliliği yumurtalıklarda yer almaktadır. Embriyoların orjinalliğinin sağlanması açısından yaradılıştan gelen süreç yumurtalığı bu yönde evrimleştirmiştir. Bu özelliği sayesinde vücutta yer alan tüm bölgelerden farklı bir şekilde ele alınması gerekmektedir. Yumurtalıkta yer alan en önemli özellik ise hormonal etkilere hızlı tepki verebiliyor olmasıdır. Bu farklı hormonların etkisi ile yumurtalığın büyümesi ya da kistleşmesi görülebilmektedir.
Kistler Nasıl Ortaya Çıkar, Oluşum Süreci Nasıldır?
Vücutta yer alan hiç bir hücrenin daimiliği ve kalıcılığı söz konusu değildir. İnsan ve hayvanların hücreleri bir yandan doğmaya devam ederken bir yandan da ölmektedir. Buna hücre yenilenmesi denmektedir. Tüm hücreler boyutlarına ve çeşitlerine bağlı olarak farklı miktarlarda sıvı salgılamaktadır. Eğer söz konusu sıvıların salınımı beklenenden ya da olması gerekenden fazla olursa birikme kaçınılmaz olacaktır. Dokuların arasında biriken bu sıvılara ödem denmektedir. Ödemlerin en önemli özelliği vücudun pek çok bölgesinde kendilerini şişlikler ile ortaya koymalarıdır.
Söz konusu sıvı birikmesi etrafında oluşacak olan zar bir kesevik halini almasını sağlayacaktır. Bu sayede içeriye giren ve çıkan sıvının bağlantısı kesilecek, ve yeni yapı Lezyonun adını alacaktır. Yapı aynı zamanda kist formuna geçmiş olacaktır. Vücudun her bölgesinde her organında kist oluşma ihtimali vardır. Bu kistler beyin, akciğer, karaciğer ve yumurtalık gibi oldukça çeşitli alanlarad görülebilir. Yumurtalık kistlerinin dışında kalan bölgelerde oluşan kistler için kolay belirti verdikleri ve kendilerini hızlı belli ettiklerini söylemek mümkündür. Zira kistler diğer organlarda organın ana çalışma prensibini etkilediği için fonksiyon bozukluğu oluşturarak rahatsızlık verecek, bu rahatsızlıkta muayeneyi gerektirerek erken teşhis edilmesini sağlayacaktır.
Bu belirtilerin anlaşılması bazı zamanlarad gebe kalma isteğine kadar ortaya çıkmamaktadır.
Yumurtalık Kistlerinin Belirtileri Nelerdir?
En sık görülen yumurtalık kisti, iyi huylu olan selim türüdür. Fakat kötü huylu olan Maling kistlerinin var olduğu gerçeğini görmezden gelmek doğru olmayacaktır. Yumurtalıkların diğer organlarla kıyaslandığında belirti verme açısından çok daha fakir olması, pek çok kez oldukça büyük boyutlara ulaşmalarına karşın hiç bir sorun oluşturmamalarına neden olacaktır. Sadece rutin kontroller kistlerin ortaya çıkmasını sağlayabilir.
Yumurtalık Kistlerinin Tekrarlayan Belirtileri
Şikayetlerin anlaşılabilmesi için öncelikli olarak bireyin kendini ve vücudundaki değişimleri iyi takip etmesi gerekmektedir. Sadece takip ile yetinmenin mümkün olmadığı bu duruma ek olarak düzenli muayeneler tekrarlayan belirtilerin de yakalanmasında önemli rol oynayacaktır. En bilindik belirtilere baktığımızda ise;
- Adet düzensizlikleri
- Karın bölgesinde genel şişlik
- Karın ve kasık bölgesinde düzenli ağrı
- Sindrim sisteminde kabızlığı tetikleyen ağrılar
- İdra yapma şikayetleri ve idrar yolu iltihaplarına ek olarak idrar sürelerindeki düzensizlik
Over kist belirtileri arasında yer alan en önemli şikayetlerdir. Fakat bu durumların genel olarak önemsenmemesi kistin tespit edilme sürecini oldukça uzatmaktadır. Boyutları %70 seviyesine ulaşmamış kistlerin karın boşluğu içinde kendine uygun bir yer bulması nedeni ile şişlik yapması olası değildir. Fakat %70 seviyesinden sonra şişlik hissedilebilir olacaktır. Bu nokta da 10 cm’den daha büyük olan kistlerin artık hissedilebilir bir noktaya ulaştığını söylemek mümkündür.
Ağrının berabeirnde iltihap ve Endometriozis problemi de gelecektir. Çok nadir görülen durumlarda olsa over kistlerin patlaması ve kendi etraflarında dönmeleri görülmektedir. Bu iki koşulda şiddetli ağrının habercisidir. Patlama ve kanama ile oluşan vakalar için acil ameliyat gerekmektedir. Kistlerin mesaneye basınç uygulaması sonucu sık idrar yapma ihtiyacı ortaya çıkabilir. Buna ek olarak bağırsağa baskı yapan kist özellikle rektum bölgesine baskı yapmaya başladığında kabızlığı beraberinde getirmektedir.
Kistler ile genelleme yapmak son derece zordur. Bu nedenle her belirtinin aynı olduğunu düşünmek ve her belirtiyi aynı kist şüphesi ile incelemek doğru olmayacaktır. Kist hakkında en kesin sonuca sadece uzman hekimler ulaşabilmektedir. Bu nedenle yumurtalık bölgesinde kistten şüphe edildiği durumda rahim filmi ya da ultrasonografi yeterli olacaktır.
>Yumurtalık Kisti İyi Huylu mu Kötü Huylu mu?
Pelvik ultrasonografiler de eğer kist 5-6 cm’den daha küçük görünüyorsa, kistin iyi huylu olduğunu söylemek ve fonksiyonel kistlerin işareti olmadığını söylemek mümkündür. Fakat bu söylem kesinlik belirtmeyecektir. İyi huyluluk işaretlerine baktığımızda ise;
- Hastaların yaşı oldukça önemlidir. Menepoz sonrasındaki kistler kötü huyludur.
- Büyük ve düzensiz kistler kötü huyludur.
- Basit ve solid yapıda olan bir kist iyi huyludur.
- Komplike ve büyük bir yapıya sahip olan kist kötü huyludur.
- Etrafı ile yapışıklık gösteriyorsa kötü huyludur.
- Hassasiyet taşıyorsa da yine kötü huylu bir kisttir.
Ultrasonografi de yapılan incelemede söz konusu belirtilerin tespit edilmesi bir noktaya kadar mümkün olmaktadır. Fakat net bir sonuca ulaşmak için hem kistten parça alınması gerekebileceği gibi hem de bazı durumlarda hızlı bir şekilde kistin direkt kendisinin alınması gerekebilir.
Yumurtalık Kistlerinin Çeşitleri
Yumurtalık kistleri iki farklı çeşitte olabilmektedir. İnklüzyon kisti ve Follikül kisti olan bu iki çeşit farklı özelliklere ve hedef kitleye sahiptir.
İnklüzyon Kisti
Fonksiyonel olmayana basit bir yapıya sahip kisttir. Mikroskobik boyutta olan bu kistlerin bir belirtisi bulunmamaktadır. Ultrasonda da fark edilmeleri imkansızdır. Fakat küçük kistlerin uzun dönemde kötü huylu kistlere dönüşebilmesinin mümkün olduğunu ortaya koymuştur.
Follikül Kisti
Gençlerde sık rastlanan kistler arasında yer almaktadır. Bulgu verdikleri çok az vaka vardır. Bu nedenle belirti vermeyen kistler arasında yer almaktadırlar. Boyutları 2-3 santime kadar ulaşmaktadır.
Korpus Luteum Kisti
Yumurtlama sonrasında atılan dokunun birleşerek Korpus luteum kistini oluşturması mümkündür. 3-4 santim arasında kalan kist genel olarak zararsızdır. Genel olarak kendiliğinden yok olmaktadır.
Teka Lutein Kisti
Fazla hormon salgılanması sonucu ortaya çıkmaktadır. Kısırlık tedavisi gören hastalarda sıkça görülmektedir. Kist aynı anda iki yumurtada da görülebilmektedir. Tedavi edilmesi ve kistin alınması gerekmektedir. Zira gebeliği engelleyecek unsurlardan birine dönüşmesi mümkündür.
Gebelik Luteoması
20 Cm kadar ulaşabilen oldukça büyük bir kist yapısıdır. Gebelik esnasında ortaya çıkan söz konusu kist bebek için zarar oluşturmaz. Gebeliğin sonlanması ile ortadan kaybolacaktır. Eğer kist bebeğin hareket edeceği alanı daraltmışsa ve yaşamını etkiliyorsa müdahale edilmesi gerekebilir.