Öz Bakım Nedir? Nasıl Yapılır?

Öz bakım deyince aklınıza ne geliyor? Duş almak, diş fırçalamak, kişisel ve çevresel hijyenimize dikkat etmek mi? Sağlıklı beslenmek, spor yapmak, yeterli uyku uyumak mı? Ya da kendimizi iyi hissettiğimiz alanlar yaratmak ve rahatlamamızı sağlayacak kaynaklar bulmak mı? Aslında hepsi. Bazıları daha fiziksel odaklı öz bakım rutinleri iken bazıları daha psikolojik / ruhsal odaklı öz bakım rutinleridir. Ancak her türlüsünün kişiyi özünde iyi hissettirdiği bir gerçektir. Örneğin bazen sadece bir duş almak bile sadece fiziksel olarak değil ruhen de iyi hissettirir. Dolayısıyla fiziksel ve ruhsal öz bakım rutinleri birbirinden keskin bir şekilde ayırmaya gerek yoktur.

Neden öz bakıma ihtiyaç duyuyoruz? Öz bakım bir anlamda kendimize verdiğimiz değeri gösterir. Hani bir reklam sloganı vardı “ben buna değerim” diye, işte aynen öyle. Bunu kendimize belirli aralıklarla hatırlatmamızı sağlar, öz bakım. Bedenimizi, zihnimizi ve ruhumuzu dinlendirmek / dinginleştirmek; bizi daha sağlıklı bir birey haline getirir ve bu şekilde çevremizle daha sağlıklı ve keyifli ilişkiler kurabiliriz.

Öz bakım deyince aklınıza uzun süren / maliyetli ya da yapmak için belirli bir beceriye sahip olmamız gereken aktiviteler geliyorsa yanlıyorsunuz. Aslında herkesin kendine göre yaratabileceği küçük/ kısa süreli ve masrafsız öz bakım rutinleri vardır. Sadece kendinize “bana ne iyi gelir / bana ne iyi hissettirir / beni ne rahatlatır?” sorusunu sormanız yeterlidir.

Ya da “amaan günlük hayatın koşturmacası içinde bir de bunlara mı vakit ayıracağım” diyor olabilirsiniz. Bu serzenişte hem haklı hem de haksız olduğunuzu söyleyebilirim. Evet, bazen iş güç, ev işi, çoluk çocuk derken kendimize bakacak fırsatı bulamamak oldukça insani bir durum. Bir yandan da eğer biz kendimiz için bu fırsatları yaratmazsak bizim adımıza başkasının yaratması da imkansıza yakın. O nedenle öz bakımı, bütün iş güç bittikten sonra geriye kalan zamana sığdıracağımız bir şey olarak düşünmek yerine, rutinin bir parçası olarak görmek daha işlevsel. Örneğin herkesin günlük hayatı içinde aslında çok da işlevsel bir şekilde harcamadığı 15-20 dk sı vardır (sosyal medyada takılmak, telefona TV’ye boş boş bakmak gibi) bu zamanı bile bir öz bakım rutinine çevirmek (örneğin sıcak bir içecek alıp bugün kendimi iyi hissettiren şeyler nelerdi diye düşünmek) başlangıç için çok iyi bir adım olabilir. İlla bir meditasyon kampına yazılıp, günlerce kendimizi kapatmamız gerekmiyor.

Bazı genel ve birçok kişi tarafından hayatına uyarlanabilecek öz bakım aktivitelerini ise şöyle örneklendirebilirim.

• Fiziksel öz bakım: Duş almak, cilt bakımı yapmak, saçlarına farklı bir şekil vermek, yürüyüşe çıkmak, sağlıklı ve düzenli beslenmek, uyku düzenine dikkat etmek, evcil bir hayvan ile vakit geçirmek.

• Zihinsel ve ruhsal öz bakım: kendine dış dünya uyaranlarından uzak kısa vakitler ayırmak (örneğin 15 dakika cep telefonu, TV vb. olmadan vakit geçirmek), meditasyon, nefes egzersizi gibi uygulamaları öğrenmek, kendine şefkat göstermek, her gün 5-10 dakikanızı o gün içerisinde şükrettiğiniz durumlara / olaylara odaklanmaya ayırmak, birilerine ya da bir canlıya yardım etmek, günlük tutmak.