Özgül Öğrenme Bozukluğu

• Görsel ayırt etme, görsel eşleştirme, görsel gruplama ve görsel belleği geliştirmeye yönelik etkinlikler yapmak gerekir.

• Hafıza kartları ile eşleştirme oyunu oynanabilir. Çocuğun yaşına ve mevcut seviyesine göre kart sayısı belirlenir, kart sayısı zamanla arttırılabilir.

• Çocuğun yaşına uygun, hikâyesini bildiği resimli kitapların sayfaları koparılıp, çocuktan sayfaları hikâye sırasına göre dizmesi istenebilir.

• Bir yere giderken çocuktan nerelerden geçtiğimizi ve hangi yolu izlediğimizi takip etmesini isteriz, dönüşte sorular sorabilir ya da eve geldiğinde yapabildiği kadarıyla gezi güzergâhımızı haritalamasını isteyebiliriz.

• Tepsinin içine ya da masanın üstüne farklı nesneleri koyun, çocuğa “Hepsini dikkatlice incele, birazdan gözünü kapattırıp birini alacağım, hangisini aldığımı bilmeni isteyeceğim” deyin. Çocuğun ilgisini çekmek için karşılıklı oynanabilir. Çocuğa nesneleri biraz inceletip, sonrasında nesnelere bakmadan neler olduğunu söyletme şeklinde de uygulama yapılabilir.

• Rakamları birleştirerek resim oluşturma ve boyama çalışması yapılabilir.

• İki resim arasındaki farkları bulma etkinliği yapılabilir. İlk resmi incelemesi için süre verilir, sonra kart kapatılır. Eksik çizimlerin olduğu kart verilerek, eksik olanları bulma şeklinde de uygulanabilir.

• Nesnelerle uzak-yakın, küçük-büyük, kalın-ince kavramlarını geliştirmeye etkinlikler yapılabilir. Örneğin, en küçük olanı bulma (görsel ayırt etmeyi geliştirmek için) ve boyutuna göre gruplara ayırma (görsel sınıflandırmayı geliştirmek için) yapılabilir.

• Bir kâğıt üzerine birtakım geometrik şekiller çizerek çocuğa bir dakika süreyle bakması istenir. Ardından resim kapatılır ve çocuktan hatırladığı kadarıyla çizmesi istenir.

• Çocuğa bir dakika süresince bir resim gösterilir. Resim kapatılır, resimle ilgili sorular sorulur. ‘Kaç araba vardı?’, ‘Köpek ne renkti?’ gibi.

• Kâğıda basit geometrik şekil ya da resim siyah kalemle çizilir, sonrasında dikey ya da paralel çizgiler eklenebilir. Çocuktan ilk şeklin çizgilerini eliyle takip etmesi istenebilir ya da ilk şeklin çizgilerin üzerinden renkli kalemle geçmesi istenebilir. Zamanla etkinlik sonradan çizilen çizgilerin sayısı arttırılarak zorlaştırılabilir.

İŞİTSEL ALGILAMA BECERİLERİNİ GELİŞTİRME YOLLARI

• İşitsel ayırt etme, ses kaynağı bulma, işitsel sıralama ve işitsel bellek ile ilgili etkinlikler yapılması gerekir.

• Ses çıkaran oyuncak ya da evdeki eşyaların sesi çocuğa dinletilir, gözlerini kapattırıp sesin neye ait olduğunu söylemesi istenir. Bilgisayara farklı sesler (hayvan sesleri, ev aletlerinin sesleri, doğadaki sesler) kaydedilip, çocuğa dinletme şeklinde de yapılabilir.

• Kavanozun içine ses çıkaran kuruyemiş, bakliyat, taş koyarak sallayıp sesi tahmin etmesi istenebilir. Bu etkinlik için kavanoz sayısını arttırıp farklı sesi bulma (2 kavanoz nohut, 1 kavanoz taş), sesleri eşleştirme (2 kavanoz nohut, 2 kavanoz taş) çalışmaları yapılabilir, zamanla zorlaştırılabilir.

• Davula ya da bir eşyaya vurarak ritim oluşturma, çocuktan ritme göre yürüme görevi verilebilir. Basit ritim oluşturup çocuğa dinletilir, ritimde değişiklik yapılıp değişikliği fark edip söylemesi istenebilir. (3 vurma-ara-2 vurma-ara- 1 vurma-bitirme, sonrasında 3 vurma-ara-1 vurma-ara-1 vurma-bitirme şeklinde değiştirme gibi)

• Çocuğun gözleri kapatılır, Ses çıkaran kurmalı bir oyuncak ya da top yuvarlanarak çocuktan nereye gittiğini tahmin etmesini ve bulması istenebilir.

• Çocuğa odanın farklı yerlerden seslenerek, gözü kapalı iken sesin geldiği yöne bakması ya da sizi bulması istenebilir. Zamanla tüm evi kapsayacak şeklinde oyun zorlaştırılabilir.

• Gözlerini kapamasını isteyip, hatırlatma oyunları oynanabilir. ( El çırparak "ellerimi kaç defa çırptım" diye sorabilirsiniz.)

• Çocuğun gözleri kapılıyken yüksekten bir kabın içine ses çıkaran eşya ya da nesneler atılır, çocuktan sesi dinleyerek kaç tane attığınız sorulabilir. Zorlaştırmak için atış sıklığı arttırılabilir, 2 farklı ses çıkaran eşya atılıp ayırt edip sayması istenebilir.

• Basit ritimler oluşturup, çocuğun tekrarlaması istenebilir.

• Çocuklara hikâye okunur, hikâye bitiminde sorular sorulabilir. (Çocuğun yaşı kaçtı? Arabanın rengi neydi? vb. )
  
  OKUMA BOZUKLUĞUNA YÖNELİK ÖNERİLER:

• Çocuğun ilgisini çekebilecek bir okuma alanı ve kitaplık yapılabilir.

• Kitap alımı ve seçimi yaş ve gelişimine uygun olarak çocukla beraber alınabilir.

• Çocuğun yaş ve gelişimine uygun ilgisini çekebilecek çizgi roman ve karikatür dergileri okutulabilir.

• Bir yetişkin tarafından önce sesli okuma yapılıp daha sonradan çocuğun bunu takip etmesi ya da sesli okuması istenebilir.

• Okuma bilmiyorsa kelimelerin seslerine ayırarak ses çalışması yapılabilir. ( kedi, k-e-d-i )

• Kelimelerle ilgili ses çalışması yapılabilir.( KAZ sözcüğünün seslerini çıkarması istenebilir.)

• Fıkra tekerleme bilmece gibi daha kısa ve eğlenceli okumalara yer verilebilir.

• Yanlış okuduğu kelimeyi gösterin, hece ve sese ayırmasını isteyin. Okuyamazsa siz söyleyin.Yanlış okuduğu kelime üzerinde durmayın, sıkılmasına ve motivasyonunun düşmesine sebep olabilir, cesaretlendirerek devam edin.

• Okunacak kitabın veya yazının seçimini çocuğun yapmasına fırsat verin.

• Okuma saatleri oluşturun ve kitapla zaman geçirmesine imkân sağlayın.

• Her zaman okuma yapılmayabilir. Resimlerden kendi hikâyesini oluşturmasına veya kendi çizimleriyle hikâyesini oluşturmasına olanak sağlanmalı ve söyledikleri not edilmelidir.
  
  İsim oyunu
  Çocuğun harflerle düşünmesine yardımcı olmak için isim oyunu oynayabilirsiniz. A harfi ile başlayan bir meyve olsan ne olurdun? B harfi ile başlayan bir eşya bul?
  
  Tekerleme
  Eller şap şap,
  Ayaklar rap rap,
  Saçlar lüleli,
  Etekler pilili,
  Doktor sana ne dedi?
  Beş yumurta ye dedi.
  Yemedim, içmedim.
  Ah karnım, vah karnım!
  Hastayım doktorcum.
  Tekerleme 2
  Teker teker tekerleme
  Sakın fazla şeker yeme
  Bol bol su içersen
  Sağlıklı büyürsün sen
  Renkleri Eşleştirme
  Farklı renklerde boncuk, mandal, ataçlar yine farklı renklerdeki iplere eşleştirerek dizdirilebilir, tutturulabilir.
  Say Bak
  Yön kavramı ve sayıları akılda tutabilmek için kullanılabilir.
  Sağ elimde beş parmak (Sağ el gösterilir.)
  Sol elimde beş parmak (Sol el gösterilir.)
  Hepsi eder on parmak sen de istersen (İki el birlikte gösterilir.)
  Say bak, say bak, say bak 1.2.3.4.5.6.7.8.9.10 (Tüm parmaklar sayılır.)
  
  Tekrarlı Okuma:
  Bir yazı ya da kitabı akıcılık kazanılıncaya kadar tekrar tekrar okunabilir. Çocuğa uygun zorlukta olan, çocuğun zorlandığı ve sık kullanması gereken kelimeleri içeren metinleri tekrar okumak çocuğun okuması hızlandırır, özgüvenini ve okumaya ilgisi arttırır.
  Eşli (İkili) Okuma: Çocukla birlikte sesli olarak okuma yapılır. Çocuğa göre hız ayarlanır, çocuğa okuma sonrası olumlu geri bildirim verilir.
  Eko okuma: Yetişkin bir cümleyi okur, aynı cümleyi arkasından çocuk okur.
  Ahenkli okuma: Yetişkin ve öğrenci aynı anda okur ve ara sıra yetişkin duraklar, sıradaki kelimeyi öğrencinin okumasını ister.
  Kayıt Tekniği: Kitap okumasını kaydetmek, aile üyeleri ile paylaşmak hem okumanın gelişimi hem motivasyon açısından iyi olacaktır.
  Kelime Analizi Tekniği: Çocuğun okumakta zorlandığı kelimeleri tespit ederek, birlikte harflere ve hecelere ayırma, sesli ve sessizleri belirtme, sonrasında hızlı okumaya çalışılır. Her gün 2-3 kelime için bu uygulama yapılabilir.
  Kelime Genişletme ve Cümle Genişletme Tekniği:
  Bir kelime belirleyip, hece ekleyerek kelime üretilebilir. (göz, gözlük, gözlükçü vb.)
  Kelimeye, ek kelimeler ekleyerek cümle yapılabilir. (1-Güneş, 2-Güneş doğdu. 3-Bugün güneş doğdu. 4-Bugün sabah güneş doğdu vb.)
  Kelimelerin başlangıç ya da bitiş seslerini sorabilir, bu şekilde çocuğun ses farkındalığını arttırabilir ve hızlı okumaya katkı sağlayabilirsiniz.
  Tek Kelime
  Okuma sırasında sık tekrar eden bir kelime seçilip, siz okurken çocuğun takip etmesini ve o kelime karşısına çıkınca onun okumasını isteyebilirsiniz.
  Hata bulma: Okuma yaparken çocuğun takip etmesini ister, bilinçli olarak hece ve kelimeleri yanlış okuma, satır atlama ya da tekrarı şeklinde hatalar yapıp çocuğun hataları yakalamasını isteriz.
   

  YAZMA BOZUKLUĞU

• Öğretmeni iletişim kurularak yazılı ödev miktarı mümkün olduğunca azaltılmamaya çalışılmalı, çocuğun yazmada yaşadığı güçlük azaldıkça yazılı ödev miktarı kademeli olarak arttırılabilir.

• Çocuk için kâğıda yazmak cazip değilse, bilgisayarda, havada, tahtada, kumda, kartonda, ayna karşısında, gözü kapalı, ters eliyle, parmak boyası kullanılarak, harfleri süsleyerek yazma çalışmaları yaptırarak çocuğun yazmaya ilgisi arttırılabilir.

• İlk dönemlerde kelimeyi görerek yazmasına izin verip, sonrasında sesleri ayırt ederek yazması istenebilir.

• Yazılacak kelimeler kolaydan zora doğru olmalıdır. Özellikle yazmakta zorlandığı harflerin aynı kelimede birlikte olmamasına dikkat edilebilir. (örneğin b-d-p karıştıran bir çocuk için perde, beden yazmada zorlanabilir)

• Yetişkin tarafından yazı silik şekilde yazılıp, çocuktan yazının üzerinden geçmesi istenebilir.
  Defterine çizgileri net olarak belli olmayacak şekilde bir yetişkin tarafından kelimeler yazıldıktan sonra çocuktan üzerinden geçmesi beklenebilir.( Noktaları birleştirme etkinlikleri de aynı amaç için kullanılabilir.)

• Yazmakta zorlandığı ya da karıştırdığı kelimeleri (b-d-p gibi) tespit edilip, bu harfin küçük ve büyük yazılımı çocuğun sık görebileceği bir noktaya yapıştırılır. Harfin etrafına o harfle başlayan resim ve kelimeler yapıştırılabilir.

• Güçlük yaşanan harfler çocuğun günlük yaşamda sık gördüğü nesnelere benzetilerek yazılabilir. (Örneğin, B-gözlük, E-tarak, S-yılan, U- bardak, O-top )

• Bir parça yazdırılır, çalışma sonunda kaç tane hata olduğu not edilir. Hatalar yazının üzerinde düzeltilir, çocuğu zorlamamak için silme ve tekrar yazma yaptırılmaz. Hata sayısı azaldıkça da çocukla bu başarı paylaşılır, teşvik edilir.

   

  MATEMATİK BOZUKLUĞU

• Evde geometrik şekillere benzeyen araç gereçleri bulma oyunu oynanabilir.

• Merdiven veya basamaklarla toplama çıkarma işlemi yapılabilir.

• Mutfakta ölçeklerle miktar kavramı kazandırılabilir.

• Market alışverişi için not alma ve sonrasında kasada hesap yaptırılabilir.

• Soyut matematiksel kavramları anlamakta güçlük yaşadıkları için, basit matematik işlemlerini bile somutlaştırılabilir.

• Matematik işlemleri kolaylaştırılabilir. 6X7 işlemi 3x7x2 şeklinde dönüştürmesi öğretilebilir.

• Say Bak Oyunu: Sağ elimde beş parmak (Sağ el gösterilir.) Sol elimde beş parmak (Sol el gösterilir.) Hepsi eder on parmak sen de istersen (İki el birlikte gösterilir.) Say bak, say bak, say bak 1.2.3.4.5.6.7.8.9.10 (Tüm parmaklar sayılır)

• Çarpım tablosu şarkı sözleri ya da tekerleme haline getirilerek öğrenme kolaylaştırılabilir.

• Herhangi bir sayı yazıp öncesinde ve sonrasında olan sayıları yazması istenebilir. 2’şer 3’er vb. saymayı öğrenme içinde aynı yöntem uygulanabilir.