Özgüven Eksikliğinden Nasıl Kurtulurum?
Yazar Gökhan Bingöl • Psikolog • 5 Ocak 2022 • Yorumlar:
Özgüven eksikliği kader değildir, çok kolay bir şekilde giderilebilir. En kolay giderilme yolu, yapamayacağımıza inandığımız sorumlulukların altına girmektir. Başka bir deyişle “Asla yapamam” dediğimiz ne varsa tam olarak onu yapmaya gayret etmektir. Bu, yalnızca çok basit bir karar anı, değişmeye yönelik kararlılık ve irade gerektirir.
Kişi, kendisine zor görünen işlerin altından kalkabildiğini gördükçe benliğine duyduğu saygı artar, kendini daha güçlü hisseder ve kendisine olan güvenini yeniden kazanır. Kendi koyduğu sorumluluğu yerine getiren kişi, olayı sonuçlandırdığı için başarı duygusuna ulaşacaktır. Başardığına inanan bir insanın, hayattaki motivasyonu artar. Başarabildiğini gördükçe , öz güven eksikliği yerini yavaş yavaş kendinden daha emin, daha kolayca inisiyatif alan ve kendini daha güçlü bir şekilde gösterip ifade edebilen bireylere bırakır.
Öz güven, kişinin kendisine yönelik olumlu duygular geliştirerek kendini iyi ve yetkin hissetmesidir. Kişi, bu durumda çevresindekilerle daha barışık olur, yeni işlere ve projelere atılmaktan çekinmez. Cesaret ya da yüreklilikten farklıdır. Öz güven sahibi insan, iyi ve kötü yönlerinin farkındadır ancak iyi yönlerini cesurca öne çıkarmaktan ya da kötü yönlerini geliştirmeye çalışmaktan çekinmez. Kendini olduğu gibi görür, güçlü ve zayıf yönlerini kabul eder.
Öz Güven Eksikliğinden Kurtulmak İçin
1- İlk önce kendinize merhamet gösterin: Kendinizi eleştirmekten, şikayetçi olmaktan, mükemmel olma isteğinizden vazgeçin.
2- Olumsuz iç konuşmanızı keşfedin ve daha olumlu düşüncelerle değiştirin: Örneğin: ‘Zaman zaman bir şeyleri başaramazsam bile değerli bir insanım’ veya ‘Başkalarından takdir almasam bile değerliyim’ düşüncesini artırın.
3- Olumlu yanlarınızı keşfedin: Hayatta başardığınız şeylerin listesini yapın.
4- Görünüşünüze giyiminize dikkat edin: Dik oturun.
5- Hobiler edinin: Sevdiğiniz ilgi duyduğunuz mutlaka bir şeyler vardır.
6- Sizin için önemli olan hedefler belirleyin: Amaçlarınıza ulaşmak için süreci küçük adımlara bölerek başlayın.
7- Kendinize iyi bir arkadaş olun: En yakın arkadaşınıza ve sevdiklerinize gösterdiğiniz anlayışı, saygıyı ve merhameti kendinize de gösterin. Unutmayın: Ait olduğunuz en değerli hazineniz kendinize duyduğunuz saygıdır.
Öz Güven Arttırma Yolları
Öz güven arttırma yolları konusunda çocukların küçük yaşlardan itibaren birey olarak saygı gömesi önem taşıyor. “Yapamazsın” yerine yapabilme yollarının öğretilmesi ve her zaman sevgi diliyle yaklaşılması gerekiyor. Ayrıca başaramadığında da değerinden hiçbir şey kaybetmediğinin, her zaman sevilecek biri olduğunun hissettirilmesi, çocuklarda iyileştirici bir rol oynuyor. Hatta başarısızlıkların gerçek adının “deneyim” olduğunun çocuklara erken yaşlarda aşılanması sağlıklı bir düşüncesi yapısı oluşturmalarında etkili oluyor. Peki, yetişkinler için öz güven arttırma yöntemleri nelerdir?
Yetişkin bireylerin öz güven kazanmak için güvensizliğin nedenini bulmaları gerekiyor.
Sonraki adımda ise başarısız olunan konuların listelenmesi gerekiyor. İşinde yeterince iyi olmayan biri güven sorunları yaşayabiliyor. Bu nedenle mesleğinde kendinde eksik bulduğu yanları tamamlaması önerilebiliyor.
İnsanlarla iyi iletişim kuramayan ve diyaloglar karşısında tutukluk yaşayan bireyler kendine güven sorunu yaşıyor. Bu kişiler önemli yanları olmadığını ve insanların onları sevmeyeceğini sanıyor. Oysa insanların sizi sevmesi için özel bir tavır sergilemeniz gerekmiyor. Etrafınızda hiçbir şey yapmadan çok sevilen insanları görmüşsünüzdür. Bu kişilerin temel özelliği kendilerini sevmeleri ve kendilerinden memnun olmalarıdır. Daha öz güvenli bir tavır için herhangi bir diyalog sırasında rahat tavırlar sergileyip konuşmak istemediğinizde veya bir şeyler anlatmak istediğinizde kendinizi dinlemeyi deneyebilirsiniz.
Herkesin çok iyi yaptığı en az bir hobisi vardır. İçinizdeki cevheri keşfedip onunla ilgili her detayı öğrenerek öz güvenli biri olmanın yolları konusunda ciddi bir adım atmış sayılırsınız.
Hayvan sahiplenebilir veya dışarıda kalan canlılara, hayvanlara yardım etmeyi görev edinebilirsiniz. İhtiyaçlı insanlara nasıl olduklarını sorabilir, onlar için yapabileceklerinizi düşünebilirsiniz. Sahip olduğunuz çok şeyi paylaşabilirsiniz: maddi imkanlarınızı, yemeğinizi, gülümsemenizi… Başkalarına yardım ettikçe daha çok pozitif enerji aldığınızı fark edebilirsiniz. Enerjiniz arttıkça mutluluğunuzun ve bununla birlikte öz güveninizin de arttığını görebilirsiniz. Küçükken ya da yetişkin olarak çevreniz size değersizlik duygusunu aşılamış olabilir. Size ihtiyacı olanlara değer vererek bu sorununuzu aşmayı başarabilirsiniz.
Çiçek, ağaç ve sebze dikmek de iyi bir yöntemdir. Toprakla temas etmek negatif enerjinizi atmanıza yardımcı olurken kendi elinizle diktiğiniz fidanların büyüyüp boy vermesi, meyveye durması ve insanların onlardan faydalanması tahmin edemeyeceğiniz kadar büyük mutluluklar yaşatabilir. Coşkunun, öz güveninize artı olarak döndüğünü gözlemleyebilirsiniz
Yazmayı deneyebilirsiniz. Öz güven geliştirme yolları arasında yazmanın önemli bir yeri vardır. Günlük yazmak veya haftalık olarak tamamladığınız işleri listelemek hafızanızı tazeleyerek başarma inancını aşılamada yardımcı olabilir. “Söz uçar, yazı kalır.” cümlesinden hareketle yazmanın olumlu etkilerinden faydalanabilirsiniz.
Öğretmenin olumlu etkisinden faydalanabilirsiniz. Çok iyi bildiğiniz ve öğrendiğiniz bir konuyu başka insanlara aktarabilirsiniz. İyi bildiğiniz bir konuyu aktarırken öz güven sorunu yaşamazsınız. Tüm hücrelerinizle, tüm enerjinizle konuşur ve beden dilinizi yerinde kullanırsınız. Çünkü kalbiniz ve zihniniz aynı anda oradadır. İçten olursunuz. Yeterince iyi olmadığınız işlerde ise zihniniz orada olsa bile kalbiniz orada değildir. Bu nedenle hislerinizi karşı tarafa geçiremezsiniz.
Spor yapmak bedeninizin ve zihninizin sağlıklı çalışmasında en etkili araçlardan biridir. Bu sebeple öz güven kazanma konusunda uzmanların öneri listesinde her zaman yerini alıyor.
Öz Güven Eksikliğine Karşı Kendin Olmak
Öz güven eksikliği, kişinin omuzlarında kocaman bir yük gibidir. Bu yükten kurtulmak için iç dünyanıza yönelmeyi deneyebilirsiniz. Mevcut değersizlik duygularıyla boğuşurken buna bir de olmadığınız biri gibi davranma konusu eklenince bu yükün altından çıkmanız zorlaşabilir. İç sesinize kulak vermeyi öğrenmelisiniz. İşte bu noktadan itibaren yukarıdaki öz güven geliştirme metotları devreye girecektir. Ciddi ve travmatik durumlar için bir uzmana görünmeyi ihmal etmemelisiniz.
Öz güven eksikliği, stres ve depresyonun artması gibi durumlara neden olur. Öz güven eksikliğiyle baş etmek, tüm istenmeyen rahatsızlıkların korunmasına yardımcı olabilir. Antidepresan gibi ilaçlar kullanmak bu sorunu çözmeyecektir. Önemli olan, kişinin değişmeye yönelik bir irade ortaya koyması ve kendi yeteneklerinin ve gücünün farkına varmasıdır. Bunun için yapılacak en güzel şey, kendine hedefler belirleyip onları yerine getirmeye çalışmaktır. Kişi kendine her seferinde gerçekleştirmesi daha zor bir hedef belirleyip, adım adım, yavaş yavaş ilerlemelidir. Böylelikle, başarabildiğini gördükçe öz güveni artacaktır.
Eğer birinde öz güven eksikliği benzeri bir durum sezdiyseniz, bunun ilerlemesine izin vermeden gereken önlemleri almalısınız. Özellikle çocukken önlem almak çok önemli. Öz güven eksikliği için psikolojik destek alınması bu sorunu yaşayan insanlar için çok önemli. Bu sorun anlatıldıktan sonra ilk olarak daha sosyal bir hayata girilmesi ve diğer insanlarla bağlar kurulması oldukça önemlidir.
Çocuğunuzun ya da arkadaşınızın, eşinizin öz güvenini artırmak için ilk olarak yapılması gereken husus, pozitif bir yaklaşım ve pozitif hedeflere yönlendirme şeklindedir. Kaybetme korkusundan uzak kalmak adına negatif hedefleri düşünce dünyasından çıkarmak gerekiyor. Her şeyden önce “sana güveniyorum” izlenimini vermek önemlidir. İşte bu anlayışı işe koşabilmek için de;
Yaşam içinde kötüleri geri plana atıp iyilere odaklanma,
Kendinin olumlu yönlerini ortaya çıkarma,
Yaşanan olumsuz deneyimlerden ders çıkarıp gerekiyorsa bu dersleri bir deftere not etme,
Gerçekçi, gerçekleşebilir, olabilir hedefler edinme,
Öğrenmeye, gelişmeye açık olma,
Yeni girişimler, deneyimler için cesaret gösterme,
Bir işe yarayan, sonucunda birilerinin mutlu olacağı, gözle görülür sonuçları olan işlere yönelme,
Farklı olanı, değişik olanı da anlamaya, kabul etmeye çalışma,
Karmaşık, yorucu işler, olaylar yerine, daha basit olanlara yönelme,
İyi ya da kötü her eylemin sonucunu kabullenebilme, eylemlerin sorumluluğunu alabilme önem taşır.
Öz Güven Kazanmak için Neler Yapılabilir ?
Gerçekçi olan ve beklentilerinizi karşılayan hedefler belirleyin. Makul seviyede hedefler belirleyin ki, böylece başardığınız şeyler, başta ulaşmayı düşündüğünüz hedeflere yakın olsun. Bu durum, öz güveninizi ve kendinizle ilgili memnuniyetinizi destekler. Psikolojinin öncülerinden William James şöyle der: “ Kendinden memnun olmak = Ne başardığımız / Başarmayı hedeflediğimiz şey”
Bir şey başardığınızda kendinizle gurur duyun ve kendinizi ödüllendirin.
Kötü veya üzücü bir şey olduğunda, olumsuz düşüncelerinizin farkına varın. Tamamen duygularınızla hareket etmek yerine, içinde bulunduğunuz durum hakkında mantıklı olarak düşünün.
Zayıf taraflarınız yerine, güçlü taraflarınıza ağırlık verin. Belirli konularda, diğerlerine göre daha becerikli ve iddialı olduğunuzun ve hayatınızın her alanında mükemmel olmanın imkansız bir şey olduğunun farkına varın.
Yaptığınız ve başardığınız şeyleri sadece şansa bağlamayın. Bunun yerine, kişisel başarılarınız için kendinizle de gurur duyun.
Fikirlerinizi savunun. Diğer bir ifadeyle, başkalarının haklarını ihlal etmeden, kendi duygularınızı, düşüncelerinizi, inançlarınızı, ihtiyaçlarınızı, dürüst ve net bir şekilde ifade etmeyi öğrenin.
Haklarınıza sahip çıkmayı öğrenin ve sizin için makul olmayan isteklere “hayır” deyin. Fikirlerinizi açık ifade edebilme konusunda alacağınız bir eğitim, öz güveninizin gelişmesinde size çok yardımcı olabilir.
Yaşamınızda önemli olduğuna inandığınız sorunların bir listesini çıkartın. Daha sonra bunları iyileştirmenin veya değiştirmenin yollarını yazın. Bütün sorunlarınız tabii ki kolay ve hızlı bir şekilde çözülemez ama hemen harekete geçebileceğiniz bazı alanlar da olacaktır.
Öz Güveni İyileştirmek için Hatırlanması Gerekenler
Kötü şeyler yerine iyi şeylere ağırlık verin.
Kendiniz hakkında olumlu düşünün.
Kendinizle barışık olun.
Deneyimlerinizden ders çıkartın.
Güçlü ve zayıf yönlerinizi kabul edin.
Gerçekçi hedefler belirleyin.
Başarısızlık, ne kadar normal! Başaramama korkunuzu unutun.
Cesaretli olun.
Kendinizi başkaları ile kıyaslamayın.
Öğrenmeye devam edin.
Reddedilmeyi normalleştirin, reddedilmek korkulacak bir şey değil.
İşe yarar şeyler yapın.
Yapıcı eleştirileri kabul etmeye uğraşın, alıngan olmayın.
Basitliğe önem verin.
Kendinize zaman tanıyın. Bu, hemen çözülecek bir problem değil. Vazgeçmeyin!
Bol bol egzersiz yapın
Değişimi hoş karşılayın.
Kendinize gerçekçi, ulaşabileceğiniz bir hedef koyun.
Öz Güven Eksikliği Nasıl Aşılır?
Olumlu yanlarınızı keşfedin.
Hayatta elde ettiğiniz başarılarınızın listesini hazırlayın.
Hayatta sizin için önemli olan şeyleri belirleyin.
Hayatta sizin için önemli olan hedefleri belirleyin.
Hedeflerinize ulaşmak için aşamalara bölün.
Görünüşünüze ve giyiminize özen gösterin.
Hobiler edinin.
Dik bir oturuşunuz olsun.
Mükemmel olmaktan vazgeçin.
Sosyal ortamlara girip yeni arkadaşlar edinin.
Şikayetçi olmaktan vazgeçin.
Kendinizi eleştirmekten vazgeçin.
Sizi destekleyen kişilerle daha çok vakit geçirin.
Size yönelik olumlu geri bildirimleri kabul edin.
Öz Güven Eksikliği Tedavisi Nasıl Olur?
Benlik saygısı bireyin kişilik yapısıyla doğrudan ilişki bir özellik olduğu için geliştirilmesi için uzman bir müdahale gerekmektedir. Gerçek anlamda öz güven eksikliğinizi gidermek istiyorsanız. Uzman bir psikologdan destek almanız gerekmektedir. Öz güven eksikliğini gidermek ya da öz güveninizi arttırmak için uygulanan bir çok farklı psikoterapi yöntemi bulunmaktadır. Bunlar arasında en öne çıkan iki terapi yaklaşımı bilişsel davranışçı psikoterapi ve dinamik yönelimli psikoterapidir.
Öz güven eksikliği olan bireyler bu durumu kendi kendine çözemiyorsa böyle bireylerin mutlaka bir psikoloğa başvurmaları gerekmektedir. Bunun için psikolojik destek alınmalıdır. Psikolog sayesinde belirli bir zaman içinde öz güven eksikliği tedavi edilebilir. Bu durumda ilk olarak kişinin diğer kişilerle iletişim sağlaması gerekmektedir.
İletişim genel olarak insan hayatında büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle bireyin iletişim sorunu çözülmelidir. Olumsuz düşünceler, kişinin sorun yaşamasına neden olur. Bu nedenle bireyin olumsuz düşünceleri kafasından çıkarması sağlanmaktadır. Dış görünüme önem vermesi sağlanmalıdır. Bu durum öz güven eksikliğini azaltmaktadır. Bireylerin kendilerini olumsuz şekilde eleştirmesi engellenmelidir. Bu olumsuz düşünce bitirilmelidir. Öz güven eksikliği tedavisinde genel olarak terapiler uygulanmaktadır. Bu terapiler sonucunda ise kişilerin öz güven eksikliği tümüyle ortadan kalkmaktadır.
Öz güven eksikliğini gidermenin en etkili yolunun psikolojik destek ve psikoterapi olduğunu kabul etmek gerekir. Öz güveninizi artırmak için uygulanan birçok farklı psikoterapi yöntemi bulunmaktadır. Örneğin: bilişsel davranışçı psikoterapi... Kişinin bu gününü etkileyen algılarının geçmişte nasıl oluştuğunu araştırdıktan sonra kişinin kendini, diğer insanları ve dünyayı algılayış şekli yeniden inceleyerek kişinin olaylara daha akla uygun ölçülü bakması hedeflenir. Benlik kavramı yeniden yapılandırılır.
Bilişsel davranışçı psikoterapide kişinin dünyayı, kendini ve diğer insanları algılayış şekli yeniden ele alınarak kişinin olaylara daha rasyonel bakması hedeflenir. Bu sürecin ardından kişinin bu gününü etkileyen algılarının geçmişte nasıl oluştuğu ele alınarak geçmiş yaşam olaylarına müdahale edilmesi yoluyla benlik kavramı yeniden yapılandırılır. Dinamik psikoterapi yönteminde ise kişinin geçmişten bugüne yansıyan deneyimleri, tekrar eden davranış ve olay döngüleri yeniden ele alınarak düzenlenir.
Bunun yanı sıra yaşam koçluğu, hipnoz, nlp gibi bilimsel temeli olmayan yöntemlerle öz güveninizi geliştirebileceğinizi ya da daha yüksek öz güvenli biri olabileceğinizi söyleyen kişilerden uzak durmanızın önemli olduğunu belirtmekte fayda var.
Öz Güven Problemi Yaşayan Kişileri Motive Edecek Bir Kaç Cümle
“Kendimi her yönden yeterli hissediyorum, ben güçlüyüm!”
“Yeteneklerime odaklanıyorum”
“Gittiğim her yerde rahatım ve kendimden oldukça eminim.”
“Diğerlerinin onayına ihtiyacım yok. Ben bir bireyim!”
“Dik yürüyorum ve kendinden emin, güçlü adımlar atıyorum.”
“Kendimi seviyorum, kendimi olduğum gibi kabul ediyorum.