Pandemi Döneminde Dikkat Çeken Besin: Zencefil

Zencefil, Latince adı Zingiber Officinale olarak bilinen ve zencefilgiller (Zingiberaceae) familyasında bulunan bir bitkidir. Uzun yıllardır şifalı bitki olarak kullanılan ve çeşitli iyileştirici faydaları olduğuna inanılan zencefil, yemeklere verdiği keskin tat dolayısıyla mutfaklarda baharat olarak sıklıkla kullanılır. Covid-19 pandemisinde bağışıklık sistemini güçlendirmesi ve antioksidan özelliğiyle immün sisteme (bağışıklık sistemi) destek olur ve antienflamatuar etkisiyle immün sistemin yol açtığı inflamasyonu azaltabilir. O halde haydi gelin onu yakından tanıyalım ve sağlık üzerine etkilerini öğrenelim!

ZENCEFİL ve SAĞLIĞA ETKİLERİ

Zencefil tıpta uzun yıllardır kullanılan çiçekli bir bitkidir. Sağlığın geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesinde önemli bir rol oynar. Zencefil ve bileşenleri antioksidan aktivite gösterir, serbest radikallerin ve oksidatif stresin neden olduğu makro moleküllerin zarar görmesini engeller. Bu konuda yapılan bir çalışmada, önemli bir bulgu olarak % 10 etanolik zencefil ekstraktının patojenlere karşı antimikrobiyal potansiyele sahip olduğu bulunmuştur. Zencefilin yüksek antioksidan aktivitesinin bilişsel işlev üzerindeki etkisini inceleyen çalışmalara göre, zencefilin yaşlanmayı geciktirebileceği ve dejeneratif hastalıklarda olumlu etki gösterebileceği düşünülmektedir.

Zencefil uzun zamandır antiemetik bir ajan olarak kabul edilmektedir. Gebelik kaynaklı mide bulantısı ve kusma için etkinliğini inceleyen çalışmaların sonuçlarına göre, zencefilin kusma sıklığını ve bulantı yoğunluğunu azalttığı sonucuna varılmıştır. Aynı zamanda Zzencefil, Asya'nın bazı bölgelerinde galaktogog (anne sütünü artırıcı) olarak kullanılmaktadır.

Kadın sağlığına dair yapılan araştırmalara göre zencefil, PMS semptomlarını azaltmada etkili olabilir. Bu konuda yapılan bir çalışma, zencefilin (adet döneminin başlangıcından itibaren 3 gün boyunca günde 4 kez 250 mg alınırsa) adet ağrısının azaltılmasında Non-streoidal Anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ) kadar etkili olduğunu göstermiştir.

Zencefilin az sayıda olumsuz yan etkisi vardır ve FDA'nın “güvenli” listesinde yer almaktadır. Zencefilin olumsuz reaksiyon profilinin iyi huylu olduğu ve toksisitesinin genellikle ihmal edilebilir olduğu düşünülmektedir. Zencefilin güvenilir kullanım dozuyla ilgili daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak genel kullanımda 1-4 g kullanımın sorun oluşturmayacağı düşünülmektedir.

Kullanımı için kesin olarak belirtilmiş bir yan etki bulunmamakla birlikte zencefil ile ilgili yapılan klinik çalışmalar, bazı rahatsızlıklara sebep olabileceğini göstermektedir. Mide ekşimesi zencefil kullanımı sonrası sıklıkla görülmektedir. Ayrıca zencefilin gastrointestinal sistem üzerindeki diğer olumsuz etkileri arasında, yüksek dozlarda zencefil alımı sonrası (6 g) gastrik epitel hücrelerinin pul pul dökülmesi ve gastrointestinal sistemi tahriş edici olarak hareket etme potansiyelinin olması yer almaktadır.

Literatürde zencefilin kanama riskini artırma ve antikoagülan ilaçlarla etkileşime girme potansiyeli ile ilgili uyarılar yer almaktadır. Zencefilin kanama süresini artırabileceğine dair düşünceler, zencefilin tromboksan sentezini ve trombosit agregasyonunu inhibe ettiğini gösteren çalışmalara dayanmaktadır. Ancak bu konu ile ilgili daha ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.