Paratiroid Nakli Nedir?

Paratiroid nakli, bir organ nakli işlemidir, ancak paratiroit bezlerinin boyutları küçük olduğu için, nakil işlemi kendine özgü bazı farklılıklar içerir. Paratiroid naklinde iki temel teknik vardır:

1. Dokunun anatomik yapısı bozulmadan orijinal hali ile nakledilir. Buna doku tipi nakil denir.

2. Doku uygun bir yöntemle parçalayıp hücrelerine kadar ayrıştırılır ve özel bir sıvı içine konularak nakledilir. Buna da hücre tipi nakil denir.

Kimlere Paratiroid Nakli Yapılır?

Paratiroid nakli sadece “kalıcı hipoparatiroidi” tanısı olan kişilere yapılır. Kalıcı hipoparatiroidi, en az altı ay süreyle kandaki parathormon (PTH) ile kalsiyum düzeyleri düşük olup buna bağlı olarak şikayetler (kaslarda kasılma, hareket edememe, titreme, halsizlik, bitkinlik, vs) ortaya çıkması durumudur.

Tiroid (Guatr) Ameliyatı ve Paratiroid Nakli Arasında Nasıl Bir İlişki Var?

Tiroid (guatr) ameliyatı dünyada ve Türkiye’de en sık yapılan salgı bezi (endokrin) ameliyatıdır. Tiroid bezi çok kanlı bir organ olup, üstelik bu organ ciddi anatomik yapılara (ses sinirleri, paratiroit bezleri, şah damarı) çok yakın olduğu için guatr ameliyatı, ciddi ve zor bir ameliyat kategorisi olup ameliyat sırasında özenli ve dikkatli bir çalışma gerektirir. Paratiroid bezleri tiroit bezinin arkasında, ona yapışık ve çok küçük olduklarından tiroit ameliyatlarında fark edilmeden çıkartılabilir ya da zarar görebilirler.  

Kimler Paratiroid Vericisi (Donör) Olabilirler?

Üç grup insan paratiroit vericisi (donör) olabilir:

• Beyin ölümü gerçekleşmiş olup organ bağışı yapmış olan ve organ bağışına engel sağlık sorunu olmayan (bulaşıcı hastalık, kanser, vs) kişiler. Bunlara kadavra donör de denir.

• Böbrek yetmezliğine bağlı olarak ameliyat gerektirecek aşırı paratiroit hiperplazisi ortaya çıkmış ve organ bağışına engel sağlık sorunu olmayan (bulaşıcı hastalık, kanser, vs) kişiler.

• Uygun kan ve doku grubuna sahip olup herhangi bir sağlık sorunu olmayan (bulaşıcı hastalık, kanser, vs) kişiler.

Verici (Donör) Herhangi Bir Zarar Görür mü?

Beyin ölümü gerçekleşmiş insanlar için zaten böyle bir durum söz konusu değildir. Böbrek yetmezliğine bağlı hiperplazi olgularına gelince; bu hastalar ameliyattan zarar değil, tersine yarar görürler. Çünkü bu hastalarda paratiroit bezleri çok çalışır ve buna bağlı olarak kemiklerde erimeler, damarlarda kireçlenmeler meydana gelir. Ameliyatla bütün bu sorunlar ya azalır, ya da tamamen ortadan kalkar.

Paratiroid Nakli Nasıl Gerçekleştiriliyor? Süreci Anlatır Mısınız?

Bu doku ya da hücreler hastaya temel olarak iki yolla verilirler; kas içi enjeksiyon ve omentuma enjeksiyon:

1-Kas içi enjeksiyon tekniği: Çocukluk çağlarında kolumuzdan yapılan aşıları hepimiz hatırlarız. İşte kas içi enjeksiyon tekniği tam olarak böyledir. Vericiden daha önce alınmış olan paratiroit hücreleri özel laboratuvar şartlarında nakil için hazırlanırlar, 2ml’lik özel bir sıvı içinde standart bir enjektöre çekilir ve hastanın kol kasları içine enjekte edilirler. Bu uygulama hastanın yatağı başında yapılır ve sadece birkaç saniye sürer.

2-Omentuma enjeksiyon tekniği: Yine, vericiden daha önce elde edilmiş olan paratiroit hücreleri özel laboratuvar şartlarında nakil için hazırlanırlar ve bu kez yaklaşık 20ml’lik özel bir sıvı içine konularak omentum dokusu içine nakledilirler. 

Nakil Sonrası Hastanın Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir?

Nakil sonrası iki gün süreyle hastanede kalınır ve bu günler içinde damardan kortizon uygulaması yapılır. Üçüncü günün sabahı damardan kortizon uygulaması kesilerek hasta taburcu edilir. Bu süreçte hiçbir özel diyet yoktur ve hastanın kendini aşırı yormaması dışında herhangi bir kısıtlama da yapılmaz. Nakledilen hücrelerin fonksiyon görmesi ve hastanın kullandığı ilaçlardan kurtulması birkaç ay alabilir. Dolayısıyla hasta nakil sonrası dönemde 10 günlük periyotlarla kan tahlili yaptırarak takip edilir. Nakil öncesi kullanılan ilaçlar aşamalı olarak ve yavaş yavaş bırakılırlar.

Bir Kişiye Bir Kereden Daha Fazla Nakil Yapılabilir mi?

Evet, yapılabilir. Gerek ilk nakil başarılı olsun ve yıllar içinde hücreler fonksiyonelliğini kaybetmiş olsunlar, gerekse de ilk nakil başarısız olsun, bu hastalara tekrar nakil yapılabilir.