PCOS (Polikistik Over Sendromu)

PCOS (Polikistik Over Sendromu), kadınlarda en sık görülen hormonal bozukluklardan biri olup genellikle doğurganlık çağındaki kadınları etkiler. Bu sendrom, yumurtalıklarda çok sayıda küçük, sıvı dolu keseciklerin (foliküller) varlığı ile karakterizedir. Ancak, her zaman yumurtalıklarda bu tür kistlerin bulunması gerekmez ve bu durum sendromun teşhisinde tek başına yeterli bir kriter değildir.

PCOS, kadınlarda hormonal dengesizliklere yol açan karmaşık bir sendromdur. Özellikle yumurtalıklarda östrojen ve progesteron gibi kadınlık hormonlarının yanı sıra androjen adı verilen erkeklik hormonlarında da bir artış görülür. Bu hormonal dengesizlik, yumurtlama sürecini (ovulasyonu) olumsuz etkileyebilir. Yumurtlama olmadığında, yumurtalıklar düzgün bir şekilde folikül boşaltamaz ve bu foliküller küçük kistler olarak birikebilir. Ancak bu kistlerin varlığı, sendromun teşhisi için yeterli değildir; hormonal dengesizlikler ve diğer semptomlar da değerlendirilir.

PCOS'un Temel Belirtileri

1. Adet Düzensizlikleri: Seyrek, düzensiz veya hiç adet görmeme en önemli belirtiler arasındadır.

2. Hormon Dengesizlikleri: Erkeklik hormonlarının (androjenler) artışı sonucu sivilce, yağlanma, saç dökülmesi veya yüz/tüylenmede artış görülebilir.

3. Yumurtlama Sorunları: Yumurtlama eksikliği nedeniyle kişiler hamile kalmada zorluk yaşayabilir.

4. Kilo Alma ve İnsülin Direnci: Kilo kontrolü zorlaşabilir, kilo artışı gözlemlenebilir; sağlıklı kiloda olmama sonucu insülin direnci veya Tip 2 diyabet riski artabilir.

5. Duygusal Sorunlar: Depresyon, anksiyete gibi duygusal sıkıntılar yaşanabilir.

PCOS’un Nedenleri

• Genetik yatkınlık

• Hormon dengesizlikleri

• İnsülin direnci ve yüksek insülin seviyeleri

PCOS’ ta Beslenme Nasıl Olmalıdır?

PCOS (Polikistik Over Sendromu) beslenmesi, hormonal dengeyi sağlamayı, insülin direncini azaltmayı, kilo kontrolünü desteklemeyi ve semptomları hafifletmeyi hedefler. Sağlıklı bir beslenme planı ile semptomlarda hafiflemeler görülebilir. Bir uzman tarafından kişiye özel hazırlanan beslenme planı kişilere yardımcı olabilir.

• Düşük glisemik indeksli besinler: Tam tahıllar, sebzeler, baklagiller, lifli meyveler düşük glisemik indeksli besinlerdir. Kan şekerinin hızlı yükselmesine engel olabilirler.

• Sağlıklı yağlar: Zeytinyağı, avokado, ceviz gibi sağlıklı omega-3 kaynakları beslenme planına eklenebilir.

•  Protein: Tavuk, balık, yumurta, baklagiller gibi hayvansal ve bitkisel kaynaklar tüketilebilir.

•  Şekerden kaçının: Rafine karbonhidratlar yerine doğal alternatifler tercih edilebilir.

• Bol sebze tüketin: Koyu yeşil yapraklılar öncelikli tercih edilebilir.

• Süt ürünlerini sınırlayın: Yoğurt ve kefir gibi fermente olan süt ürünleri tercih edilebilir.

• Porsiyon kontrolü ve bol su: günlük su tüketimi oldukça önemlidir. Dengeli tüketim ve günde 2-2.5 litre su içilebilir.

• Egzersizle destekleyin: Düzenli hareket, insülin duyarlılığını artırır.