Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği)

Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği)

Pedodonti, çocukların ağız ve diş bölgesi ile yüz alt bölgesinin yapısı, hastalıkları, koruyucu ve iyileştirici tedavisi ile ilgili bilim dalıdır. Çocuk diş sağlığı ile ilgili diş hekimlerine ise “pedodontist” adı verilir.

Dişler ne zaman sürmeye başlar?

Bebeklerde ilk diş yaklaşık 6.ayda sürmeye başlar.Bununla birlikte diş sürmesinde çoğu zaman gecikmeler veya erken diş sürmesi gözlenebilir.Dişlerin geç sürmesi genellikle genetik yatkınlıkla ilişkilidir; ancak diş sürmesini geciktiren sistemik hastalıklar da göz ardı edilmemelidir.Bu hastalıklar,büyüme ve gelişimi genel olarak engelleyen tiroit,paratiroit ve büyüme hormonu eksiklikleridir.

Yenidoğan bebeklerde diş tomurcukları bulunur. Doğumda tüm süt dişlerinin tomurcukları(jerm)ve birinci kalıcı büyük azı (altı yaş dişinin)tümsekçikleri oluşmuştur.

4-8 ay arası sürecek dişler:

Üst kesiciler bölgesinde hafif kabartı varsa bu bölgeler üst sağ ve sol yan kesici dişlerin sürmekte olduğunu gösterir. Alt ve üst orta kesiciler sürmüştür. Sürme sırası, önce üst orta kesiciler, sonra üst yan kesiciler, daha sonra alt yan kesiciler şeklindedir.

8-11 aylar arası sürecek dişler: Tüm alt ve üst orta ve yan kesici dişler sürmüştür.

11-15 ay arası sürecek dişler: Tüm alt ve üst orta yan kesici dişler sürmüştür.Üst yan süt kesiciler alt yan süt kesicilerden 12 ay önce sürer.Daha sonra birinci süt azıları sürmeye başlar.

15-21 ay arasında sürecek dişler: Çocuk 18 aylık olunca süt köpek dişleri sürmeye başlar.

Bir buçuk – iki buçuk yaş arasında sürecek dişler:

Alt ve üst çene ikinci süt azıları da sürmüştür.Süt dişlerin kök kireçlenmesi taçlarının sürmesinden bir yıl sonra tamamlanır. Kalıcı 1. büyük azı dişi altı yaşında sürer. Altı yaş dişi, 6 yaşında mevcut süt dişlerinin arkasından sürer. Çocuklar ve anne-babalar altı yaş dişlerini süt dişleri ile karıştırırlar. Bu dişlerin tam sürmeden önce sadece çiğneyici yüzü aylarca olduğu yerde sürmeden kalabilir.Gıda birikintileri çürüğe neden olur.Bazen de diş eti iltihabıoluşur.

Çocuklarda diş sürerken görülen belirtiler nelerdir?

Süt dişlerinin sürmesi esnasında bebeklerde genel ve bölgesel olarak birtakım değişiklikler gözlenir. Bunlar iştahsızlık, kilo kaybı,diyare,huzursuzluk,salya akışında artış, diş eti bölgesinde kaşınma ve kızarıklıktır.

Bu bulguların giderilmesine yönelik bir tedavi yöntemi ise yoktur. Bununla birlikte, bebeğin rahatça beslenebilmesi ve ağrısının giderilmesi amacıyla diş jeli kullanılabilir. Ayrıca kaşıntıyı gidermek için bazı şuruplar ve diş kaşıyıcı ürünler kullanılabilir.

Çocugunuzun pedodontisti ilk ziyareti ne zaman olmalıdır?

Çocuklar, diş hekimine ilk diş sürmesinden sonra kontrol amaçlı götürülmelidir. Bundan sonra her 6 ayda bir kontrol amacıyla diş hekimi ziyareti tekrar edilmelidir. Çocuğun diş hekimi tarafından yapılan klinik muayenesi iki aşamalıdır:

1. Aşama: Ağız Dışından Muayene

Baş-yüz muayenesinde bu bölgenin boyut,şekil ve oranları gözlenir.Herhangi bir şişlik,asimetri,altı yaşından büyük çocuklarda alt çene geriliğiveya alt çene ileriliği incelenir.Şişliğin palpasyon ve inspeksiyonu,yumuşaklığının tespiti ve lenf muayenesi yapılmalıdır.Bundan sonra da alt çene eklemi muayenesine geçilir. Ağrı ve sesler değerlendirilir.Göz burun ve sinüs muayenesinde çocukta varsa egzoftalmi,mavi sklera, göz kapağı düşüklüğü ve burunda tıkanıklık değerlendirilmelidir.

2. Aşama: Ağız İçi Muayenesi

Bu muayene ağız açık iken dişlerin ve yumuşak dokuların incelenmesi ile dişler kapanış durumunda iken yapılan gözlemleri kapsar.Muayeneye dudakların iç ve dıştan incelenmesi ile başlanır.Daha sonra bukkal mukoza,frenulumlar,sert damak,farinks,dilaltı, bölge ve dil incelenir.Renk değişikliği,akut ve kronik akarca (fistül) ya da şişlik olup olmadığına bakılır.

Diş hekiminin anne ve babaya önerileri?

Anne babaya çocuğun ağız ve diş sağlığı hakkında bilgi verilir. Altı ayda bir pedodontiste veya diş hekimine muayene ettirmesi önerilir.

Süt diş ağızda iken kalıcı diş sürmüşse ne yapılmalıdır?

Ağız içi muayenede en sık alt ön dişlerde görülür. ”Ektopikeruspiyon”dişin anormal sürmesidir. Kalıcı kesici ve köpek diş ektopik sürmeye yatkındır. Bu durum süt kesicilerin erken kök erimesine neden olabilir.İkinci süt azıların arka köklerinin erken erimeside ektopik sürmede bir başka örnektir.

Ektopik sürme genellikle 5-8 yaşları arasında görülür.7 yaşındaki bir çocukta kayıp süt kaninler veya sürmemiş kalıcı azı dişleri varsa eruspisyondan şüphelenilir.

Alt ön dişlerde ektopik sürme süt kesiciler düşünce veya çekilince kendiliğinden düzelir. Ektopik dişler için dişlerin arasına yerleştirilmiş basit tellerden ortodontik apareylere kadar birçok tedavi seçeneği mevcuttur. Dişlerin uygun yerlerden sürmeleri için dişlere yer değiştirme kuvvetleri uygulanır. Bu amaçla çocuk diş hekimine yönlendirilir.

Dişleri fırçalama ne zaman başlamalıdır?

Bebeklik döneminde başlayan diş bakımı hayat boyunca gerekli olacak koruyucu eğitimin ve diş bakımının oluşturulmasındaki ilk basamakları oluşturur. Diş çürüğüne neden olan mikroorganizma grubuna genel olarak “StreptococusMutans” neden olan mikroorganizmaların genellikle anneden çocuğa 9 – 36 aylık bir dönemde geçtiği düşünülmektedir. Bu yüzden çocuğun diş sağlığı ile annenin diş sağlığı çok yakından ilgilidir. Bebeklerde ağız bakımına ilk diş sürmesiyle birlikte başlamalıdır.

Ağız ve diş temizliği anne tarafından temiz bir parça bez aracılığı ile yapılmalıdır. Çocuklarda diş fırçası 1 yaşından itibaren kullanılabilir. Çocuğun ağız çalkalama işlemi yapamayacağı göz önünde bulundurularak diş fırçalama işlemi diş macunu olmaksızın veya düşük flor içerikli çocuk macunları kullanılarak yapılabilir. Çocuğun etkin bir diş temizleme işlemi gerçekleştiremeyeceği düşünülürse, diş fırçası mutlaka ebeveynler tarafından kullanılmalıdır. Diş fırçalama işlemini takiben mutlaka dil yüzeyi de fırçalanmalıdır.

İlk muayenede bebeğin tıbbi ve dişsel öyküsü dinlenir. Ağız içi muayene hastanın ilk ziyaretinde yapılır ve hastanın diş çürüğüne yatkınlığı değerlendirilir.Gelişim, flor ihtiyacı, normal beslenme dışındaki alışkınlıklar (biberon, emzik vb.) travmadan korunma; ağız hijyeni ve yeme alışkanlıklarından dişler üzerinde etkilerine göre hasta yönlendirilir.Pedodontiste veya diş hekimine ilk ziyaret hayat boyunca bebek için yararlı olabilecek bilgilerin edinilmesi açısından önemlidir.

Çocuklarda diş çürümesinde alınacak önlemler nelerdir?

Diş çürüğünden korunmak amacıyla yapılacak ilk işlem iyi bir ağız hijyeninesahip olunmasıdır. Bu amaçla dişler günde en az 3 kez, 2 şer dakika süreyle fırçalanmalıdır. Diş fırçasına yardımcı olarak diş ipi ve ağız gargaraları sadece diş hekimi tavsiyesine göre 5 yaşından sonra kullanabilir.Diş çürüğünden korunmada etkinliği kanıtlanmış yöntemlerden birisi de “flor” uygulamalıdır.