Pedodonti (Çocuk Dişleri) Uzmanlığı Uygulamaları

Bebekler doğdukları anda hemen hemen tüm süt dişleri görünmese de dişetlerinin altında şekillenmiştir.
Bebek 6 aylık olana kadar bu dişlerden bir kısmı ağızda görülmeye başlanır. Bu süreç her bebekte
farklılık gösterebilmektedir ve bu durum normaldir. Genellikle bebeklerde ilk çıkan dişler alt ön dişlerdir.
Bundan sonra dişler çenelerin her iki tarafında yavaş yavaş yerini almaya başlar. Bebekler 36 aylık
olduğunda ağızlarında 20 adet süt dişinin bulunması gerekir. Bunlar tipik olarak aralıklı dizilir. Sürekli
dişler ile süt dişleri arasında boyut farkından dolayı bu boşluklar sürekli dişlere yeterli yerlerin kalmasına
yardımcı olur. Öte yandan bu boşluklar bebeğin dişlerinin temizliğini de kolaylaştırır.

Süt Dişlerinin Bakımı Nasıl Yapılmalıdır?

Süt dişleri her ne kadar geçici olsalar da daimi dişler kadar önem taşırlar. Bunlar çocuğun yiyecekleri
ısırması ve çiğnemesine yarımcı olur, çocuğun sempatik görünmesini sağlar, doğru konuşmaya yardımcı
olur, daimi dişler için gerekli yeri muhafaza ederken bunların doğru yerlere yerleşmesine bir nevi
rehberlik ederler. Bu nedenlerden ötürü süt dişlerine iyi bakılmalıdır. Bebeklerin üst ya da alt çenede 4
adet dişi yan yana dizildiğinde, günde 2 kez yumuşak bir fırçayla fırçalanmalıdır. Çocuklar tükürmek
yerine diş macununu yutacaklarından onlar için geliştirilmiş diş macunları bir nohut tanesinden büyük
olmamak kaydı ile sadece su ile dişler fırçalanmalıdır. Diş çıkmamış alanlar ise ıslatılmış gazlı bez ya da
tülbentle silinmelidir. Dişler birbirine değdiğinde günde 1 kez diş ipi ile aralıkları temizlenmelidir.

Biberon Çürüğü Nedir?

Biberon çürüğü, bebeğin dişlerini hızlı bir şekilde tahrip edebilecek çürüklerdir. Buna bebeğin dişlerinin
uzun süre yüksek oranda karbonhidrat barındıran meyve suyu, süt gibi şekerli sıvılarla teması yol
açmaktadır. Bunlar ağızdaki bakteri oranını ve bunların asit üretimini artırması sonucunu doğurarak
dişlerde çürüklerin oluşmasına yol açarlar. Bebeğin ne içtiği ve ne kadar sıklıkta içtiği büyük önem taşır.
Bunlar genellikle kolay görünmeyen yerler olan dişlerin arka kısımlarında başlar. Bunun önüne
geçilebilmesi için bebeğin biberonla uyumasına ve bunu yalancı meme olarak kullanmasına müsaade
edilmemelidir. Bu tür çürüklerden en fazla üst ön dişler zarar görür. Biberon çürükleri bebeğin ağzında
Streptococcus Mutans adlı bakteri bulunuyorsa oluşabilir. Bu bakteri yaygın bir türdür ve 6-31 aylar
arasında anneden bebeğe geçer. Bu durumun engellenmesi için annenin diş sağlığına dikkat etmesi çok
önemlidir. Bebek 12-24 aylıkken biberondan uzaklaştırılmalı ve bardak tanıştırılmalı, bebeğin yalancı
memesi şeker ya da şekerli sıvılara batırılmamalı, bebeğin yemeğine şeker eklenmemeli, diş ve dişetleri
temizliği ihmal edilmemeli, bebeğin ilk dişinin çıkmasının ardından diş hekimi ziyaret edilmeli ve diş için
önemli bir madde olan floridin yeterli miktarda alınması sağlanmalıdır.

Daimi Dişler ve Bakımı

Çocuklar 6-7 yaşlarına geldiğinde süt dişleri dökülerek yerlerine daimi dişler sürmeye başlar. Bu süreç
her çocukta farklılık gösterebilir. Bura dikkat edilmesi gereken nokta dişlerin ne zaman çıktığı değil
simetrisi ve sıralanmasının nasıl olduğudur. Çocuklar 13 yaşına geldiklerinde daimi dişlerin büyük kısmı
ağızdaki yerlerini almış olurlar. 3.büyük azı dişleri 17-21 yaşları arasında sürerler. Ancak bazı kişilerde
bu dişler hiç gelişmeyebilir. Sıklıkla bu dişler gelişmiş olsa da doğru pozisyonda olmadıklarından ya da
ağızda yer olmadığından süremezler ve gömük olarak kalırlar.

Çocuğunuzun ağız ve diş sağlığı için birkaç tavsiye:

Yumuşak, naylon kılları olan diş fırçası üzerine bezelye tanesi kadar fluoridli diş macunu sürerek
kullanabilirsiniz.
Çocuğunuza diş macununu yutmaması için köpükleri nasıl tükürebileceğini öğretmelisiniz.
Çocuğunuzun iki dişi birbirine değer pozisyonda çıktığında diş ipi de kullanmaya başlamalısınız.
Çocuklar 9 yaşına geldiklerinde kendi kendilerine diş ipi kullanabilecek beceriye erişebilirler. Diş ipi
kullanımı ile diş fırçasını ulaşamadığı diş aralarına ulaşılarak çürüklerden korunmuş oluruz.
Çocuğunuzun yeterli miktarda fluorid alıp almadığı konusunda diş hekiminiz ya da çocuk doktorunuz ile
görüşebilirsiniz.

Çocuklarda Süt Dişlerinin Restorasyonu

Süt dişine dolgu yapmanın, yerine gelecek olan daimi diş dolayısıyla gereksiz olduğunu düşünebilirsiniz.
Ancak süt dişleri sadece görünüm için değil, çiğneme ve konuşmanın normal gelişimi açısından da önem
taşır. Süt dişleri aynı zamanda daimi dişlerin kendi pozisyonlarını almalarına da rehberlik ederler.

Bunun yanında diş çürüğünün bir enfeksiyondur. Çocuğunuzda çürük diş mevcutsa, vücudunda genel
sağlığını da etkileyebilecek bir enfeksiyon bulunuyor demektir.

Süt dişleri, kalan sağlıklı diş yapısının miktarına göre dolgu ya da kuron ile restore edilir.

Süt dişine dolgu yapılmış olması, daimi dişin sürme vakti geldiğinde süt dişinin düşmesini zorlaştırmaz.

Çocuklarda Daimi Dişlerin Restorasyonu

Çocuklarda yapılan dolgular, yetişkinlerde yapılandan farklı değildir. Ancak, kuronun yapımı ve
uyumlandırılması oldukça farklıdır. Çocuklarda kuronlar tek randevuda bitirilir.

Çürüğün Uzaklaştırılması ve Dolgunun Yapılması

Küçük çocuklar diş tedavilerini yaptırmakta zorluk yaşayabilirler. Ancak bu yaş grubunda deneyim sahibi
bir diş hekiminin, çocuk üzerinde pozitif etkisi olacaktır. Öncelikle topikal anestezik madde ( jel ya da
merhem) ile dişeti ya da yanağın iç kısmı uyuşturulur. Bölge uyuştuğunda anestezi enjekte edilerek, diş
ve bulunduğu bölge bir süreliğine hissizleştirilir.

Çürük diş dokularının uzaklaştırılıp, dişe dolgu için gerekli şekli verebilmek için döner alet ya da laser
kullanılır. bu işlem için laser kullanıldığında lokal anesteziye gerek kalmaz. Kompozit dolgu
yerleştirileceğinde diş yüzeyi asit ile pürüzlendirilerek, dolgunun diş yüzeyine yapışması sağlanır. Dolgu
dişe ince katmanlar şeklinde yerleştirilerek, özel ışığı ile sertleştirilir. Daha sonra dolgu düzeltilir ve
cilalanır.

1 Yaş Muayenesi

Anne babaların aklındaki sorulardan biri de çocuklarının ilk kez ne zaman diş muayenesine götürmeleri
gerektiğidir.
Amerikan Pedodontoloji Akademisi’ne göre bu sorunun kısaca cevabı bebek bir yaşına basınca
gidilmelidir. Amerikan Pedodonti Akademisi, erken çocukluk dönemi çürüğü riski olan çocuklar için 1
yaşında pedodontik muayeneyi önerir.

Çürükler anne babaların çocuklarının ağız ve diş sağlığıyla ilgili bilmesi gerekenlerin hepsi değildir.

1 yaş muayenesinde anne babalar,

Bebeğin ya da yeni yürümeye başlayan çocuğun ağzıyla nasıl ilgilenilmesi gerektiği
Çocuk için uygun fluorid kullanımı
Parmak emmek gibi ağız alışkanlıkları
Travma ile ağız ve yüz kazalarından korunma yolları
Diş çıkarma ve gelişimsel dönüm noktaları
Beslenme ve ağız sağlığı arasındaki ilişki üzerinde durmalıdırlar.

İlk muayeneden sonra diş hekimi takip edilecek muayeneler için bir cetvel tavsiye edecektir. Eskiden diş
hekimleri altı aylık kontroller öneriyorlardı. Bugün ise diş hekimleri çocukların kişisel ihtiyaç ve risklerine
göre çocukların muayene sıklığını ayarlamaktadırlar.