Periferik Arter Hastalığı ve Covid-19

Periferik Arter Hastalığı (PAH), ilerleyici ateroskleroz (damar kireçlenmesi ya da sertleşmesi) nedeniyle alt ekstremitelere (bacaklar) kan taşıyan atardamarlarda (arterlerde) daralma (stenoz) veya tıkanma (oklüzyon) ile sonuçlanan, bazı komplikasyonlar ve hatta ölümle sonuçlanan ciddi bir ‘’damar’’ hastalığıdır. İnsan ömründe beklenen yaşam süresi artışıyla ilişkili olarak sıklığı giderek artan bu hastalığın, günümüzde yaklaşık otuz milyondan fazla insanı etkilediği düşünülmektedir. Erkek cinsiyet, ileri yaş (özellikle 65 yaş ve üstü), sigara veya tütün kullanımı, hiperlipidemi (kanda yağ seviyesi yüksekliği), hipertansiyon, diyabetes mellitus (şeker hastalığı) ve Metabolik sendrom (SENDROM X) PAH risk faktörleridir. Ülkemizde Batı Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında, total kolesterol (kan yağları olan LDL, HDL ve VLDL değerlerinin matematiksel toplamıdır)düzeyleri düşük olmakla birlikte, sigara/tütün kullanımının yaygınlaşması, son yıllarda giderek artan aşırı kilo (obezite) sorunu, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon sıklığında artış olması önemli sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır. PAH asemptomatik (belirti ve bulgularının olmaması) olabileceği gibi atipik (sıra dışı) semptomlarla (belirtiler) da seyredebilir. PAH'nın tipik belirtileri; yürüme sonrası bacaklarda ağrı, ilerleyen dönemde istirahat esnasında hissedilen bacak ağrısı bacaklarda uyuşukluk, baldır kaslarında güçsüzlük, bacaklarda ve ayaklarda soğukluk, üşüme hissi, ayaklarda renk değişikliği, ayak tırnaklarının kalınlaşmasıdır. Yürüme sonrası bacaklarda ağrıya 'Klodikasyo' denir. Klodikasyo genellikle egzersiz sırasında kramp şeklinde oluşan baldır ağrısıdır. Dinlenme ile geçer, belirli bir mesafede (örneğin, 500 metre‐100 m veya 50 m) oluşur, hastalığın ilerlemesi ile birlikte yürüme mesafesi gederek azalır. Bacak ağrısı vasküler olmayan nedenlere bağlı olabilir.

PAH için tanımlanmış risk faktörleri olan hastaların Pandemi sürecinde risk altında olduklarını ve Covid-19'un bu hastalarda damar tıkanıklığını tetikleyebileceğini ve ciddi problemlere yol açabileceğini belirtmek gerekiyor.