Pnömoni (Zatürre) Nedir?

Pnömoni, veya yaygın bilinen adıyla zatürre, akciğerdeki hava keseciklerinin ihtihaplı bir sıvı ile dolmasıdır. Virüsler, bakteriler ve ender olarak mantar enfeksiyonlarının akciğerlere ulaşmasıyla oluşan zatürre fazlaca bulaşıcıdır. Zatürre vatanımızda 0-4 yaş arası çocuklarda ilk sıradaki ölüm sebeplerinden biridir.

Hastalık her yaşta görülebilir, ancak 2 yaş altı çocuklarda, bağışıklık sistemi oldukça zayıf kişilerde ve 65 yaş üzeri kişilerde zatürre oldukça tehlikeli olabilir. Zatürre, daha çok eşlik eden bir kalp hastalığı veya akciğer hastalığı öyküsü olan çocuklar ve erken doğumlarda (prematür bebekler) görülüyor.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine nazaran dünyada her sene 100 kişiden 1-2’si zatürreye yakalanıyor. Zatürre belirtileri üst solunum yolu enfeksiyonu, koronavirüs belirtileri ve griple oldukça sık karıştırıldığı için hastalar doktora geç başvurabiliyor, bu da hastalığın ilerlemesine ve tedavinin gecikmesine yol açıyor. Dünyadaki bütün ölümlerin ortalama %7 kadarının zatürre nedenli olduğu düşünülüyor.

Özellikle KOAH, diyabet, kalp hastalığı ve böbrek yetmezliği şeklinde kronik hastalığı olanlar, minik çocuklar, hamileler ve yaşlıların zatürreden korunmak için zatürre aşısı olmaları ve bunun için doktora başvurmaları gerekiyor.

Nasıl Bulaşır?

Zatürreye zemin hazırlayan grip ve benzeri viral solunum yolu enfeksiyonları oldukça bulaşıcıdır. Hapşırık ve öksürükle yayılabildikleri gibi ağız, bardak, mendil, çatal-kaşık, kapı kolu gibi eşyalara münasebet ve ondan sonra ellerin ağıza teması ile de bulaşabilirler. Hasta kişinin, yaşlılar, hamileler ve çocukların yanına fazlaca yaklaşmaması önemlidir. Toplu taşıma araçları ve kalabalık mekanlar da riski arttırır.

Hastalıktan Korunma

Zatürreden korunmanın en etkili yolu aşılardır. Sağlık Bakanlığı, milli aşı takviminde tüm çocukların 2,4,6 ve 12’nci ayların nihayetinde zatürre aşısı olması gerektiğini bildirmiştir. (2,4,12. aylarda Konjuge Pnömokok-KPA, 2,4,6,12. aylarda 5’li karma içinde yapılan Haemophilus influenzae tip b-Hib aşıları). Bunun yanı sıra, risk faktörleri bulunan, bilhassa 65 yaşın üstündeki kişilerin konuyla alakalı olarak hekimlerine danışmaları oldukça önemlidir.

Tedavi Yöntemleri

Zatürrenin tedavisinde hastanın klinik durumu, yaşı, etken olan bakteri veya virüsün türü, radyoloji ve laboratuvar bulguları ve şahsi risk faktörleri dikkate alınır. Solunum yetmezliği bulguları var ise tedavinin hastanede yapılması uygun görülebilir. Ancak hastanın genel durumu ve klinik bulguları elveriyorsa yakın aralıklarla kontrole çağrılmak suretiyle tedavisi evde yapılıp, takip edilebilir.

Virüslerin neden olduğu zatürrelerde antibiyotik tedavisi genel olarak kullanılmaz. Böyle durumlarda hekiminiz istirahat etmenizi ve bol sıvı tüketmenizi tavsiye eder ve uygun görmesi halinde şikâyetlerinizi azaltacak bazı ilaçlar verebilir. Belirtiler şiddetliyse ya da komplikasyon yaşama olasılığınızı artıran ek sağlık problemleri varsa, tedavinin hastanede devam etmesi gerekebilir.

Bakterilerin neden olduğu zatürrede antibiyotik tedavisi uygulanır. Zatürre hastalığında istirahat çok önemlidir. Hastalık iyileştikten sonra bir ay süresince hafif halsizlik belirtileri olabilmektedir. Hastanın doktora gitmeyip, kendi halinde antibiyotik kullanması ise hastalığı oldukça daha ağırlaştırır ve tehlikeyi arttırır. Doktor kontrolü olmadan ilaç kullanmaktan kaçınılmalıdır.