Polikistik Over Sendromu

Polikistik Over Sendromu (PCOS), kadınlardaki önemli bir yumurtlama problemi, toplumdaki her 5 kadından birinde görülebiliyor. Bunun için kadınların her yıl düzenli olarak jinekolojik muayenelerini yaptırmaları gerekiyor.

Polikistik Over Sendromu Nasıl Oluşur?

Kadın vücudunda bulunan iki adet yumurtalıktan bir adet döneminde döllenmeye uygun bir olgun yumurta gelişir. Polikistik Over Sendromunda ise birçok yumurta aynı anda olgunlaşmaya başlar ancak bunu başaramazlar. Sonuçta çok sayıda yumurta vardır ama bunların hiçbiri gelişip döllenme yeteneği kazanamazlar.

Ultrason muayenesinde ise yumurtalıklar, içerisinde gelişmemiş yumurtalar bulunan çok sayıda kesecik yani küçük kistler şeklinde görülür.

Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Polikistik over sendromu kendini, düzenli yumurtlama olmaması ve buna bağlı olarak adet düzensizliği ve vücutta erkeklik hormonunun artmasının getirdiği bazı sonuçlarla gösterir. Erkeklik hormonunun fazlalığına bağlı olarak da deri yağlanır ve sivilceler oluşur, vücutta erkeksi tüylenme denilen dudakların üst kısmında ve çenede tüylenme gözlenir. İleri aşamalarda ise göğsün ortasında, çevresinde ve karnın alt kısmı ile bacakların diz üstü kısımlarında tüylenme ortaya çıkar.

Hastalık Her Kadında Belirtiler Aynı Mıdır?

Polikistik over sendromunda belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebiliyor. Yani her polikistik over hastasında adet düzensizliği veya kıllanma görülmeyebilir. Yılda iki üç kez adet gören polikistik over sendromlu hasta olabildiği gibi yılda on defa adet gören hastalar da olabilir.

Polikistik Over Sendromu Tanısı

Kanda hormon ölçümleri yapıldığında LH (Luteinizan Hormon) ve erkeklik hormonları (testosteron, DHEAS) yükselmiştir. Beyindeki hipofiz bölümünden salgılanan ve yumurtalık hormon üretimini düzenleyen, FSH ve LH hormonları arasındaki denge bozulmuştur. Bunun sonucu olarak yumurtalık hormon üretiminde anormal sapmalar ve yumurtlamada problemler oluşmaktadır.

Erkeklik hormonu yüksekliğine bağlı olarak vücutta (özellikle yüzde, göğüslerde, göbek etrafında ve bacaklarda) erkek tipi tüylenme artışı olurken bazen köşelerde açılma şeklinde erkek tipi saç dökülmesi (lokal alopesi) de izlenmektedir.

Polikistik Over Sendromu Tedavisi

Polikistik over sendromu yaşayan kadınlar genellikle kıllanma, sivilcelenme, adet düzensizlikleri veya çocuk sahibi olamadıkları için hekime başvuruyor. Tedavi ise kadının bebek sahibi olmak isteyip istememesine göre şekilleniyor ve basamak tedavisi adı verilen adım adım gidilen bir tedavi şeması izleniyor.

Hasta çocuk istemiyorsa öncelikle adet düzenini sağlamak önemli. Uzun süreli adet görmeyen bu kadınlarda östrojen tek başına rahim içine etki etmeye başlıyor ve sonuçta rahim kanseri riskini artıyor. İkinci nokta, tüylenmeyi tedavi etmek, bunun için antiandrojenler kullanılıyor. Androjen düzeylerini en iyi düşüren ilaç doğum kontrol hapları. Bu sayede hem adet düzeni sağlanabiliyor, hem de tüylenme ve rahim kanseri riski azaltılıyor azaltılabiliyor. Üçüncü nokta ise, insülin direncine bağlı olarak oluşan kilo sorununu dengeye sokmak.  

Çocuk Doğurmak İsteyen Kadınlara Nasıl Bir Tedavi Yöntemi Uygulanıyor?

Tedaviyi planlarken öncelikle bu hastaların diyetisyen gözetiminde ideal kilolarına inmeleri sağlanmalıdır. Gerekirse insülin direncini kırmak için şeker hastalarında kullanılan ilaç tedavisi bu dönemde kullanılabilir. Tıbbi tedavi ve kilo kaybı sonucunda adetlerde önemli oranlarda düzelme olabilmekte, yumurtlama probleminin ortadan kalkması ile bazen gebelik kendiliğinden oluşabilmektedir. Ancak bu işlemlerden sonra adet düzensizliği devam ediyorsa, yumurtlamayı uyaran ilaçlar ve hormon iğneleri uygulanabilir. Bu takipler sonucu gelişen yumurtalardan normal ilişki önerilerek veya aşılama yöntemi ile gebelik oluşturulmaya çalışılır. 3-4 kez yapılan takip ve aşılama ile gebelik elde edilememiş daha ileri tedavilere ve gerekirse tüp bebek yöntemine geçilmesi önerilir.

Polikistik Over Sendromu Olan Kadınlara Sağlıklı Yaşam Ve Yaşam Kalitesini Artırma Yönünde Öneriler Var Mı?

Polikistik Over Sendromu olan kadınlara düzenli yıllık muayenelerini yaptırmalarını öneriyoruz. Bu hastalarda ileri yaşlarda şeker hastalığı başta olmak üzere kalp damar hastalıkları, meme ve rahim iç duvarı kanserleri gibi bazı hastalıkların riskinde artma söz konusu olabilmektedir. Bunu önlemek için kilo alımı engellenmeli ve düzenli adet görmeleri sağlanmalıdır.

Polikistik Over Sendromu ve Beslenme

Kadınlarda çok sık rastlanılan polikistik over sendromu; yumurtalıklarda çok sayıda oluşan kistlerdir. Bu problem kadınlarda; adet düzensizliğine, tüylenmeye, akne problemlerine ve obeziteye neden olabilmektedir.

Polikistik over sendromunun ergenlik döneminde açığa çıkması adet olamama, üreme döneminde açığa çıkması ise kısırlık problemlerini de beraberinde getirmektedir. İnsanın sağlıklı olma halinin korunmasında beslenmenin önemi büyüktür. Polikistik over sendromu olan kadınların beslenme alışkanlıklarını çok iyi bir şekilde düzenlemeleri gerekmektedir.

Teknolojinin gelişmesi, gıdaların hazır olarak tüketilebilmesi sağlıksız beslenme kaynaklı birçok problemi de beraberinde getirmektedir. İdeal kilonun üzerinde olan kadınların hormonlarında dengesizlik ve insülin rezistansı, adet düzensizliği gibi problemleri yaşaması oranı ideal kiloda olan kadınlara oranla çok daha fazladır. Polikistik over sendromunda şişmanlık nedeniyle yağ dokusunun artması hormonal dengeyi bozmaktadır. Bu nedenle bu problemi yaşayan kadınların sağlıklı bir beslenme programı oluşturmaları ve bu programa uymaları önerilmektedir.

Sağlıklı beslenme egzersiz ile birlikte hastanın ideal kilosuna ulaşmasının yanı sıra hormon dengesini düzenleyecek ve bu sayede metabolik bozuklukların önüne geçilecektir. Aynı zamanda dengeli bir şekilde kilo kaybı hastanın insülin direnci ile serum androjen konsantrasyonlarını düzenleyecek ve kistlerin sayısını azaltacak ve boyutlarını küçültecektir.

Polikistik Over Sendromu İçin Beslenme Önerileri

Polikistik over sendromu yaşayan kişilerin tedavisinde öncelik sağlıklı beslenmedir. Bu problemi yaşayan kadınların öğün atlamaması ve öğünlerdeki karbonhidrat alımını azaltmaları gerekmektedir. Aynı zamanda hazır gıdalar, paketlenmiş ve dondurulmuş ürünler yerine taze sebze ve meyvelerin tüketilmesi ile şeker oranı yüksek gıdaların minimum düzeyde tüketilmesi polikistik over sendromu tedavisinde yer alan beslenme önerileri arasındadır. Alkol ve sigara gibi zararlı alışkanlıklardan kaçınmak, asitli içecekleri tüketmemek, protein ve sebze ağırlıklı beslenmek ve stresten uzak bir yaşam tarzının benimsenmesinin her sağlık probleminde olduğu gibi polikistik over sendromunda da tedavi edici özelliği bulunmaktadır. Aynı zamanda soya fasulyesi, mercimek, pirinç, keten tohumu, susam, çilek, elma, havuç gibi besinler de fazla östrojeni stabil hale getirerek polikistik over sendromunun semptomlarını azaltıcı etkidedir.

Polikistik over sendromu yaşayan kişilerin yukarıdaki beslenme önerilerini mutlaka doktorlarına başvurarak kendi metabolizmalarına uygun bir şekilde düzenlemeleri gerekmektedir. Aksi halde alerjik reaksiyonlar ya da farklı metabolik sendromlar yaşanabilmektedir.