Projektif Testler

1. Çocuklar İçin Algı Testi – CAT

Çocuk Algılama Testi (CAT), Psikiyatrist ve psikolog Leopold Bellak ve Sonya Sorel Bellak tarafından geliştirildi ve ilk olarak 1949'da yayınlandı. Test, Tematik Algı Testi (TAT) adı verilen resim-hikaye testine dayanan projektif bir değerlendirmedir. Bir tür kişilik değerlendirme aracıdır. 3-10 yaş arasındaki çocuklara bireysel olarak uygulanır. Testte resimli kartlar aracılığıyla çocuklardan hikâyeler oluşturmaları istenir. Bu hikâyelerle çocukların yaşadıkları çatışmaları ortaya çıkarabilmek ve bunlarla başa çıkabilmek için hangi savunma yöntemlerini kullandıklarını saptamak temel hedeflerdendir. Uygulanması 20-45 dakika süren CAT eğitimli bir profesyonel (psikiyatrist, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, öğretmen veya özel eğitimli pediatrist) tarafından uygulanabilmektedir. Çocukla dikkatli bir şekilde ilişki kurduktan sonra, uygulayıcı çocuğa belirli bir sırayla birbiri ardına kart gösterir ve ve çocuğu bir hikaye anlatmaya teşvik eder. Test değerlendirmesinde, tüm projektif testlerde de olduğu gibi doğru ya da yanlış cevap yoktur. Bu nedenle test için sayısal bir puan veya ölçek yoktur. Her bir hikaye, çocuğun temeldeki ihtiyaçlarını, çatışmalarını, duygularını, tutumlarını ve davranış kalıplarını ortaya çıkarmak için dikkatlice analiz edilir. Hikayenin ana teması, ana karakterin ihtiyaçları, dürtüleri, endişeleri, çatışmaları, korkuları ve çocuğun dış dünya anlayışı yorumlamada değerlendirilen değişkenlerdir. 

2. Tematik Algı Testi – TAT 

1935 yılında Murray, Morgan ve arkadaşları tarafından Harvard psikoloji kliniğinde geliştirildi. 14  yaş üstü bireylere uygulanan projektif bir testtir. Test, 30 resim ve bir boş karttan oluşur. Uygulama  sırasında testi alan kişilerden gördükleri resimler hakkında başı, ortası ve sonu olan birer hikaye  yazmaları istenir. Kişi hikaye oluştururken “Şu anda neler oluyor?" , "Resimdeki karakterler ne  düşünüyor ve ne hissediyor?" "olaylar bu noktaya nasıl geldi?" , "Sonuç nedir?" gibi sorular  uygulayıcı tarafından yöneltilebilir. Test, kişinin iç dünyasını resimler aracığıyla yansıtmasını sağlar  ve duygusal çatışmaları hakkında bilgi verir. Kişiler doğrudan ifade edemedikleri duyguları kartlar  aracılığıyla ifade olacağı bulur. Kişilerin üçünde bulunduğu ve anlamlandırmakta zorlandığı  durumları kendilerine özgü şekilde yorumlayarak, kendi yaşam deneyimlerini keşfetmelerini sağlar.  Aynı zamanda test, kişilik ve düşünce bozukluğu gibi durumlarda bir değerlendirme aracı olarak  kullanılabilir. TAT çocuklar, gençler ve yetişkinlerde kişilerarası ilişki dinamiklerini en iyi yansıtan  test olarak nitelendirilmektedir.

3. Rorschach Testi  

İsviçreli psikiyatr Hermann Rorschach 1911 de mürekkep lekeleri ile ilgilenmeye başlar ve 1921’de  Psiko-diagnostik isimli başyapıtını yayınlar. Rorschach testinin değişik yorumlamaları  bulunmaktadır. Bunlardan biri Amerikan okulu, diğeri ise Fransız okuludur. Türkiye Rorschach  testini Psikolog Yani Anastasiadis ile tanımıştır. Anastasiadis için, kendi deyimiyle ‘ Rorschach,  insan ruhunun röntgenidir’. Rorschach testi 7 den 70’e herkese uygulanabilir ancak çocuklar ve  ergenlerde yapılan testlerin yorumlarının erişkin yorumlarından ve değerlendirmelerinden farklı  olduğunu bilmek gerekir. Testin materyalleri 10 adet psikodiagnostik karttan oluşmaktadır. Planş adı  verilen bu kartların üzerinde mürekkep lekelerinden oluşan figürler bulunmaktadır. Uygulayıcı, testi  alan kişi tarafından verilen cevapları not eder, daha sonra özel olarak hazırlanmış puanlama ve  raporlama metodu ile verilen cevapları yorumlar. Sınırlandırılmış bir süre uygulaması yoktur. Bu  test ile, bireyin kişilik alt yapısı, dünyaya katılımı, duygulanımı, ben ve ötekini deneyimleme  becerisi ve aynı zamanda bu yapının altında yatan kişilik dinamikleri hakkında çıkarım  yapılabilmektedir. Rorschach test uygulaması, bu işte yetiştirilmiş tecrübeli bir psikolog tarafından  uygulanmalıdır. 

4. Louisa Duss Psikanalitik Hikayeler Testi 

Çocuklara ve yetişkinlere bireysel olarak uygulanan projektif bir kişilik testidir. Çocuktaki  çatışmanın saptanması amacıyla uygulanan on tane yarım bırakılmış hikayeden oluşan bir testtir.  Yarım bırakılmış hikayeler test uygulanan kişiye okunarak, hikayeleri tamamlaması istenir. Bu teste  yararlanılan öyküler çocukların anlayabilecekleri ve ilgi duyabilecekleri biçimde yapılandırılmıştır.  Her öykü veya öyküdeki kahramanlar psikanalitik teoride yer alan bir veya birkaç kompleksle  ilgilidir. Deneyim sırasında bazı komplekslerin karşılığı olan soruların üstünde durmak ve alınan  yanıtların anlamlı oluşlarına göre daha derinleştirerek sorular sormak önemlidir. Test uygulanmaya  

“ Şimdi sana yarım kalmış bir öykü anlatacağım. Arkasını sen tamamlayacaksın. Aklına ne gelirse  onu söyle”. talimatı ile başlar. Kuş öyküsü, evlilik yıl dönümü öyküsü, kuzu öyküsü, cenaze  öyküsü, korku öyküsü, fil öyküsü, yapılmış eşya öyküsü, anne ve baba ile gezinti öyküsü, haber  öyküsü, fena rüya öyküsü yarım bırakılmış hikayelerdir. Bu test, çocukların sorunları tespit etmek  ve çözümlemek için en iyi tasarlanmış tekniklerdendir. Sınırlandırılmış bir uygulama süresi yoktur.

5. Goodenough Harris İnsan Çiz Testi 

Test, Amerikalı araştırmacı Goodenough tarafından geliştirilmiştir. Çocuğun yaptığı resimler  aracılığıyla, çocuğun zekasını değerlendirmeyi amaçlayan bir performans testidir. 4-14 yaş arasındaki çocuklara bireysel ve grup şeklinde uygulanabilen bir testtir. Çocuktan bir insan resmi  yapması istenir. Yönerge : “Bu kağıda bir insan resmi çizmeni istiyorum. Çizebildiğin kadar güzel  olsun, her şeyini çiz. “ şeklindedir. Zaman sınırlaması yoktur. Testin kadın ve erkek olmak üzere iki  alt testi vardır. Resimde çizilen her parçanın karşılığı 1 puandır ve aldığı puanlar üzerinden çocuğun  zeka yaşı hesaplanır.  

6. Rotter Cümle Tamamlama Testi 

J.B. Rotter ve J.E. Rafferty tarafından 1950’de geliştirilen Rotter Cümle Tamamlama Testi, yarım  bırakılan 40 cümleden oluşan projektif bir kişilik testidir. Testin, yetişkinler, çocuklar ve üniversite  öğrencileri için ayrı formları bulunmaktadır. Testte genellikle iki farklı yönerge kullanılmaktadır.  Birincisinde, aklına ilk gelen düşünceleri yazarak hemen bir cümle yapması istenirken, ikincisinde,  kendi duygularını ifade edecek cümleler yapması istenmektedir. Testte, aileye karşı tutumlar, kişilik  özellikleri ve sosyal ve cinsel tutumlar değerlendirilmektedir. Rotter cümle tamamlama testinin,  üniversite öğrencileri için puanlama sistemi Rotter, Rafferty veSchachtitz(1949) tarafından  geliştirilmiştir. Teste verilen yanıtlar, örnek yanıtlara göre 0’dan 6’ya kadar değişen değerler  verilerek puanlanmaktadır. Elde edilen toplam puanı, testi alanın uyum durumunu göstermektedir.  

7. Beier Cümle Tamamlama Testi 

Birey tanıma tekniklerinden biri olan cümle tamamlama testi, projektif testler arasında yer alır.  Bireyin paylaşamadığı, duygu ve düşüncelerini anlamaya yönelik bir testtir. Birey bu testte eksik  cümleleri tamamlayış biçimiyle, ilgilerini, tutumlarını, arzularını, beklentilerini, sıkıntılarını vb.  duygu ve düşüncelerini yansıtır. Bireyin iç dünyasına ait bilgiler edinmek istendiği zaman kullanılır.  Testin A ve B olmak üzere 2 adet formu bulunmaktadır. A formu 56 eksik cümleyle 8 ile 16 yaşlar  arasındaki çocuklara uygulanmaktadır. B formu ise, 67 eksik cümle ile daha ileri yaşlardaki  çocuklara uygulanmaktadır. Projektif bir teknik olduğundan uzmanlık gerektirmektedir. Bireysel  veya grup uygulaması mümkündür. Yönerge okunarak, bireyin eksik cümleleri tamamlaması istenir.  Test, analiz formuna işlenerek değerlendirilir. Cümlelerin pozitif, negatif ve nötr olduğu  belirlenerek + - 0 şeklinde forma işlenir. Duruma ilişkin olumlu duygusal ifadeler pozitif, duruma 

ilişkin olumsuz duygusal ifadeler negatif ve cümle ile alakasız, pozitif yada negatif duygu ifade  etmeyen ifadeler nötr kabul edilir. Testi yorumlarken, çözümleme kağıdında belirtilen alanların  hangisinde daha çok negatif duygu ifadesi olduğuna dikkat edilir. Ancak, bireyin her ifadesinin  üzerinde önemle durulması gerekir. Sorun olduğu tespit edilen durumlar için birey danışmaya alınır.