Prostat Füzyon Biyopsisi

Erkeklerde en sık görülen kanser olan prostat kanserinin kesin tanısı biyopsi ile konmaktadır. Prostat kanseri yaşla birlikte artan ve 80’li yaşlarda pik yapan çok yaygın bir kanserdir, ancak yaygın olduğu ölçüde çok da öldürücü bir karakteri olmayan ve yavaş büyüyen bir kanserdir. Bu kadar sık görülen prostat kanserlerin yarısına yakını klinik olarak önemsiz ve diğer kısmı ise çiddi takip ve tedavi gerektiren klinik önemli kanserlerdir. Günümüzde prostat kanseri şüphesi olan hastalara öncelikle multiparametrik prostat MR yapılır ve , MR’da saptanan şüpheli alanlar PI-RADS değerlendirilmesi yapılarak lezyonlar kategorize edilir(PI-RADS 1-5), ve kategori 3,4 ve 5 lezyonu olan alanlara biyopsi planlanabilir. Multiparametrik prostat MR’ında görülen tamda  bu yüksek riskli lezyonlardan  bu adaklardan fizyon tekniği ile biyopsi alınır. 

Prostat biyopsi endikasyonları:  Prostat kanseri riski yüksek olan erkeklere prostat kanseri tanısı koymanın tek yolu prostat biyopsisi yapmaktır. Kan PSA(Prostat spesifik antijen) seviyesi yüksek veya serbest/total oranı %20’nin altında olanlar, Parmakla  Rektal muayenede şüpheli prostat lezyonu veya sertliği bulunanlar, Prostat kanseri şüphesi nedeniyle çekilen Multiparametrik prostat MR’da, prostat PI-RADS değerlendirilmesinde kategari 3,4 ve 5 alanları olanlar, ve genetik testlerde kanseri riski olan  veya ailesinde 2 den fazla erkekde prostat kanseri olanlar prostat biyosisi adaylarıdır.

Biyopsi hazırlığı: Prostat biyosisnde en öneli komplikasyon enfeksiyon ve kanamadır bu yüzden, girişimsel bir işlem olan prostat biyopsisi öncesi, idrar tetkiki ve idrar kültürü temiz ve normal olmasında emin olunması gerekir. Biyopsi transrektal yolla yapıldığı için ,uluslar arası protokol gereği, biyopsiden bir gün öncesinden antibiyotik başlanması ve biyopsi yapıldıktan sonra yine üç gün antibiyotiğe devam edilmesi gerekir. Yine biyopsi öncesi barsak temizliği açısından, işlemden 1-2 saat öncesi lavman uygulaması yapılır. Ayrıca kanama riski nedeniyle varsa kullandığı kanı sulandırıcı(antikoagulanlar) ilaçlar bir müddet kesilir ve çok gerekli ise kısa etkili bazı antikoagulanlar başlanabilr. Prostat biyopsisi lokal anestezi veya genel anestezi (özellikle füzyon biyopsilerde) altında yapılabilir.Biyopsi öncesi hastaların 6 saat boyunca aç olması tercih edilir.

PROSTAT BİYOPSİSİ ÇEŞİTLERİ: Prostat biyopsisi günümüzde 2 ana gruba ayrılmaktadır. Bunlar klasik prostat biyopsisi ve füzyon prostat biyopsisidir.

1-Klasik prostat biyopsisi(sistematik biyopsi): Bu Prostat biyopsisi türü klasik olarak transrektal ultrasonografi klavuluzğunda prostatdan kanserin sık görüldüğü periferik zona yakın alanlarda, sağ ve sol tarafdan, sistematik bir şekilde hedef gözetmeksizin kanserli olduğu tahmin edilen 12 kadrandan alınan  biyopsiyi ifade eder ve halen genellikle üroloji uzmanı tarafından çok yaygın bir şekilde yapılmaktadır. Bu tür biyopsi öncesi de multiparametrik prostat MR’ı ve diğer incelemeler yapıldıktan sonra biyopsi kararı verilir. 

2-Füzyon biyopsi: Biyopsi öncesi hastalara  multiparametrik prostat MR’ı çekilir. MR’daki görüntülerden, yüksek riskli ve klinik önemli prostat kanseri açısından şüpheli alanlar(PIRADS Kategori 3,4 ve) belirlenerek MR görüntüleri üzerinde radyolog tarafından işaretleme yapılmakta ve ardından ikinci aşamaya geçilmektedir. Bu aşamada tercihen genel anestezi veya sedasyon altında perine veya rektum bölgesine ultrason probu yerleştirilerek ultrason ve MR görüntüleri eşleştirilir ve bu odaklardan milimetrik hassasiyetle yeterli sayıda ve miktarda biyopsi yapılır.Füzyon biyopsi yapıldıktan sonra istenirse sistemeik biyoside aynı seansda yapılabilir.  

Füzyon ve klasik prostat biyopsisinin karşılaştırılması: Aslında birbirinin alternafifi olan yöntemler olarak düşünmemek gerekir.Klasik yöntemle transrektal ultrason eşliğinde sistematik standart(periferik zona yakın) bölgelerden biyopsi örnekleri alınırken, füzyon biyopside multiparametrik MR’daki yüksek riskli alanlar işaretlenerek gerçek zamanlı ultrason görüntüleri ile eşleştirilir ve biyopsi iğnesini doğrudan kanser şüphesi olan odaklara yönlendiriyor.  

FÜZYON PROSTAT BİYOPSİ UYGULAMASI: Prostat biyopsisini, üroloji ve radyoloji uzmanları birlikte gerçekleştirmektedir. Radyoloji uzmanı, MR görüntüleri üzerinde kanser açısından şüpheli alanları işaretledikten sonra  bu görüntüler füzyon prostat biyopsi  cihazının sistemine yüklenir ve görüntüler eşleştilir e bu alanlardan hedefe yönelik milimetrik hassasiyetle biyopsiler transrektal veya perineal yoldan yapılır

Füzyon biyopsinin 3 farklı tekniği bulunmaktadır:

1-MR altında biyopsi: MR’ın tespit edilen yüksek riskli alanlardan  büyük bir doğrulukla biyopsi alınabilmektedir. Sadece MR’ın belirlediği alanlardan değil aynı seansda klasik-sistematik prostat biyopsisi de yapmak mümkündür.  

2-Kognitif MR biyopsi:MR’ın belirlenen yüksek riskli alanları prostat biyopsisini yapacak uzman akılda tutarak, belirlenen bölgelerden yine transrektal USG klavuzluğunda biyopsi örneklerini alma yöntemidir.  

3-Yazılım yardımlı gerçek  MR-Ultrason Füzyon biyopsi: MR görüntüleri üzerinde kanser açısından şüpheli alanları işaretledikten sonra  bu görüntüler füzyon prostat biyopsi  cihazının sistemine yüklenir ve görüntüler yazılım marifetiyle eşleştilir, ultrason probu prostat etrafında hareket ettirildiğinde füzyon yazılımı üst üste gelmiş MR görüntüsünü buna göre kaydırır ve ayrıntılı olarak 3 boyutlu ultrasonografi+MR görüntüsü sağlanır, birleştirilmiş görüntüde biyopsi iğneleri tam olarak hedefe yönelik milimetrik hassasiyetle örnek alınacak lezyona yönlendirilir ve yeterli sayıda örnekleme yapılır. 

SONUÇ OLARAK:

Klinik olarak prostat kanseri şüphesi olan hastalarda biyopsi öncesinde multiparametrik MR incelemesi yapılması son derece önemlidir.