Prostat Nedir? Ne İşe Yarar?

Prostat, spermlerin beslenmesine ve ejakülasyon (boşalma) sırasında taşınmasına yarayan sıvıyı salgılayan bir organdır.

Mesaneden çıkan idrar yolunun hemen başlangıcında yer alan ve idrar yolunu çepeçevre saran prostat bezi yaşın ilerlemesi ile büyümeye başlar. Bu büyüme iç kısma, idrar yoluna doğru olduğu oranda hastada idrar yaparken zorlanma şikayetleri başlar. İdrar tam boşaltılamadığı için kullanılan mesane kapasitesi azalır, hasta sık sık idrara gitmeye, gece idrara kalkmaya başlar.

Normalde bir ceviz büyüklüğünde ve yaklaşık 20 gr ağırlığında olan prostat bezi bazen bir greyfurt kadar irileşebilir. Eğer büyüme hep dış tarafa doğru olursa hastada idrarla ilgili hiçbir yakınma görülmeyebilir.

Prostat Büyümesi Ne Demektir?

Genellikle 50’li yaşlardan itibaren belirtiler vermeye başlayan prostatın selim büyümesi (BPH) kanser değildir. 60 yaşın üzerindeki hastaların yarısında, 85 yaşın üzerindeki hastaların %90’ında görülür. Sadece prostat dokusunda bir büyüme söz konusudur. Bu durum kanser gelişimi için bir zemin hazırlamaz.

BPH (selim prostat büyümesi) prostatın kanser hastalığı değildir. Ancak aynı prostatta hem BPH hem prostat kanseri görülebilir. Mutlaka araştırılmalıdır.

Bulguları Neler Olabilir?

• İdrar yapmayı başlatmada zorluk
• Sık sık idrara çıkma (özellikle geceleri)
• Mesanenin tamamen boşalmadığı hissi
• Aniden kuvvetli idrara çıkma ihtiyacı
• Zayıf idrar akımı, kesik kesik, çatallı idrar yapma
• İdrar yaparken zorlanma ya da ıkınma
• İdrar damlaması ya da kaçırma
• İdrar yaparken sızı ya da yanma

“İdrar çıkışının zorlanmaya başlaması ile ilgili değişimler çok yavaş seyirli olduğu için hastalar genellikle bu değişimi hissetmez veya önemsemezler”

Gecikmiş vakalarda neler gözlenebilir ?

• Güçsüz mesane
• Mesane ve böbrek enfeksiyonları
• Tamamen idrar yapamaz hale gelme
• Geriye kaçan idrarın idrar yollarını genişletmeye başlaması
• Böbrek yetmezliği

Prostat Büyümesinde Tanı Nasıl Konur?

Aynı anda prostat kanseri de olabileceğinden ve prostat kanserinin kendine özgü erken dönem belirtileri olmadığından incelemeler sırasında bu yönden de araştırılmalıdır.

Serum Prostat Spesifik Antijen (PSA) bakılması

• Prostat kanseri ayırıcı tanısında önemli
  Anlamlı yüksek değerlerde prostat biyopsisi yapılır.

Parmakla prostat muayenesi

• Prostat kanseri ayırıcı tanısında önemli
• Prostatın kıvamı, simetrisi, büyüklüğü değerlendirilir
  Nodül (kısmi sert doku) araştırılır

Ultrasonografik inceleme

• Prostat kanseri ayırıcı tanısında önemli
• Prostatın iç yapısı ve büyüklüğü hakkında bilgi verir.

İdrar tahlilleri

• Enfeksiyon varlığı araştırılır

İdrar akım ölçümü (Üroflowmetri)

• İdrar yapış hızı, süresi, tazyiği hakkında bilgi verir.

İdrar yapma sonrası mesanede kalan idrar miktarı tayini

• Normalde idrar yaptıktan sonra mesanenin tamamen boşalması gerekir.

Sistopanendoskopi (Mesane ve alt idrar yollarının optik cihazlarla incelenmesi)

• Şikayetlerin gerçekten prostatın idrar yolu içine doğru büyüyüp yolu tıkamasına mı, yoksa benzer şikayetleri yapabilen idrar yolu darlıkları, taş ya da tümöral oluşumların varlığına mı bağlı olduğu direkt gözlenir.
• Ayrıca mesane de incelenerek zor idrar yapmaya bağlı görülen mesane değişiklikleri ve derecesi değerlendirilir.

“Prostat kanserinin ön değerlendirmesinde kan PSA düzeyi, parmakla prostat muayenesi ve ultrasonografik inceleme önemlidir.”

“Benzer şikayetleri olan iki ayrı hasta bu durumlarından aynı derecede rahatsız olmayabilir. Bu nedenle ameliyat gerekir mi? gerekirse ne tür bir ameliyat tercih edilmeli? sorularının cevabını hastaların böyle bir durumdan ne kadar rahatsız oldukları da belirler.”

Bir üroloji uzmanı ile görüştügünüz zaman sizden aşağıdaki soruları cevaplamanızı isteyecektir:

• Şikayetleriniz nelerdir?
• Ne kadar süredir varlar?
• Sizi ne sıklıkla rahatsız ediyorlar?
• Daha kötüleşmeye başladılar mı?
• Ailenizde prostat problemi yaşayanlar var mı?
• Başka sağlık sorunlarınız var mı?
• Devamlı kullandığınız bazı ilaçlar var mı?

Uluslararası prostat semptom skor testi için tıklayınız.

Prostat Büyümesinde Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Hastadaki bulguların şiddeti, ek problemlerin varlığı, hastanın yaşı yanında prostatın büyüklüğü, şekli de tedavi kararında etkilidir.

Aslında her hastada uygulanması ideal olan bir tedavi yöntemi yoktur. Her hasta ayrı bir olgu olarak değerlendirilmeli ve tedavi yöntemleri konusunda hastanın bilgilendirilmesi sonrası nasıl bir yol izleneceğine beraber karar verilmelidir.

Prostatın idrar yolunu tıkamaya başlamasının erken dönem bulguları bir dönem ilaç tedavileri ile giderilebilir. Ancak ilaca rağmen şikayetler bir süre sonra tekrar görülmeye başlar ya da baştan itibaren şiddetli düzeyde ise, örneğin hastanın idrar yapamaz hale gelme gibi durumları söz konusu ise ilaç tedavisi denenmeden doğrudan operasyon planlanır.