PRP Tedavisi
Yazar Evrim Duruöz • Fizik Tedavi Uzmanı • 15 Şubat 2021 • Yorumlar:
PRP (platelet rich plazma), kişinin kendisinden alınan kanın çeşitli işlemlerden geçirilerek vücutta tedavisi planlanan dokulara enjeksiyonu şeklinde uygulanan bir tedavi yöntemidir. Saç dökülmesi ve cilt gençleştirme gibi estetik sorunlara yönelik yapılabileceği gibi yaralı tendonların, bağların, kasların ve eklemlerin iyileşmesini hızlandırmak için de kullanılabilir.
PRP Nedir?
PRP, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan ve platelet(trombosit) adı verilen özel hücreler ve başka faktör ve proteinler içeren bir kan ürünüdür.Trombositler kanda bulunan hücrelerdir ve kanamanın durmasını sağlar aynı zamanda yara bölgesinde hızlı iyileşmeyi sağlayan büyüme faktörlerini(growth factor) içerir.
Trombositler genelde yaralanmış bölgeye kan akımı ile ulaşırlar. İlk temel hedef damar çeperinde bir tıkaç oluşturmak ve kanamanın durmasını sağlamaktır. Daha sonraki süreçte yaralanmış dokunun iyileşmesi ve normal sürecin işlemesini sağlamaya çalışırlar.
PRP Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tamamlanması yaklaşık 30 dakika kadar sürer. Hastanın kanının bir tüpte toplanmasıyla başlar. Trombosit bakımından zengin plazma, tam kanın diğer bileşenlerinden santrifüj yöntemi ile ayrılarak kullanılır. Çünkü trombositler, yaralı dokuları onarmak için gerekli olan büyüme faktörleri için doğal bir rezervuar görevi görür. Trombositlerin salgıladığı büyüme faktörleri, kolajen üretimini ve tendon kök hücrelerinde gen ve protein ekspresyonunu artırarak doku iyileşmesini uyarır. Bu büyüme faktörleri ayrıca kan akımını hızlandırır ve yeni hücre yapımı, tamir, genç doku yapımı uyarılır.
PRP enjeksiyonları farklı şekillerde yapılabilir. Genellikle enjeksiyona bağlı ağrıyı azaltmak için PRP ile bir lokal anestezik ilaç karıştırılır.
PRP Nasıl Uygulanır?
PRP enjeksiyonları bu alanda eğitim almış uzman doktorlar tarafından uygulanır. İşlem birbirini takip eden çeşitli basamaklarda gerçekleştirilir. PRP uygulaması sırasında izlenen yol şu şekildedir;
-
Öncelikle enjekte edilecek PRP’yi hazırlamak için sağlık uzmanı tarafından hastadan 10-20cc kan alınır. Alınan kan miktarı PRP'nin nereye enjekte edileceğine bağlıdır. Bu aşamada kulalnılan tüp(prp kiti) yeterli miktarda hedef hücreyi ayırabilmesi açısından önemlidir.
-
Steril şartlarda tüp içine alınan kan örneği bir santrifüj cihazına yerleştirilir. Santrifüj cihazı, çok hızlı bir şekilde dönen ve kan bileşenlerinin ayrışmasını sağlayan bir makinedir. Ayırma işlemi yaklaşık 15 dakika sürer. Bu işlem trombositleri diğer kan bileşenlerinden ayırır.
-
Daha sonra bileşenlerine ayrılmış plazma etkilenen bölgeye enjeksiyon için hazır hale getirilir. İşlemle konsantre trombosit içeren plazma elde edilir.
-
Bazı enjeksiyonlarda planlanan alanları belirlemek için ultrason gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.
-
Enjeksiyon alanı belirlendikten sonra hazırlanan PRP etkilenen bölgeye enjekte edilir.
Enjeksiyon, normal kandan 5ila 10 kat daha fazla miktarda trombosit konsantrasyonu içerdiğinden PRP’nin iyileşmeye hızlandırıcı yönde etki ettiği düşünülür. Kanın alınmasından işlemin tamamlanmasına kadar geçen süre genellikle yarım saat gibi bir zaman dilimi kapsar.
PRP Neden Uygulanır?
PRP iyileşmeyi hızlandırmak ve iltihaplanmayı azaltmak için kullanılır. Saç büyümesini teşvik etme, cilt gençleştirme, yumuşak doku iyileşmesini hızlandırma gibi çeşitli nedenlerden dolayı trombosit bakımından zengin plazma terapisi veya PRP enjeksiyonları kullanılabilir. Trombosit aktivasyonu, vücudun doğal iyileşme sürecinde önemli bir rol oynar ve PRP ile bol miktarda trombosit hedef bölgeye enjekte edilir.
PRP Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
-
Tendon yaralanmaları: Kasları kemiğe bağlayan sert, kalın doku bantlarına tendon denir. Kendi kendine iyileşmeye bırakıldığında tendinitler ve tendon yaralanmaları yavaş iyileşir.Tenisçi dirseği, gofçü dirseği, ayak bileğinde aşil tendiniti, el başparmak tendinitinin tedavisinde veya dizdeki patellar tendonda ağrı ya da iltihap gibi kronik tendon problemlerini tedavi etmek kullanılabilir.
-
Ameliyat sonrası onarım: Bazen ameliyattan sonra omuzdaki rotator manşet tendonu gibi yırtık bir tendonu veya ligamentleri onarmak için , menüsküs lezyonu operasyonu sonrasında yaralı dokunun tamir sürecinde PRP enjeksiyonları kullanılır.
-
Osteoartrit (Kireçlenme): PRP osteoartriti olan hastaların diz, kalça, ayak bileği gibi eklemlerine enjekte edilir. enjeksiyon yapılan eklemde yeni kıkırdak yapımını uyarır.
-
Menisküs lezyonlarının, bağ yaralanmalarının tedavisinde
-
Rotator kaf yırtıklarını ya da tendinitlerinin tedavisinde(omuz ağrısı sebeplerinden biri)
-
Topuk dikeni ya da plantar fasiist tedavisinde
-
Cilt Gençleştirme: Yaşın ilerlemesi ve çevresel faktörlerin etkisiyle ciltte ortaya çıkan yaşlanma belirtileri için PRP enjeksiyonları kullanılabilir. Uygulama ile cilt elastikiyetinde artma, kırışıklıklarda azalma gibi etkiler gözlemlenebilir. Ciltteki yara izlerinden kurtulmak için de PRP tercih edilebilir.
-
Saç dökülmesi: Saç büyümesini teşvik etmek ve saç dökülmesini önlemek için kafa derisine PRP enjeksiyonları yapılabilir. Yapılan araştırmalara göre, PRP enjeksiyonlarının, erkek tipi kellik olarak da bilinen androjenik alopesi tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir. Özellikle erkeklerde görülen genetik kökenli saç dökülmelerinde yüz güldürücü sonuçlar elde edilebilir. PRP, saç mezoterapisi ile kombine edilerek de uygulanabilir.
PRP Tedavisi Kaç Seansta Tamamlanır?
Artrit veya kronik tendinit tedavisi için çoğu hastada 2-3 seanslık PRP tedavisine ihtiyaç duyulur. Akut kas yaralanmalarında sıklıkla 1-2 seans yeterli olur. Yaş ihtiyaç duyulan seans miktarını belirleyen önemli bir faktördür. Çünkü yaşlandıkça vücuttaki kök hücre sayısı azalacağı için tedavi için daha fazla seansa ihtiyaç duyulabilir.
PRP seansları genellikle 2-4 hafta aralıklarla uygulanır. Kişinin ihtiyacına ve hastalığına göre ortalama 2-3 seans(kas iskelet sistemi hastalıklarında) olacak şekilde planlanır. uygulama süresi hazırlık aşamasıyla birlikte 30 dakika kadardır.
PRP'nin Olası Yan Etkileri Nelerdir?
PRP, kişinin kendi kanından hazırlandığı için, alerjik reaksiyon riski yok denecek kadar azdır. steril çalışıldığında minimal de olsa enfeksiyon, nadiren 24- 48 saat süren enjeksiyon bölgesinde ağrı olabilir.
Hastaların uygulama sonrası hemen işine, günlük aktivitelere dönebilir.