/r/ Sesini Söyleyememe Nedendir ve /r/ Sesi Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
Yazar Sema Garip • 22 Nisan 2023 • Yorumlar:
/r/ sesini söyleyememe durumu en sık karşılaşılan konuşma problemlerinin başında gelmektedir.Bu problem hem çocuklarda hemde yetişkinlerde karşımıza çıkmaktadır. Bu yazımızda /r/ sesi neden söylenemez, /r/ sesi nasıl tedavi edilir , /r/ sesi terapisi nasıl olmaktadır sorularına cevap bulacağız.
Her sesi üretebilmek için sesi çıkış yerine göre dil, dudak, damak ve çene koordinasyonu sağlanmalıdır. Sesler belirli gelişim sırasıyla üretilmektedir. /r/ sesi türkçede en geç edinilen sestir. 4.5-5 yaş aralığında doğru pozisyonda üretilmesi beklenmektedir./r/ sesi tedavisi için 4.5 yaşı beklemek uygun görülmektedir. Fakat çocuk bu durumdan rahatsız oluyorsa ve /r/ sesini söyleyemediğinin farkındaysa terapiye daha erken başlanabilmektedir./r/ sesini üretememe problemi ilk başlarda ailelere sevimli gelmektedir.Fakat ilerleyen dönemlerde devam etmesi durumunda çocuğumuz akran zorbalığına uğrayabilir. Okul dönemi başladığında /r/ sesi problemi halen giderilmemiş olursa okuma ve yazma hatalarını doğurabilmektedir. Çocuğunuz /r/ sesi yerine farklı bir ses üretiyorsa okurken ve yazarken de bu iki sesi birbirine karıştırabilmektedir. Örneğin: Arı kelimesini üretmek isteyen çocuğumuz arı yerine ayı kelimesini üretebilir.Aynı zamanda yazarken de arı yerine ayı yazabilmektedir.Örneğin: kır kelimesi yerine çocuğunuz kıl kelimesi olarak okumaktadır. Bu durumun ilerde devam etmemesi ve oluşabilecek muhtemel problemlerin önüne geçilmesi adına dil ve konuşma terapisine başlanması gerekmektedir. Çocuğunuz 4.5 yaş döneminde ve hala /r/ sesini üretemiyorsa /r/ sesini edinmesi için uzman desteğine başvurabilirsiniz.
/r/ Sesini Söyleyememe Problemlemi Nasıl Tedavi Edilmektedir?
/r/ sesi söylenememesi durumunda dil ve konuşma terapisinden destek alınmalıdır. Tüm seslerin üretilebilmesi için dil, dudak, damak ve çene pozisyonu farklıdır./r/ sesini üretebilmek için gerekli olan pozisyon öğretilmektedir. Kişi /r/ sesini izole olarak çıkardıktan sonra hece başı, hece ortası , hece sonu pozisyonda çalışılmaktadır.Ardından birey /r/ sesini üretebildikten sonra kelime, cümle ve sohbet esnasında doğru sesi üretmesi beklenmektedir. Terapi çalışmalarının ardından dil egzersizleri, ev ödevleri verilerek /r/ sesini pratik olarak üretmesi beklenmektedir. Ev ödevleri ve pratikler sesin genellenerek her pozisyonda doğru üretilebilmesi için oldukça önemlidir.
/r/ Sesi Hangi Nedenlere Bağlı Olarak Üretilememektedir?
/r/ sesini söyleyememe durumu konuşma sesi bozukluğudur.Genellikle karşılaşılan; bireyin yanlış öğrenmeleri ve yanlış alışkanlıklar sonucu ortaya çıkmaktadır. Bazı durumlarda işitsel sorunlar, bazı durumlarda genetik faktörler vb. /r/ sesinin yanlış üretilmesine yol açmaktadır.
Dil Bağı /r/ Sesini Üretememeye Yol Açar Mı?
Dil bağı dilin hareketlerini kısıtlamaktadır. Dil bağının varlığından kaynaklı /r/ sesi üretilememesi durumu olabilmektedir.Fakat bu durum bütün bireylerde geçerli değildir dil bağı olmasına rağmen /r/ sesini doğru pozisyonda üretebilen bireyler mevcuttur.Dil ve konuşma Terapisi değerlendirmesi ardından dil bağının varlığı kontrol edilir. Dil ve konuşma terapisti gerekli gördüğü taktirde dil bağı için bireyi hekime yönlendirebilmektedir.
Yetişkinlerede /r/ Sesini Üretebilmek Mümkün Müdür?
Sesi olması gereken pozisyonda doğru bir şekilde üretmek her yaş aralığı için mümkündür. Dil ve konuşma terapisi ile birlikte birey hatalı üretim yerine doğru üretim pozisyonunu öğrenebilmektedir.