Rahim Ağzı Yaraları

RAHİM AĞZI HASTALIKLARI

RAHİM AĞZI YARALARI (EREZYONE SERVİSİT)(RAHİM AĞZI YARASI)(RAHİM AĞZI İLTİHAPLARI)

Halk arasında rahim ağzında yara olarak bilinen (erezyone servisit) çok sık rastlanan jinekolojik rahatsızlıklardan biridir. Kronik servisitin kelime anlamı, rahim ağzının devamlı bir iltihabi hastalığıdır. Yara (rahim ağzı yarası) yani erezyon, rahim ağzının çevresinde bulunan enfekte olmuş bir doku bölgesidir.

Rahim ağzı yaraları (rahim ağzında yara)(erezyone servisit) niçin olur?

1-Sıklıkla gonore (bel soğukluğu), klamidia, trikomonas ve HPV enfeksiyonlarına bağlı olarak,

2-Sık ve travmatik yapılan cinsel ilişkiler sonrası,

3-Prezervatif üzerindeki kimyasal ajanlar ve rahim ağzına konan tamponlar,

4-Doğum esnasında tamir edilmemiş, atlanmış rahim ağzı yırtıkları,

Bu nedenlerden dolayı rahim ağzının çok katlı yassı epiteli (deri) yüzeysel tabakaları kaybolur, endoservikal (rahim ağzı iç kanalı) kanalın dışarı doğru alan değiştirmesine neden olur. Bu bölge daha fazla kanlandığı için kırmızı renkte gözükür. Ve bu doku enfeksiyondan çok daha fazla etkilendiği için, rahim ağzı yaralarına (erezyone servisit) yol açar. Bazen de incelmiş epitel (deri) doku kaybolarak stromanın enfekte olmasına neden olur. Buna da rahim ağzı ülserleri denir. Bu nedenlere bağlı gelişen bir diğer rahatsızlık da rahim ağzındaki naboti kistleri oluşmasıdır. Naboti kistleri iltihaplanma sürecinde oluşan tamirine bağlı (epitelizasyon) endoservikal bezlerdeki kanallar daralır. Böylece bu bezlerdeki salgı (müküs) ve sıvı dışarı doğru boşalamaz. Geriye doğru göllenerek naboti kistlerini oluşturur.

Rahim ağzı yarasının belirtileri nelerdir?

1-Vajinal akıntı: sarı, beyaz, koyu kıvamlı ve yapışkandır. Bu akıntının zamanı yumurtlama dönemindeki değişiklik gösteren akıntı kıvamından farklıdır.

2-İlişki sonrası lekelenme tarzında kanama

3-Adet dışı ara kanamaları: rahim ağzı iç kanalındaki epitelin aşırı şişmesine ve ödemine bağlı olarak kırılganlığı artar ve kolay travmatize olur. Böylece vajinal duş veya cinsel ilişki sonu lekelenme tarzında kanamaların görülmesine yol açar.

4-Kuyruk sokumuna vuran bel ağrıları

5-İdrar yaparken yanma, sık idrar yapma ve idrarı tutma güçlüğü görülür. Bunun nedeni ise rahim ağzındaki enfeksiyonun; lenfatik dolaşımla (komşuluk yoluyla) idrar kesesine yayılmasındandır. Yeni evli çiftlerde gözüken balayı sistitleri de bu nedenlerden dolayı oluşur. Sık yapılan cinsel ilişki ve rahim ağzına yapılan aşırı uyarı ve travma bu idrar şikayetlerinin oluşmasına yol açar.

6-Kısırlık: kısırlık nedenlerinden %10 oranında gözüken rahim ağzı faktörlerinin çoğunlukla nedeni, rahim ağzındaki yaralardır. Buradaki enfeksiyon ve yapı değişiklikleri spermin (erkek tohumu) rahime geçişini engel olur.

Rahim ağzı yaralarının tanısı nasıl konur?

Normal bir jinekolojik muayene ile görerek rahatlıkla tanısı konabilir. Tedaviye başlamadan önce, altında habis (kötü huylu) bir olayın yatıp yatmadığını kontrol etmek için smear alınmalıdır. Şüpheli bölgeler görülürse biyopside alınabilir. Şüpheli vakalarda veya HPV pozitif vakalarda kolposkopi yapılmalı, damarlanmaların durumu gözlenmeli ve biyopsi alınmalıdır. Tedaviye geçmek için mutlaka test sonuçlarını beklemek gerekir.

Rahim ağzı yaralarından korunmak için ne yapılmalıdır?

1-Şüpheli ve tanımadığınız kişilerle cinsel ilişki yapmayın. Özellikle gonore (bel soğukluğu) geçiren erkeklerle

2-Doğumda rahim ağzının kendiliğinden açılmasını bekleyip yırtılmasını izin vermemek gerekir. Burada sağlık personeline (doktor veya ebe) büyük görev düşmektedir. Rahim ağzında yırtık oluşmuşsa kanama olmasa dahi tamir etmek gerekir. Bu arada hastalarımızın bazılarına rahim ağzında yırtık var dediğimiz zamanlar “Hocam ben hatırlıyorum doğumda dikilmişti diyorlar” halbuki söyledikleri yer, doğum esnasında başın çıkmasını kolaylaştırmak için vajina ile perine (vajina girişi ile anüs bölgesindeki alan) yapılan kesiyi (epizyotomi) kastetmektedirler. Buranın rahim ağzıyla ilgili olmadığını ayrıca belirtmek gerekir.

3-Enfeksiyonlar ihmal edilmeden akut dönemde mutlaka en iyi şekilde tedavi edilmelidir.

4-Kimyasal madde içeren tamponlar kullanmamak gerekir.

5-Su ve sabunla vajinayı yıkamayınız. Çünkü bu işlem vajinanın normal PH’ını (asit) bozup fırsatçı mikropların enfeksiyon yapmasına yol açar.

6-HPV aşısı: 9-26 yaş arasında mutlaka HPV aşısı yapmak gerekir. Sık tekrarlayan yaralarda ve çok partnerli bayanlarda 26 yaştan sonra ise kanser riskinden uzaklaştırmak için koruyucu olaraktan aşı yapılması tavsiye edilir.

Rahim ağzı yaralarının tedavi yöntemleri nelerdir?

1-Yakma (koterizasyon):
Bir kalem şeklindeki probun uçundan elektrik akımı verilerek elde edilen ısı ile erezyone olmuş (yara) bölge dağlanarak yara hücreleri öldürülür. İşlem 5-6 dakika sürer. Ağrısız bir işlemdir. Genellikle anestezi gerektirmez. Bu işlemden sonra deskuamasyon (dökülme) süresi olan 15 gün boyunca kirli sarı bir akıntı olur. 15 günden sonra yenilenme (reparasyon) dönemi başlar. Dolayısıyla yakma işleminden sonra 1 ay cinsel ilişki yasaklanır. Doğum yapmamış kadınlara yakma işlemi yapılmaz. Çünkü rahim ağzında daralmalara neden olur. Bu kadınlara dondurma (cryo terapi) işlemi yapılır.

2-Dondurma (kriyoterapi):
Rahim ağzındaki yaranın büyüklüğüne göre ayarlanmış uçlar takılı özel bir tabanca şeklindeki bir proptan karbondioksit veya azotprotoksit gazı geçirilerek yaranın (erezyon) eksi 45 ila eksi 60 derece arasında dondurularak yok edilmesi işlemidir. İşlem 5-6 dakika sürer. Ağrısız bir işlemdir, anesteziye gerek yoktur. Dondurma işleminde rahim ağzında daralma olmadığı için doğum yapmamış kadınlara da rahatça uygulanabilir. İşlemden sonra dökülme safhasında 15 gün boyunca berrak su gelir. İyileşme 2 ay sürer. 1 ay cinsel ilişki yasaklanır. Hem yakma hem de dondurma işleminden 2 ay sonra mutlaka doktora kontrole gitmek gerekir.

3-Loop (leep) operasyonu:
Dondurma veya yakma ile geçmeyen, smear sonucu şüpheli çıkan ve HPV si pozitif olan hastalara uygulanır. Burada aynı zamanda hem tedavi edilir hem de parça alınmış olur. İşlem şöyle gerçekleştirilir; yara (erezyon) bölgesi yarım daireler şeklinde üst ve alt rahim ağzı bölgesi kesici özel uçlu incecik koterle çıkartılır. Kansız ve dikişsiz bir operasyondur. Çıkan doku parçası, nekroz (hücreler ölmediği için) olmadığı için patolojiye rahatlıkla gönderilebilir.