Romantik İlişkilerde Bağlanma Stilleri

Bağlanma stilleri, “iki insan arasındaki yakın duygusal bağ” olarak tanımlanabilir ve hayatın ilk anlarında başlar. Yaşamın ilk 3 yılında bakım veren ile kurulan bağ, kişinin ilerleyen hayatında kuracağı duygusal ilişkiler için önemli etkiye sahiptir. Duyarlı bakım ve fiziksel yakınlık sayesinde bebekteki ilk güven duygusu oluşur. Kurulan güven duygusu aynı zamanda dünyanın içinde bulunmak için iyi bir yer olduğuna dair ömür boyu süren bir beklentiyi de beraberinde getirir. Bireyin ilk ve en etkili duygu düzenleme stratejisi bağlanmadır.

Eğer anne ya da bakım veren kişi bebeğin ağlama, gülümseme gibi sözsüz iletişim snyallerini algılayıp bunlara doğru yanıt vermişse duygusal yakınlıkla birlikte güvenli bağlanma oluşur. Genellikle güvenli bağlanan bebekler; çatışmaları sağlıklı bir şekilde yöneten, yakınlığa yanıt veren ve kendine güvenen yetişkinler olur. Güvenli bağlanma stiline sahip olan biri, ilişki sorunlarıyla karşılaştığında duygularını açıkça paylaşabilir ve destek arayabilir. Ancak bebeklik döneminde kafa karıştırıcı, korkutucu veya tutarsız duygusal iletişim yaşadıysak, bakım verenimiz ağladığımızda bizi rahatlatamadıysa veya ihtiyaçlarımıza cevap veremediyse güvensiz bir bağlanma yaşamamız daha olasıdır. Güvensiz bağlanan bebekler genellikle kendi duygularını ve başkalarının duygularını anlamakta güçlük çeken, sürekliliği olan ilişkiler kurmakta veya sürdürmekte zorlanan yetişkinlere dönüşürler. Güvensiz bağlanma stillerine sahip olan kişiler; en yakın ilişkilerinde diğerine ihtiyaç duyan veya yapışkan olmaya, kendilerini savunmasız hissettiklerinde bencil veya manipülatif şekillerde davranmaya veya yakınlıktan tamamen uzak durmaya eğilimli olabilirler.

Güvenli Bağlanma:

!!! Empatik ve uygun sınırlar koyabilen, güvenli bağlanmaya sahip insanlar, yakın ilişkilerinde kendilerini güvende, istikrarlı ve daha memnun hissetme eğilimindedir. Kendi başlarına olmaktan korkmazlar ve partnerleri olmadan da yaşayabilirler ancak partnerleriyle olmak isterler. Genellikle yakın ve anlamlı ilişkiler içinde gelişirler.

Güvenli bağlanma stili yetişkin ilişkilerini nasıl etkiler?

•Güvenli bağlanma stiline sahip olmak, mükemmel olunduğu veya ilişki sorunları yaşanmadığı anlamına gelmez. Ancak kişi kendi hatalarının ve başarısızlıklarının sorumluluğunu alacak kadar güvende hisseder ve ihtiyaç duyduğunda yardım ve destek aramaya hazırdır.
•Kişi kendi öz değerini takdir eder ve samimi bir ilişkide kendisi olabilir.
•Kişi duygularını, arzularını ve ihtiyaçlarınızı ifade etmekte rahattır.
•Başkalarıyla birlikte olmaktan keyif duyar; partnerinden destek ve rahatlık arayabilir.
•Kişi duygusal dengeyi koruyabilir ve yakın bir ilişkide çatışmayı yönetmenin sağlıklı yollarını arayabilir.
•Kişi ilişkilerinde ve hayatının diğer bölümlerinde hayal kırıklığı, aksilikler ve talihsizliklerle karşı karşıya kaldığında, toparlanacak kadar esnek olur.

Kaygılı – Güvensiz Bağlanma:

Kaygılı bağlanma biçimi sergileyen bireyler, güven konusunda sıkıntı yaşamakta, kıskanç ve aşırı sahiplenici davranışlar sergilemektedir. Fazla duygusal davranırlar; ancak yakınlaşma konusunda istekleri vardır. Kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler bağlandıkları kişiden ayrı kaldıklarında yoğun bir şekilde kaygı ve stres yaşarlar. Tekrar bir araya geldiklerinde ise kaygılı hissetme durumu devam eder. Ayrı iken hissettikleri öfke, bir araya geldiklerinde de devam eder. Hem kendilerini değersiz olarak görüp hem de diğerlerini güvenilmez olarak algılayabilirler. Bu bağlanma stiline sahip kişiler ne uzak kalmak ne de yakın durmak istedikleri görülür. Yakın olma istekleri kaybetme korkuları yüzünden onları bu isteklerinden geri tutabilir.

Kaygılı bağlanma stili yetişkin ilişkilerini nasıl etkiler?

•Kişi bir ilişki içinde olmak veya bir kişiyle yakınlık yaşamak ister. Ancak partnerine güvenmekte zorlanır.
•Kişinin yakın bir ilişki içinde olması tüm hayatının değişmesine neden olur ve diğer kişiye aşırı derecede bağımlı halde olur.
•Yakın ilişkide olduğu kişiyle arasındaki boşluk ve sınırlar; bir tehdit, panik, öfke veya partnerinin artık kendisini istemediğine dair korku uyandırabilecek bir şey olarak görülebilir.
•Kişinin kendisi için hissettiği değer duygusunun çoğu; ilişkide kendisine nasıl davranıldığını hissettiğine bağlıdır. İlişkiye yönelik algılanan herhangi bir tehdide aşırı tepki verme eğilimindedir.
•Kişi partnerinden uzaktayken endişeli veya kıskanç hissedebilir. Partnerini yakın tutmak için
suçluluk, kontrol edici davranış veya diğer manipülatif taktikler kullanabilir.
•Partnerinden sürekli güvence ve çok fazla ilgi görme ihtiyacı vardır.

Kaçıngan-Güvensiz Bağlanma:

Ebeveynleriniz muhtemelen uzak, soğuk ve tepkisiz kaldıysa  bunun sonucunda daha bağımsız ve özgüvenli insanlara bağlanmak istemeyen, ben-merkezci, oldukça kontrollü biri olablirsiniz. Kaygılı bağlanma stiline sahip olanların tam tersidir. Yakınlık istemek yerine, yakınlıktan o kadar çekinirler ki başkalarıyla duygusal bağ kurmaktan kaçınmaya çalışırlar. Ayrı kaldıklarında fazla bir tepki göstermedikleri gibi tekrar bir araya gelindiğinde de yakınlık kurma girişimleri olmaz. Kendilerini güvenilir olarak görürler fakat diğer insanları güvenilmez ve tehlikeli olarak görebilir. Genellikle bebeğin fiziksel ve duygusal
ihtiyaçlarının; bakım verenin reddedici tutumundan veya sürekli meşgul olmasından dolayı hiçbir zaman düzenli ya da öngörülebilir bir şekilde karşılanmaması, bebeğin duygusal olarak kendi kendisini sakinleştirmek zorunda kalması kaçıngan bağlanmanın oluşmasına neden olabilir.

• Yakın ilişkiler sizi boğucu hissettirebilir ve bağımsızlığınızı tehdit edecek gibidir. Samimiyeti çok yoğun hissettiğinizde uzaklaşırsınız.

• Kendinize ayıracak daha çok zamana ihtiyaç duyarsınız. Duygu ve düşüncelerinizi paylaşmakta, yardım ve destek istemekte zorlanırsınız.

• Kaçıngan-güvensiz bağlanma stiline sahip olan kişi, duygusal yakınlığa tahammül etmekte zorlanır. Romantik bir ilişkide yakınlıktan rahatsız, hatta boğulmuş hissedecek kadar bağımsızlığına ve özgürlüğüne değer verir.
  • Bağımsız bir kişidir. Kendisine bakmaktan memnundur ve başkalarına ihtiyacı olduğunu
  hissetmemektedir.
  • Biri ona ne kadar yaklaşmaya çalışırsa veya partneri ona ne kadar ihtiyaç duyarsa, o kadar geri çekilme eğilimindedir.
  • Duygulardan rahatsızdır ve çevresindeki kişiler genellikle onu mesafeli ve kapalı, katı ve hoşgörüsüz olarak tanımlar.
  • Partnerinin duygularını en aza indirmeye veya görmezden gelmeye, onlardan sır saklamaya ve hatta özgürlük duygusunu tekrar kazanmak için var olan ilişkilerini bitirebilirler.
  • Uzun süreli samimi ilişkiler yerine geçici veya gündelik ilişkileri tercih edebilir veya eşit derecede bağımsız, duygusal olarak mesafelerini koruyacak partnerler arayabilirler.

Bağlanma Stilinizi Değiştirmek İçin Bazı Yöntemler 

Bağlanma biçiminiz hayatınıza iyice yerleşmiş olsa da, yeni yetenekler öğrenerek ve pratik yaparak daha güvenli bir bağlanma stili oluşturabilirsiniz.

• Bağlanma biçiminizi fark edin. Kaygılı ve kaçıngan davranışlarınızın farkında olmaya başlamanız değişimin ilk adımıdır.

• İhtiyaçlarınızı dikkate alın. Gerektiğinde yardım ve destek istemekten çekinmeyin.

• Partneriniz ile birbirinizin karşılıklı duygularını, zorlandığınız noktaları paylaşın.

• İlişkiye dair ihtiyaçlarınızı ve beklentilerinizi partnerinize açıkça iletin.

• Kendinizi tanıyın, davranışlarınız hakkında farkındalık geliştirin.

• Zihinsel çarpıklıklarınızı fark edin ve onları yeniden yapılandırın.

• Size iyi hissettirecek şeyler yapın. Güçlü yanlarınızı ve başarılarınızı destekleyin.

• Güvenli bağlanan kişilerle birlikte vakit geçirin, bağlanma becerilerini örnek alın.

• Terapiden destek alabilirsiniz.

Psk. Elif Özlem Cebeci