Ruminasyon: Düşünceler Döngüsü

Yaşam, birçok olumlu ve elbette olumsuz deneyimleri barındıran bir süreçtir. Ancak, bu deneyimlere olumlu ya da olumsuz demek, yeterli bir tanımlama olmuyor. Zira, yaşantıların tarifi ve yarattığı sonuçlar farklı şekillerde deneyimlenebiliyor.

Biliyoruz ki bir yaşantıyı deneyimledikten sonra, o artık geçmiştedir.

Fakat, bu deneyimin yarattığı etkileri (özellikle olumsuzsa) şimdiye taşımakta oldukça iyiyizdir. 

Bu deneyimi geçmişte bırakmaktansa, tekrar tekrar hatırlayıp, yaşananların sebeplerini inceleriz. 

Sonra yetmez ve sonuçları hakkında da düşünmeye başlarız. 

Bu davranış bazen bir iş üzerindeyken, derste veya keyifli bir aktivitenin ortasında bile belirir. Ancak işimizi, dersimizi, uykumuzu veya aktivitemizi bölmekle yetinmez, o deneyimin yarattığı duyguları şimdiye çeker. 

Böylece, olayla ilgili detaylar tekrarlayıcı bir şekilde zihnimizin içinde dönüp durur ve olumsuz duygularımızla şimdide baş başa kalırız.

Oldukça yaygın olan ve psikolojik sağlığımızı, davranış ve tutumlarımızı olumsuz etkileyen bu davranışa “ruminasyon” denir. 

Ancak bilinmelidir ki ruminasyon yalnızca geçmiş hakkında tekrarlı düşüncelerden ibaret değildir. Kendi özelliklerimiz, davranış ve tutumlarımız veya duygusal durumumuz hakkında yapılan ruminasyonlar da oldukça yaygındır. 

Geçmiş, şimdiki olumsuzluklar derken elbette ruminasyonun dahil olduğu bir zaman dilimi daha var; o da gelecek. 

Zaten geçmiş veya şimdi hakkında ruminasyon yapmak, geleceğe yönelik de olumsuz tutumlarda bulunmayı doğurur. 

Dolayısıyla, ruminasyon birçok çeşidiyle hayatımızın içine yerleşir ve bizi olumsuz bir şekilde etkiler. 

Ruminasyonun bu olumsuz etkiyi yaratmasının en temel sebeplerinden birisi, onca zihinde dönen değerlendirmelere rağmen problemi çözmeye yönelik adım attırmaması ve harekete geçirmemesidir. 

Oldukça duygu-odaklı bir süreç olduğundan probleme tüm detaylarıyla odaklanmakta zorlanılır. 

Böylece, harekete geçemeyiz; harekete geçmedikçe deneyimi rumine ederiz; rumine ettikçe yaşantının oluşturduğu duygulanımları şu ana çekerek, şimdiki zamandaki işlevselliğimizi bozarız. 

Peki ruminasyon devamlı hale gelince neler olur? Araştırma bulgularına göre fatura epey bir kabarık. Buyrun bir de siz göz atın:

• Değersizlik ve böylece iştah, uyku ve önceden çekici gelen aktivitelere yönelik ilgide değişimler (depresyon),

• Artan üzgünlük, memnuniyetsizlik, yetersizlik, yorgunluk ve bitkinlik hali,

• Kaygılı kuruntular ve anksiyete ile artan bir karamsarlık ve performans düşüklüğü,

• Bazı bilişsel becerilerde azalma (örn. problem çözme, alternatif düşünce üretme, odaklanma, karar verme vb.)

• Az ve kalitesiz insan ilişkileri gibi…

Bize bu faturayı sunan ve kronik psikolojik sorunlara yol açabilen bu davranışımızı daha iyi anlamak için örneklendirelim.