Safra Kesesi Nedir?

SAFRA KESESİ NEDİR?​

Safra, karaciğerde üretilerek bağırsağa dökülen bir salgıdır. Yağların ve yağda eriyen vitaminlerin emiliminde rol oynar. Bazı maddelerin vücuttan atılımını sağlar. Her gün karaciğerde ortalama 600 ml safra üretilir ve ana safra kanalı aracılığıyla onikiparmak bağırsağına dökülür.

Safra kesesi karın sağ üst tarafında yer alan karaciğerin alt yüzüne yapışık, küçük armut biçiminde bir organdır. Küçük bir kanalla ana safra kanalına bağlantılıdır. Başlıca görevi; karaciğerin ürettiği safranın bir kısmını -açlık dönemlerinde- ana safra kanalından emerek depolamak, yoğunlaştırmak ve sindirim sırasında yeniden bağırsağa salgılanmaktır.

Safra kesesi yaklaşık 50 ml hacmindedir. Safrayı 10 katına kadar yoğunlaştırabilir ve gerektiğinde hacmini 6 katına kadar artırabilir. Mideye gıda gelişini takiben kasılarak yarım saat içinde içeriğinin yarıdan çoğunu bağırsağa boşaltır ve bir saat içinde yeniden toplar.

Karaciğer ürettiği safranın bir kısmını da, safra kesesine ihtiyaç duymaksızın, doğrudan bağırsağa gönderebilir. Safra kesesi yokluğunda safranın tamamı ana safra kanalı aracılığıyla bağırsağa iletilebilir. Bu nedenle safra kesesi yaşam için vazgeçilmez bir organ değildir. İltihap halinde çıkartılması gerektiğinde işleyişte hayati bir noksanlık olmaz.

 SAFRA KESESİ İLTİHABI NEDİR?

​Safra kesesi iltihabı (kolesistit) genellikle safra kesesinin kanalının tıkanması sonucu oluşan bir süreçtir. Safra kesesi şişer gerilir. Kese duvarında ödem, dolaşım bozukluğu meydana gelir. Bozulmanın giderek çürüme ve delinmeye kadar ilerlemesi mümkündür. Tıkanma çoğu zaman kese içinde oluşan taş ve çamurun safra kesesi kanalı ağzına oturması ve safra kesesinin boşalmasına izin vermemesi sonucu gelişir.

Safra kesesi iltihabının en önemli belirtisi KARIN AĞRISIdır. Ağrı sağda daha belirgin olmak üzere karnın üst kısımlarında hissedilir. Sıklıkla yemeklerden sonra veya akşam saatlerinde olur. Ağrının sırta ve omuza doğru vurması tipik özelliğidir.

Ağrıya sıklıkla BULANTI eşilik eder. Çoğu zaman şişkinlik hazımsızlık, bazen de yanma, ekşime, gibi şikayetler görülebilir.

 SAFRA KESESİ AMELİYATI NEDİR?

Safra kesesi ameliyatından kastedilen safra kesesinin cerrahi olarak çıkartılmasıdır. Ameliyat açık (klasik teknik ile) veya kapalı (laparoskopik teknik ile) yapılabilir. 

Her ne kadar hastalarda safra kesesi içindeki taşlar nedeniyle ameliyat yapılıyormuş gibi bir algı olsa da ilk suçlu taş değildir. Aslolan başlangıçta safra kesesinin bozulmuş olmasıdır. Kesede taş varlığı bilahare ekstra sorunlara yol açar. Bu nedenle sadece safra kesesi içindeki taşların ortadan kaldırılması sorunu çözmez. Safra kesesi tümüyle çıkartılır. Bu işlem vücut çalışmasında bir noksanlığa yol açmaz.

 KİMLERE SAFRA KESESİ AMELİYATI GEREKİR?Genel olarak şişkinlik, hazımsızlık, yağlı yemeklere tahammülsüzlük, yemeklerden sonra bulantı, karın sağ üst tarafta ağrı gibi yakınmaları olan, bu arada ultrasonografide safra kesesinde taş, çamur, iltihap saptanmış hastalara safra kesesi ameliyatı yapılmalıdır.

Kısa sürede hızla gelişen, ilaç tedavisine yanıt vermeyen safra kesesi iltihabı (akut kolesistit) olan hastalara acil ameliyat gerekir.

İlaç-serum tedavileriyle şikayetleri yatışsa dahi tekrar tekrar ortaya çıkan ataklar nedeniyle süreğen iltihap (kronik kolesistit) gelişen hastalara da ameliyat gereklidir. Özellikle milimetrik taşları olan hastalarda ameliyatın uzun süre ertelenmesi sakıncalıdır.

Safra yollarında tıkanmaya bağlı sarılık olup, tıkanıklığı endoskopik yolla (ERCP ile) açılmış olan hastalara 2-3 gün içinde ameliyat yapılması gereklidir.

Taş veya çamur olmadığı halde safra kesesinde şişme ve duvar kalınlaşması şeklinde iltihaplanma (akalküloz kolesistit) olan hastaların tedavisi de ameliyattır.

Safra kesesinde polip olup, safra kesesine bağlı şikayetleri olanlara veya hiç şikayeti olmasa bile 10 milimetreden büyük polipi olan hastalara da ameliyat yapılması şarttır.

​