Safra Kesesi

Safra kesesi karaciğer alt yüzüne yapışık armut şeklinde bir organdır. Tam dolduğu zaman 50 ml safra alır. Karaciğerden salgılanan safra kanallardan geçerek safra kesesine gelir ve burada konsantre edilir ve bekler. Yemek yendiği zaman safrakesesi kasılır ve konsantre safra ince barsağa akar ve yemeklerin sindirilmesine yardım eder.
TAŞ NASIL OLUŞUR?
Safra kesesi taşları Kolesterol ve Pigment taşları olarak ikiye ayrılır. Kolesterol taşları mekanizması tam belli olmayan bir nedenle kolesterolun safra kesesi içine çökmesi nedeni ile oluşurlar. Pigment taşları, koyu renkli taşlardır ve genelde siroz, safra yolları tıkanıklığı, kan yıkımı olan hastalıklarda görülür.
BESLENME, CİNSİYET, YAŞ, KALITIM GİBİ ETKENLERİN ROLÜ VAR MI?
Safra kesesi taşları bayanlarda erkeklerden 4 misli daha fazla görülür.40 yaş üzerindeki her 8 bayandan birinde safra kesesi taşı görülür. Beyaz tenli ve kilolu bayanlarda görülme sıklığı daha fazladır.
TAŞIN VUCUDA ZARARI NEDİR? NELERE YOL AÇABİLİR?
Hayati tehdit terimini özellikle kullanmaktayız.Çünkü çalışmalar göstermektedirki; taş hastalığı olan hastaların %85 inde komplikasyon dediğimiz ve sonuçları gerçekten üzücü olan yan etkiler görülür.
Taşlı safra kesesinin iltihabı sonucu kesenin delinmesi ile safra ve cerahatin karın boşluğuna dökülmesi ameliyat edilmediği taktirde ölümle sonuçlanan bir durumdur.Yine küçük taşların ana safra kanalına kaçmaları ve bu kanalın kalem ucu kadar olan alt ucunu tıkamaları sonucu oluşan tıkanma sarılığı veya cerrahi sarılık acil tedavi edilmediği takdirde çok kısa sürede ölümle sonuçlanan bir diğer durumdur.
Yine safra kesesindeki küçük taşların ana safra kanalının alt ucunda pankreas bezine ait kanalı tıkamaları sonucu oluşan pankreatit de tedavi edilmediğinde %50 ölümle sonuçlanır.
Bir başka önemli yasi kaserleridir.Bu kanserlerde %95 oranında kesede taş mevcuttur. Buda sn etkide safra keseafra kesesi kanserleri ile safra kesesi taşları arasında çok sıkı bir ilişkinin var olduğunu ngöstermektedir.
SAFRA KESESİ TAŞLARININ BELİRTİLERİ:
Bu hastalarda her hangi bir hastalığa özel olmayan; karın ağrıları, hazımsızlık, şişkinlik,ekşime,yanma gibi sindirim sistemine ait yakınmalar olur.
Bazen hastalarda omuz ve sırt ağrıları uzun yıllar romatizma zannedilerek tedavi edilir. Eskiler buna safra kesesi romatizması derlerdi.Doğrusu hiçde haksız değillerdi.
Geçmişte olduğu gibi günümüzde de çok sık rastlanan bir yanılgı safra kesesi hastalarının kalp hastalığı varmışçasına değerlendirilip tedavi edilmeleridir.Burada gerçekten mevcut olan safra kesesi ile kalp koronerleri arasındaki refleks cevap kese hastalığının kalp hastalığı bulguları ile ortaya çıkmasına yol açar. Bunlardaki göğus ağrıları, sıkıntı, hatta elektrokardiografideki bozukluklar enfarktüs zannedilir. Bunlara uzun yıllar kalp ile ilgili tetkik ve tedaviler uygulanır, oysa safra kesesi kalbi denilen bu sıkıntılar safra kesesinin çıkartılması ile son bulur.
İLAÇLA TEDAVİSİ MÜMKÜNMÜ?
Hayır, safra kesesi taşlarının ilaç tedavisi yok. Tek tedavi ameliyattır.
AMELİYATIN ALTERNATİFİ VAR MI?
Alternatif yok. Ameliyat olmak şarttır.
AMELİYAT EDİLMEDİĞİ TAKDİRDE SONUÇLARI NELERDİR? ÖLÜM NEDENİ OLURMU?
Taşlı safra keseleri ameliyat edilmediği takdirde tıkanıp , şişip ve delinebilir.Tıkanma sarılığı ve buna bağlı karaciğerin bozulmasına neden olabilir. Uzun süre safra kesesinde taş olan hastalarda safra kesesinde kanser gelişme riski vardır,bu saydığımız komplikasyonların hepsi ölüm nedeni olabilir.
En çok korkulan komplikasyon ,taşın safra kesesinden safra yoluna düşüp ve pankreasın ağzını tıkayıp ve pankreatite neden olmasıdır ki en çok korkulan komplikasyondur ve ölüm riski çok fazladır.
LAPAROSKOPİK KOLESİSTEKTOMİ

Safra kesesi ve safra yollarının normal kabul edilen anatomik görünüşü %70 civarında saptanmaktadır. Geri kalan % 30 hastada, bu organların yer ve şekil değişiklikleri söz konusudur. Bu nedenle her safra kesesi operasyonu aynı operatif risklere sahip değildir. 
Halen tüm dünyada safra kesesi operasyonu için önerilen ve altın standart olarak kabul edilen yöntem; Laparoskopik Cerrahidir.
Laparokopinin açık cerrahiye bir takım üstünlükleri bulunmaktadır. Bu nedenlerle dünyada tercih edilen yöntem
olarak görülmektedir. Bu üstünlükler;
Yara yerlerinin çok daha kozmetik görüntü vermesi,
Operasyon sonrası daha az ağrı duyulması,
Operasyon sonrası daha kolay hareket edilebilmesi,
Daha erken günlük yaşama dönme olanağı,
Hastanede kalış süresinin daha az olması,
Ameliyat sonrası uzun dönemde oluşabilen barsak tıkanma riskinin çok daha az olması,
Laparoskopik olarak karın içi değerlendirilebilir.
Ancak Laparoskopik Cerrahinin olumsuz yanları da bulunmaktadır. Bunlar;
Belli bir teknik tecrübe gerektirmesi,
Ameliyathanede donanımlı cihaz ve alet bulunmalıdır,
Açık cerrahiye dönme olasılığı vardır. Bu oran, standart operasyonlar için %15-17 arasındayken  Akut Kolesistit adını verdiğimiz safra kesesi iltihaplarında daha yüksektir.
Safra kesesinin delinmesi ve bunun sonucunda safra taşıyla beraber safranın operasyon sahasına akma olasılığı açık cerrahiye göre bir miktar daha fazladır. Bu oran laparoskopide %18 civarındadır. Yine akut kolesistit durumlarında bu oran daha fazladır.
? SAFRA KESESİ KORUYUCU DİYET
 Önemli Hususlar:
Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz ve iyi çiğneyiniz.
Yiyecek ve içeceklerinizin çok sıcak veya soğuk olmamasına dikkat ediniz.
Az ve sık yiyiniz. (Günde 6 öğün).
Sigara kullanmayınız ve sakız çiğnemeyiniz.
Yemeklerdeki bütün yiyecekleri çiğden koyunuz. Kavurmayınız.
Serbest gruptaki yiyecekler gaz yaptığı takdirde yenilmemelidir.
 İÇECEKLER
Serbestler:
Süt, sahlep, muzlu süt, ıhlamur, yoğurt, ayran, adaçayı, açık çay.
Yasaklar:
Koyu çay, kahve, neskafe, sütlü kahve, sütlü kakao, limonata, boza, karbonatlı içecekler (gazoz, kola gibi), hazır meyve suları, alkollü içecekler, maden suyu ve sodası.
ET BALIK VE KÜMES HAYVANLARI
 Serbestler:
Haşlanmış, ızgara veya fırında pişirilmiş; kırmızı et, tavuk, balık, hindi, sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, dil, dalak, yürek gibi).
Yasaklar:
Yağda kızartılmış etler, kavurma etler, sucuk, pastırma, salam, sosis, salamura balık.
 YUMURTA VE PEYNİR
Serbestler:
Haşlanmış, rafadan ve katı yumurta, beyaz peynir, kaşar, dil ve gravyer peyniri.
Yasaklar:
Yağda kızarmış yumurta ve diğer peynirler.
Yağlar:
Yemeklerinizde bitkisel sıvı yağlardan biri, zeytinyağı ve tereyağının eşit oranda karışımını kullanınız.
ÇORBALAR
 Serbestler:
Domates çorbası, süzgeçten geçirilmiş sebze çorbaları, buğday unu, pirinç, bezelye unu, mercimek unu, şehriye, yayla çorbaları, acısız tarhana.
Yasaklar:
Hazır çorbalar, et suyu ile yapılmış çorbalar, acılı tarhana, bütün kuru baklagil çorbaları.
 TAHIL VE KURU BAKLAGİLLER
Serbestler:
Beyaz ekmek, sade kraker, bisküvi, peksimet, sade şekerli kuru pasta, sade şekerli kekler, fırında pişirilmiş yufka böreği, pirinç, makarna, irmik, kuskus, erişte, şehriye.
Yasaklar:
Çeşnilendirilmiş kraker ve bisküviler, bütün kuru baklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, kuru bakla, barbunya fasulyesi, börülce), mısır, bulgur, yarma buğday ve kepekli undan yapılan yiyecekler.
 
ÇEŞNİ VERİCİ YİYECEKLER
Serbestler:
Un, süt ve tuzdan yapılmış soslar, hindistan cevizi, nane, kekik, tarçın.
Yasaklar:
Serbest grubunun dışındaki bütün baharatlar, et suyu, salamuralar, turşular, sirke, ketçap, hardal, sarımsak, çemen, zeytin, kuru yemişler, limon tuzu, kurutulmuş meyvalar (çiğ olarak).
 SEBZELER
Serbestler:
İyi pişmiş; soğan, havuç, taze fasulye, pancar, bezelye, ıspanak, kabak, semizotu, pazı, ebegümeci, patates, havuç suyu, domates suyu.
Yasaklar:
Diğer bütün sebzeler, yağda kızartılmış sebzeler, cips, patates kızartması.
 MEYVE VE MEYVE SULARI
Serbestler:
Ekşi olmayan bütün taze meyve suları (sulandırılmış olarak veya yemeklerden sonra içilebilir.
Komposto şeklinde kabuksuz pişirilmiş: Elma, şeftali, kayısı, kırmızı erik,
Çiğ, olgun, kabuksuz olarak: Muz, tatlı elma, şeftali, kayısı, çekirdeksiz üzüm, tatlı kiraz.
Yasaklar:
Diğer kompostolar ve diğer çiğ meyveler.
 
TATLILAR
 Serbestler:
Pekmez, şeker, bal (süzülmüş), reçel, sade lokum, akide şekeri, muhallebi, sütlaç, krema, jöleli tatlılar, tavuk göğsü, sade pelte ve fırında pişirilmiş hamur tatlıları (revani, yoğurt tatlısı ve benzeri).
Yasaklar:
Baharat ve yasak olan meyvelerden yapılmış tatlılar, yağda kızartılmış hamur tatlıları, tahin helvası, tahin, çikolata, çikolatalı kek, kek ve pastalar, kakaolu tatlılar, dondurma.