Sağlıklı Beslenme ve Beslenme Sorunları

Çocuklarda özellikle ilk 2 yaşta büyüme ve gelişmenin en önemli bileşeni sağlıklı beslenmedir. Sağlıklı beslenme doğumdan hatta anne karnından itibaren başlayan , zamanında verilen tamamlayıcı gıdalarla devam eden bir süreçtir. Bebekler doğumdan itibaren ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmelidir. İlk 6 ay özellikle de 4 ay doktor önerisi dışında bebeklere su dahil hiçbir ek gıda verilmemelidir.

Doğum sonrası anne kucağı bakımı ve emzirme tıbbi zorunluluklar hariç mümkün olan en kısa sürede sağlanmalıdır. Anne sütünün olmadığı yada verilemediği durumlarda en uygun seçim formül mamalardır. Anne sütü D ve K vitamini hariç bebeğin tüm ihtiyaçlarını karşılar. K vitamini doğumda iğne olarak , D vitamini günde 400 ünite olacak şekilde ağızdan damla olarak bebeğe uygulanır. Anne sütü bebeklerin büyümesine yardımcı olurken içerdiği antimikrobiyal ajanlarla onları hastalıklara karşı korur.

Çocuklarda beslenme sorunları anne sütüyle ilk beslenmenin geciktirilmesinden ,gereksiz mama verilmesinden ,erken yaşta inek sütüyle beslenmeden başlar ,sonrasında dengesiz ve sağlıksız beslenme ile devam eder. Bebeklere gereksiz mama verilmesi bebeği anne sütünden uzaklaştırırken ileride aşırı kiloya da yol açabilir. Bu nedenle ilk günlerde anne sütü miktarının bebeğin mide kapasitesine göre yavaş yavaş artacağını , anne bebek adaptasyonunun zaman alacağını , sık beslenme ve ten tene temasın bu süreci hızlandıracağını unutmamak gerekir. 

Erken başlanan tamamlayıcı gıdalar alerjik sorunlara , geç kalınmış ek beslenme dil ve diş gelişiminin gecikmesine ve besin intoleransına yol açabilir. Özellikle ilk 1 yaşta olmak üzere hiçbir yaşta çocuklara anne sütü idamesi olarak hayvansal süt verilmemelidir. İnek sütü başta olmak üzere hayvansal sütler allerji, ishal/kabızlık gibi sindirim sorunları ,diş çürükleri ve demir eksikliği gibi hastalıklara neden olur.

 Beslenmede temel aldığımız 5 besin öğesi vardır. Bunlar sebzeler, meyveler ,et ürünleri ,yumurta/süt ürünleri ve tahıllardır. Her çocuk bu besin öğelerini başta her renkten sebze ve meyve olmak üzere sırayla azalan oranlarda  düzenli olarak tüketmelidir. Sağlıklı toprakta yetiştirilmiş, ilaçsız ,mevsiminde toplanan her çeşitten sebze ve meyveler beslenmenin ana unsuru olmalıdır. Bu besinler vitamin ,mineral ve vücudun ihtiyacı olan eser elementler açısından vazgeçilmezdir. Bu sebepledir ki tamamlayıcı beslenmeye başlanırken uygun sırayla ilk denenecek ürünler sebze meyveler olmalıdır. Doğal ortamında otlanarak beslenen, tahıl yemle beslenmeyen, hormonsuz ve ilaçsız hayvanların eti ve yumurtası vücudumuzun ihtiyacı olan protein ve yağların birincil kaynağıdır. Süt ve diğer mandıra ürünleri mümkünse yoğurt ve kefir olarak çocuk beslenmesine zamanında eklenmelidir. Tahıl grubu yiyeceklerin sık tüketilmesi yoğun karbonhidrat (şeker) içerdiğinden insülin direncine, glüten denilen sindiremediğimiz proteinler içerdiğinden sindirim ve alerji sorunlarına yol açmaktadır. 

Oyun ve okul çağında sağlıklı beslenme çocukların dikkat sürelerini, algılama ve öğrenme becerilerini ,okul başarılarını doğrudan etkiler. Dengesiz ve sağlıksız beslenme obezite veya büyüme gelişme geriliğine, tekrarlayan enfeksiyonlara ve otoimmun/ allerjik hastalıklara yol açabilir. 

Çocukların sağlıklı beslenmesini sağlamak ve doğumdan itibaren oluşacak beslenme sorunlarının önüne geçmek için sağlam çocuk takibi iyi yapılmalıdır. Bu amaçla tüm bebeklerin anne sütü ile beslenmeye teşvik edilmesi, büyüme gelişmenin yakın takibi ve ailelerin tamamlayıcı beslenme konusunda yeterli ve etkin bilgilendirilmesi çok önemlidir.