SARI NOKTA HASTALIĞINDA GÖZİÇİ TELESKOPİK LENSLER

Toplumda 'sarı nokta hastalığı' olarak bilinen makula dejeneresansı hastalığının kuru (non-eksudatif) ve yaş (eksudatif) olmak üzere iki tipi bulunmaktadır. Sarı nokta hastalarının yaklaşık %90’ı kuru tip olmasına rağmen, ileri derecede görme kaybı genellikle yaş tip hastalarda oluşur. Kuru tip sarı nokta hastalığında görme kaybı, görme merkezindeki tabakaların atrofisi (kuruması) sonucunda oluşurken, yaş tipte ise görme merkezinde kanama oluşur, ardından gelişen skar (nedbe) dokusu ile görme kaybedilir. Yaş tipte gelişen görme kaybı daha hızlı ve daha ileri düzeyde bir görme kaybıdır.

Her iki tipte de hasta merkezi görmesini kaybeder. Kitap okumak, telefon numaralarını ya da elindeki parayı ayırd etmek, yüzüne baktığı kişiye tanımak, televizyon izlemek zorlaşır. Sarı nokta hastalığı genellikle 50'li yaşlardan sonra ortaya çıkar ancak görme kaybı sıklıkla 60-65 yaş üzerinde oluşur. Rahatsızlık hastanın günlük hayatını oldukça zorlaştırır. İleri yaş, hipertansiyon, genetik faktörler, sigara kullanımı, antioksidan maddelerden fakir beslenmek, uzun süre güneş ışığına maruz kalmak bu hastalığa yol açabilir. Bu sebepler arasında genetik faktörler önemli bir yere sahiptir.

Tedavi seçenekleri

Ani görme kaybına yol açan yaş tip sarı nokta hastalığının tedavisinde birkaç tedavi seçeneği mevcuttur. Özellikle son yıllarda geliştirilen göz içi enjeksiyonlar, yani iğne tedavisi kanamanın ortadan kaldırılması için son derece etkili bir tedavi yönetimidir. Fakat buna rağmen gecikmiş olgularda, tedaviye dirençli olgularda ve bazı kuru tip sarı nokta hastalıklarında merkezi görmenin kaybı kaçınılmazdır. Bu duruma gelmiş hastalarda başka bir tedavi seçeneği ne yazık ki yoktur. Bu genellikle her iki gözü de etkileyen bir rahatsızlıktır. Her iki gözün de görmesinin çok azaldığı bir durumda hastanın günlük hayatını idame ettirmesi çok zor olmaktadır.

Dürbün/ büyüteç gözlükler

Yardımcı görme aletleri' olarak anılan özel gözlükler ile büyüteç etkisi yaratılarak kısıtlı da olsa bir nebze görme artışı sağlanabilmektedir.
Bu gözlüklere teleskopik gözlükler denmektedir. Bir çeşit dürbün fonksiyonu görmektedir. Teleskopik gözlüklerle hastanın uzak ve yakını görmesi kısmen mümkün olabilmektedir. Ancak hastaların bu gözlüğe uyum sağlamaları çok güç olmaktadır. Bu gözlüklerin görme alanları çok dar olup hasta anahtar deliğinden bakar gibi görmektedir. Hastaların bu gözlüklere uyum sağlama oranları yüzde 10'dur. Merkezi görmesi kuvvetlenmekle birlikte, çevresel görme ortadan kalktığı için Gözlükle hareket edip yürümesi mümkün değildir. Oysa ki sarı nokta hastalığında hasta baktığı yeri göremese de etrafı görebilmektedir. Ama dürbün gözlük takıldığında günlük hayatını kolaylaştıran çevresel görme ortadan kalkar.

Teleskopik göziçi lensleri

Kullanımları zor olan dürbün gözlükler yerine son yıllarda benzer bir mantıkla teleskopik göziçi lensleri geliştirilmiştir. Bunlar da minyatür teleskopik lens olarak adlandırılmaktadır. Gözlük olarak kullanılan teleskopların göz içine uyarlanmış şeklidir. Hastanın avantajı teleskopik gözlüklerde yaşanan çevresel görmeden mahrum olma durumu yaşanmamasıdır. Hasta hem merkezi hem de çevresel görmeyi yapabilmektedir. Bu sistemde öncelikle hastanın katarakt ameliyatı geçirmemiş olması gerekmektedir. Çünkü teleskopik göziçi lensleri katarakt cerrahi uygulanarak göziçine yerleştirilmektedir. Fakoemülsifikasyon yöntemi ile hastanın merceği alındıktan sonra biri yüksek artı değerde, biri de yüksek eksi değerde iki adet lens göziçine yerleştirilmektedir. Bu lensler hem mevcut görüntüyü büyütmekte, hem de görüntüyü prizmatik etki ile hastalıklı görme merkezinden daha sağlıklı bir retina bölgesine taşımaktadır. Yani hastaya yeni bir sarı nokta oluşturulmaktadır.

Bu ameliyata karar vermeden önce bu ameliyattan hastanın yararlanıp yararlanmayacağını saptamak üzere, prizmatik teleskopik simülasyon muayenesi yapılmaktadır. Hastanın mevcut görmesi artarsa bu ameliyattan da fayda görmesi beklenir. Ameliyatın ardından ise hastanın bu lenslerden maksimum derecede faydalanabilmesi için bir rehabilitasyon uygulanabilmektedir.

Sarı nokta hastalığı dışında, bazı doğuştan makula hastalıkları, yüksek miyopiye bağlı görme merkezi hasarı gibi görme merkezinde geri dönüşü olmayan harabiyet yapan birtakım hastalıklarda da başarılı sonuçlar alınabilmektedir.