Seçici Konuşmazlık
Yazar Şeyda Akpınar • 2 Kasım 2023 • Yorumlar:
Seçici konuşmamazlık (mutizm), çocuğun çeşitli ortamlarda konuşuyor olmasına rağmen okul veya oyun grupları gibi ortamlarda konuşmayı reddetmesi durumudur. Bu problemin ortaya çıkma ve devam etme süresi en az bir aydır.
Mutizmli çocuklar genellikle dikkat çekecek düzeyde çekingen, içe kapanık, hassas ve ürkektir.
Sıklıkla annelerine aşırı bağlıdırlar ve ayrılık kaygısı yaşarlar.
Problemli ve güvensiz aile ortamları, duygusal sorunlar, geçmiş yaşamda oluşan travmatik yaşantılar mutizmi tetikleyebilir.
Neler yapıyoruz?
Çocukla güven ilişkisi kurulması önceliklerdendir. Onları konuşmaya teşvik ederek depresif duygu durumlarının azalmasına imkan tanıyabiliriz.
Çocukların kendi duygu ve davranışlarını yönetme becerilerini destekleme çalışmaları yapılabilir. Bu sayede kaygıyı azaltmak, özgüven ve benlik saygısını yükselterek sosyal durumlarda rahatlamalarını sağlamak mümkün olabilmektedir.
Alanında uzmanlar tarafından davranışçı terapi, bilişsel davranışçı terapi, oyun terapisi, aile terapisi gibi birçok yaklaşımla bu durum ortadan kalkabilir. Bu süreçte aile ve öğretmen tarafından destek almak süreci kolaylaştırabilir.
Çocuğun güçlü yanlarını görmeli ve desteklemeliyiz. Akran grubu ile yapacağı etkinliklerde görev verilip cesaretlendirilebilirler.
Eleştirel yaklaşımdan ziyade kabullenici bir iletişim tarzı çocuğun kaygılarıyla daha kolay baş etmesine de yardımcı olacaktır.
Terapilerde Yapılan Tedavi Yöntemleri
1) Kademeli Yaklaşım:Çocuğun sözel davranışlarını pekiştirirken sözel olmayan davranışları ödüllendirmeyiz. Böylece davranışın sönmesine yardım edilebilir.
2) Kendi Kendine Model Olma Uygun davranışların sergilendiği bazı anlar video ile kayıt edilir ve çocuğa izletilir. Böylece kendisini konuşurken gören çocuk cesaretlenebilir.
3) Gizemli Güdüleyici: Gizli ödüllendirme sürecidir. Örneğin çocuk arkadaşlarıyla konuştuğunda öğretmen kapalı zarfla çocuğa ödül verir.
4) Tepki Uyandırma Bir gün öncesinde çocuğa terapistle konuşması gerektiği mesajı verilir. Böylece çocuk terapistle tam gün beraber olacağını bilir. Eğer çocuk görüşmede bir ya da birkaç kelime ederse pekiştireç verilir ve gitmesine izin verilir. Eğer hiç konuşmazsa gün boyu terapistle beraber vakit geçirir. Yapılan çalışmalarda çocukların 1-2 saat içinde konuştukları görülür. Bu süreç okul ortamında da revize edilerek kullanılabilir.