ŞEKER TÜKETİMİ

Yüksek miktarlarda şeker tüketimi fazla enerji alımının yanında diğer besin öğelerinin yerine geçmesi potansiyel olarak ortaya koyduğu kaygılardandır. Okul öncesi çocuklarda yapılan bir çalışmada eklenmiş şekerden gelen enerjileri toplam enerjinin %25'inden fazla olanlarda diğer besin öğelerinin alımlarının azalmakta olduğu bulunmuştur. Araştırmada basit şekerden gelen enerjinin %10'un üstünde olanlarda posa ve protein alımlarının daha az, yağ tüketimlerinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.(1)

Zamanla aşırı şekerli gıdalar yemek, insülin direncine yani hiperinsülinizme yol açar. Hiperinsülinizm, insüline benzer büyüme faktörü (IGF) bağlayıcı protein-1 ve -2 (IGFBP-1 ve IGFBP-2) sentezini azaltarak serbest IGF-1 düzeyini artırır. Serbest IGF-1 hemen hemen bütün dokular için potent bir mitojeniktir. Yani hücre üremesini kontrolsüz bir şekilde artırarak kansere neden olur (2-3).
Nitekim hiperinsülinizmin pankreas hücrelerinin sayısını arttırdığı gösterilmiştir (4-5). Ayrıca glukozun direkt olarak hücrelere toksik etkide bulunması da pankreas kanserine neden olabilir (6). IGF-1 her insanda bulunan bir hormondur ve büyüme hormonu etkisini IGF-1 üzerinden gösterir. IGF yoksa büyüme hormonunun büyüme üzerine hiçbir etkisi olamaz.

Bu arada süt üretimini artırmak için ineklere verilen büyüme hormonunun da fazla alındığında IGF-1’i artırdığını bilmekteyiz. Bu nedenle mandıra sütü dışındaki sütleri içerken bu noktayı ihmal etmemeliyiz.

American Journal of Clinical Nutrition’ın Kasım 2006 sayısında yayınlanan bir makalede, İsveç’te yapılan bu çalışmada, tedavisi en umutsuz kanser olan pankreas kanserinin şekerli yiyecekler ve içeceklerle beslenenlerde belirgin bir şekilde daha fazla görüldüğü gösterilmiştir.

1995-1997 yılları arasında yapılan bu çalışmada kadın ve erkek yaklaşık 80,000 kişi incelenmiş ve bu süre içinde 131 kişide pankreas kanseri ortaya çıkmış (7). Hastaların diyetleri incelendiğinde günde iki ya da daha fazla şekerli meşrubat (gazoz, kola, şekerli meyve suları vb) içenlerde, meşrubat içmeyenlere oranla pankreas kanserinin %90 daha fazla olduğu gösterilmiş.

1. Okul Çağı Çocuklarında Şeker Tüketiminin Beden Kütle İndeksine Etkisinin Değerlendirilmesi, Eda KÖKSAL, Merve Şeyda KARAÇİL, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, Türkiye

2.Attia N, Tamborlane WV, Heptulla R et al. The metabolic syndrome and insulin-like growth factor I regulation in adolescent obesity. J Clin Endocrinol Metab 1998; 83: 1467–1471.

3.Gupta K, Krishnaswamy G, Karnad A, Peiris AN. Insulin: a novel factor in carcinogenesis. Am. J. Med Sci 2002;323:140–145.

4.Henderson JR, Daniel PM, Fraser PA. The pancreas as a single organ: the influence of the endocrine upon the exocrine part of the gland. Gut1981; 22 :158 –67.

5.Fisher WE, Boros LG, Schirmer WJ. Insulin promotes pancreatic cancer: evidence for endocrine influence on exocrine pancreatic tumors. J Surg Res1996; 63 :310 –3

6.Robertson RP. Chronic oxidative stress as a central mechanism for glucose toxicity in pancreatic islet beta cells in diabetes. J Biol Chem2004; 279 :42351 –4

7.Larsson SC, Bergkvist L, Wolk A. Consumption of sugar and sugar-sweetened foods and the risk of pancreatic cancer in a prospective study Am J Clin Nutr 2006 84: 1171-1176.