Ses Terapisi Yaklaşımları

Lee sylverman tekniği
Parkinson dizartisinde kullanılan bir yöntemdir. Hipofonksiyonel ses bozukluklarında kullanılır. Azalmış yopunluk, monoton, yükseklik şiddeti az olan aceleci konuşan bireylerde kullanılır. Geleneksel ses terapisi parkinsonda başarılı sonuçlar vermektedir ve bunlar solunum, fonasyon, artikülasyon ve rezonans hiyerarşisine göre sağlanmaktadır. Bu yönetimin amacı solunum ve rezonansı düzenleyerek fonasyon eforunu azaltmaktır.

Bu yöntem 1 ay süreyle haftada 4 saat bireysel terapiyi içerir. Terapide seslilik, maksimum fonasyon çabası ve ses farkındalığı hedeflenir. Hastalar uzun-sesli, düşük-alçak tonlar için cesaretlendirilir. Terapi sırasında sesli fonasyon, maksimum frekans ranjı, postür ve maksimum yüksek ses çalışmaları yapılır. Hastanın yüksek düşünmesi ve bağırıyormuş gibi düşünmesi gerekir. Think loud, think shout. Egzersizler gösterilirken ses suistimali önlenilmelidir.

Circumlaryngeal masaj
Bu masajda amaç hastanın larinks ve boyun kaslarını gevşetmek ve odinophoni (konuşurken ağrı) bulgusunu minimuma indirmektir. masaj hyoid kemiği ve hyoid altı-üstü kasları içerecek şekilde başlar. Bu teknik vokal bulgularla birlikte boyun ağrısı olan bireylerde de kullanılabilir. Kas gerilim disfonisi olan hastalarda da etkin bir yöntemdir.

Aleksandre Tekniği
Bu teknik hareket, denge, fleksibilite, destek, rahatlık sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Baş, boyun, kollar ve gövdenin an etkili düzende, sırada (alignment) olması hedeflenmektedir. Baş-boyun ve gövdenin yanlış pozisyonda olması vokal hasarlara neden olur ve laringeal kaslarda aşırı gerilime neden olur. Bu teknik genel olarak vokal yaralanmalara neden olan yanlış alışkanlıkların ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Ayrıcı bu yöntem sağlıklı ses kullanıcılarında kinestetik farkındalığın artması ve gerilimin azaltılması amacıyla da kullanılabilmektedir.

Feldenkrais Tekniği
Bu yöntem askeri taktikler, fizyoloji, biyomekani ve motor gelişim temellerine dayanır. Bu yöntemin amacı hem postür, hareket, fleksibilite, koordinasyonu arttırmanın yanı sıra hemde görüntüyü düzeltmeyi hedefler. Bu yöntemde motor ve duysal farklılıklar kullanılarak istenilmeyen davranışın kısıtlanması hem de yeni hareket paterni, his ve düşünmenin sağlanması amaçlanmaktadır. 2 yaklaşım vardır.

Hareket farkındalığı ve fonksiyonle entegrasyon
Hareket farkındalığı: bunda sözel yönergelerle verilen nazil egzersiz sıralamaları kullanılır. Seanslar vücuttaki her eklem ve kasa odaklanıp duysal, motor ve fizyolojik işlev kazanımı sağlamak hedeflenir.

Fonksiyonel entegrasyon: yeni vücut kullanım paternlerinin kazanımı için maniplasyon ve pasif hareketler kullanılır. Bu yöntem nörolojik ve kas-iskelet sistemi problemi olan bireylere uygulanmaktadır.

İnhalasyon Fonasyonu
Addüktör spazmdik disfonisi olan hastalarda, şiddetli disfonisi olan hastalarda kullanılır. İnhalasyon sırasında konuşma kazanan hasta daha sonra bunu ekshalasyona da taşıyabilmektedir. Kas gerilim disfonisi olan hastalarda daha etkilidir.

Vejetatif ve refleksif teknikler
Psikojenik afonisi olan hastalarda normal ses öksürme, gülme, boğaz temizleme, hımlama sırasında ortaya çıkar. Bu refleksif yöntemler normal sesin restorasyonunu kolaylaştırmak için kullanılabilir. Örneğin afonik hastada öksürme sonrasındaki sesi uzatabildiği kadar uzataması istenilir. Ya da başarabilirse hastadan a diyerek öksürmesi istenilir. Gargara yapma, iö çekme, esneme kullanılabilecek fasilitasyon tekniklerindendir.